Trwa ładowanie...
Notowania
Przejdź na
Przemysław Ciszak
Przemysław Ciszak
|

Indie zrywają umowy handlowe. Polska może na tym skorzystać

30
Podziel się:

Rząd w Delhi chce, aby korporacje w pierwszej kolejności dochodziły swoich praw przed sądami krajowymi.

Indie zrywają umowy handlowe. Polska może na tym skorzystać
(Eugene Regis/wikimedia (CC BY 2.0))

Indie zdecydowały o wypowiedzeniu 57 dwustronnych umów handlowych. W tym również z Polską. To jednak przede wszystkim cios w interesy największych korporacji stosujących agresywną politykę handlową. - Polsce paradoksalnie może wyjść to na dobre - przekonuje ekspert z Instytutu Globalnej Odpowiedzialności. Dodaje jednak, że takie umowy to miecz obusieczny.

Indie to blisko 700-milionowy rynek potencjalnych konsumentów. Dlatego są tak atrakcyjnym miejscem inwestycji dla wielu firm z całego świata. Są trzecią siłą w Azji, konkurencyjną dla Tokio i Pekinu wysokością PKB. Jeżeli tempo wzrostu gospodarczego zostanie utrzymane, przed indyjską gospodarką rysuje się perspektywa prześcignięcia Japonii do 2030 r. - Indie otwierają się i stają szansą dla wielu europejskich firm - potwierdza w rozmowie z money.pl Jawahar Jyoti Singh, prezes Indyjsko-Polskiej Izby Gospodarczej.

W tym regionie coraz częściej inwestują również polscy przedsiębiorcy. Tylko w ubiegłym roku polsko-indyjskie obroty handlowe sięgnęły ponad 2 mld dol. Czy wypowiedzenie umowy handlowej z Polską wpłynie więc na nasze interesy?

Rozwiązanie dwustronnej umowy o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji (tzw. BIT - Bilateral Investment Treaty) zawierające zapis o rozwiązywaniu sporów za pomocą sądów arbitrażowych (ISDS), jak podkreśla Marcin Wojtalik, ekspert Instytutu Globalnej Odpowiedzialności, dla Polski paradoksalnie może okazać się wręcz korzystne. – Nie powinniśmy obawiać się Indii. To największa demokracja świata. Ochrona inwestycji umową BIT jest zbędą i nadmierną ostrożnością – przekonuje Wojtalik.

I wyjaśnia, że "ISDS to miecz obusieczny". - W ubiegłorocznym sprawozdaniu Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa możemy wyczytać, że to indyjski inwestor pozwał Polskę do sądu arbitrażowego. Do czasu ogłoszenia wyroku nie dowiemy się co to za firma, ani jak wielkiego odszkodowania się domaga. To jednak pokazuje, że dwustronna umowa może okazać się niekorzystna również dla nas – podkreśla ekspert IGO.

Obecny na indyjskim rynku polski Solaris niedawno podpisał umowę na dostarczanie komponentów napędów hybrydowych i elektrycznych do spółki JBM. Pierwszy autobus, bazujący na tej współpracy, zostanie zaprezentowany najdalej za 1,5 roku.

- Solaris wraz z Grupą JBM z Indii w ubiegłym miesiącu założył spółkę joint venture. Ewentualne wypowiedzenie przez stronę indyjską dwustronnej umowy handlowej z Polską nie będzie jednak miało negatywnych skutków dla naszych działań w tym regionie – zapewnia Mateusz Figaszewski z Solaris Bus & Coach S.A. - Nasza działalność na rynku indyjskim będzie dotyczyła sprzedaży i obsługi serwisowej produkowanych częściowo w oparciu o konstrukcję Solarisa w zakładach JBM autobusów elektrycznych oraz hybrydowych - tłumaczy.

Wymiana handlowa Polski z Indiami (w mln USD)
2012 2013 Dynamika 2013/2012 2014 Dynamika 2014/2013 2015 Dynamika 2015/2014
Obroty 1906 1956 103% 2262 116% 2207 97%
Eksport 666 491 74% 551 112% 465 84%
Import 1240 1465 118% 1711 117% 1742 101%
Saldo -574 -912 - -1161 - -1277 -
Źródło: mr.gov.pl na podstawie danych z systemu INSIGOS

Obaw nie musi mieć również Polmor, który utworzył w Hyderabadzie wraz z partnerem z Indii przedsiębiorstwo wytwarzające konstrukcje spawane do pojazdów szynowych i działa na podobnych do Solarisa zasadach. Od kilkunastu lat swoją fabrykę mają tam też Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych (TZMO), producent bardzo popularnych w Indiach produktów Bella i Hipp. - Działamy w pięciu stanach na południu Indii i w Delhi. Indie chcą być drugimi Chinami, choć rynek nie jest łatwy, wciąż jest wiele szans do wykorzystania – przekonuje Agnieszka Wronkowska, dyrektor Bella India Healthcare.

Na miejscu działa również zakład produkcji puszek Can-Pack. Krakowska firma, która na całym świecie ma 12 fabryk produkujących tego opakowania do napojów oraz siedem wytwarzających kapsle, tylko w Indiach opanowała 70 proc. rynku. Rynek kosmetyczny sukcesywnie zdobywa Inglot.

