Czempiński: Agent Tomek podąża za modą

Gen. Gromosław Czempiński, były szef UOP: Jest ostatnio jakaś moda na pisanie książek ujawniających kulisy działania tajnych służb. Pomijam takie historie jak Wikileaks, które opisuje działalność wywiadu m.in. w Afganistanie. Ale co roku na świecie ukazuje się kilkadziesiąt takich pozycji. Wiele dotyczy spraw, które zakończyły się już dosyć dawno, ale pokazują one kulisy działalności operacyjnej.

Swego czasu dwie książki popełnił również Marian Zacharski. O ile pierwsza przeszła bez większego echa, to druga w środowisku spotkała się z wielką dezaprobatą, bo ujawniała zbyt wiele. Sam jestem nieustannie atakowany przez kilkunastu dziennikarzy, którzy namawiają mnie, bym spisał swoje wspomnienia i wydał je w książce.

Trochę tak. Moim jednak zdaniem jemu jest za ciasno w gorsecie nic nie robienia. Po tym okresie, kiedy był agentem i obracał się w towarzystwie. Teraz mu tego brakuje. Być może w ten sposób chce ponownie zabłysnąć.

Trzeba jednak jasno powiedzieć, że człowiek ten odchodząc z CBA musiał podpisać dokumenty zobowiązujące go do zachowania tajemnicy. Taka jest procedura w każdej służbie wywiadowczej. Jeżeli ujawni te tajemnice, będzie musiał liczyć się z konsekwencjami.

Jeżeli ujawniłby jakieś informacje wrażliwe, to prokurator z urzędu powinien ścigać to jako przestępstwo ujawnienia tajemnicy państwowej. Oczywiście w przypadku dokumentów i informacji tajnych prokuratora może mieć problem ze stwierdzeniem, czy doszło do naruszenia. Ale wtedy powinna zareagować jednostka, w której pracował, w tym przypadku Centralne Biuro Antykorupcyjne.

Nie, nie słyszałem. Jeżeli już pojawiały się takie przypadki, to dotyczyły raczej kwestii zgubienia przez kogoś dokumentów, a nie publikacji książki z takimi informacjami. Ponadto należy pamiętać jeszcze o fakcie, że o wszystkim co działo się przed 1990 rokiem można pisać, bo według IPN nie podlega to już ochronie tajności i wszystko jest jawne.

Kaczyński: korupcja bardziej nasilona niż w czasie rządów PiSPowiedział Pan, że pisanie tego typu książek to wynik mody. Skoro jest ich tyle, czy nie wpływają one na efektywność działania służb?

Oczywiście, że wpływają. Społeczna świadomość, że służby mogą inwigilować każdego, utrudnia zbieranie informacji przez te służby. Wiele osób skuteczniej ukrywa się lub ukrywa swoje działania. To powoduje, że procedury operacyjne przestają być skuteczne.

Zwykle wcześniej taka instytucja uzyskuje dostęp do publikacji i może ocenić co w niej jest i czy następuje ujawnienie tajemnicy. Wtedy może wystąpić o zablokowanie publikacji, jednak w praktyce w polskich warunkach jest to bardzo trudne.

Służby mogą jedynie uszczelniać system, żeby do takich wycieków nie dochodziło. Być może zwiększyć poziom tajności niektórych informacji. Powinny także zadbać o odpowiednie _ wychowanie _ ludzi, tak żeby milczeli przez bardzo długi czas.