Działania rządu indyjskiego będą niewygodne przede wszystkim dla wielkich koncernów, które prowadzą agresywną politykę handlową i dzięki sądom arbitrażowym chroniły swoje gigantyczne zyski. Nawet kosztem lokalnych społeczeństw. W jaki sposób?

Przykładem może być historia amerykańskiego koncernu tytoniowego Philip Morris Asia.Wykorzystał on mechanizm ISDS do zakwestionowania australijskich przepisów dotyczących opakowań papierosów, mających na celu wspieranie zdrowia publicznego. Podobną sprawę założył przeciwko Urugwajowi. Philip Morris pozwał Urugwaj na kwotę 25 mln dolarów z tytułu naruszenia własności intelektualnej i utraty spodziewanych zysków.

Bardzo aktualna jest też sprawa ropociągu Keystone XL, który miał doprowadzić ropę z kanadyjskich piasków bitumicznych do Ameryki. Pod koniec ubiegłego roku administracja Obamy odrzuciła ofertę firmy TransCanada, która chciała go wybudować. Powodem było zagrożenie ekologiczne i gigantyczne protesty społeczne. Zaraz po tej decyzji koncern pozwał USA, mimo że ścieżka sądowa w kraju nie została jeszcze wyczerpana. Firma powołała się na mechanizm ISDS z umowy NAFTA. Pozew nie dotyczy zwrotu inwestycji, czyli 2,4 mld dol., ale spodziewanych zysków wysokości 15 mld dol.

Najpierw Holandia potem 56 kolejnych krajów

Proces wypowiadania umów już ruszył. Na początku lipca holenderski rząd ogłosił, że otrzymał oficjalne zawiadomienie od indyjskich władz w związku z wypowiedzeniem podpisanego w 1995 roku dwustronnego traktatu o ochronie inwestycji (BIT).

Podobne dokumenty mają otrzymać rządy Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Hiszpanii, Szwecji – podaje niezależny dziennik z Nowego Delhi - "The Wire". W sumie umowy mają zostać wypowiedziane 57 krajom. Znajdzie się wśród nich również Polska, która podobną umowę podpisała 20 lat temu - w 1996 roku.

Kolejnych 25 krajów - jak choćby Chiny, Finlandia, Bangladesz czy Meksyk - których umowy z Indiami wygasają później niż w lipcu 2017 roku, zostały zobowiązane do podpisania oświadczeń interpretacyjnych, mających rozwiać wszelkie niejasności w tekstach traktatów, tak, aby uniknąć wykorzystywania niejasności przed trybunałami arbitrażowymi – podaje "The Wire".

Wybrane wskaźniki makroekonomiczne Indii
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Wzrost PKB (%)* 10,3 6,6 5,1 6,9 7,3 7,4
PKB nominalny (w mld USD)** 1729 1729 1843 1758 2048 2182,6
PKB per capita (w USD)** 3500 3800 5300 5500 5800 6209
Inflacja 10,2 10,2 9,7 10 5,9 5,4
Bezrobocie * * 9,5 9,1 8,6 -
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne * * 109,7 119,8 129,8 -
Eksport towarów i usług (w mld USD) 353,9 353,9 301,9 317,8 317,8 -
Import towarów i usług (w mld USD) 436,7 436,7 503,5 515,1 515,1 -
* z wyj. wzrostu PKB, dane podane w ujęciu roku fiskalnego rozpoczynającego się w kwietniu; ** dane Banku Światowego. Źródło: Na podstawie danych OECD – Economic Outlook, listopad 2015; IMF - World Economic Outlook Database, październik 2015;

Jednak, jak zastrzega "Financial Times", wypowiedzenie dotychczasowych traktatów nie oznacza jednoczesne, że państwa te będą korzystać z regulacji tzw. nowego modelu BIT Indii. Wiele umów, podobnie jak ta z Holandią, zawiera tzw. "klauzulę wygaśnięcia". Oznacza ona ochronę pewnych inwestycji na okres kolejnych 15 lat.

Indie rzucają wyzwanie międzynarodowym koncernom

Z czego wynika tak kontrowersyjna decyzja Indii? Tamtejsze władze postawiły rozpocząć prace nad nowym modelem umów po tym, jak wielkie międzynarodowe korporacje złożyły kilka zawiadomień arbitrażowych, zarzucając wprowadzanie przez rząd w Delhi regulacji publicznych i sądowych, które miałyby naruszać traktaty inwestycyjne.

Wykorzystując fakt, że ochronny okres wielu traktatów właśnie wygasa lub wkrótce wygaśnie, rząd indyjski postanowił wypowiedzieć dotychczasowe umowy zawierające mechanizm ISDS, gdyż naraża on budżet państwa na gigantyczne straty z tytułu odszkodowań na rzecz korporacji zasądzanych przez arbitraż. W zamian zamierza wynegocjować korzystniejsze rozwiązania, tzw. "nowego modelu BIT", którego założenia ogłosił pod koniec ubiegłego roku.

- Chodzi o to, aby korporacje nie wykorzystywały zapisów do blokowania lub zaskarżania decyzji rządów pozwami do ponadpaństwowych trybunałów arbitrażowych, ale wpierw dochodziły swoich praw na gruncie lokalnego prawa – tłumaczy ekspert IGO. – To duża zmiana pozwalająca chronić zarówno własny rynek, jak i pieniądze obywateli, z których podatków wypłaca się przecież zasądzane kary finansowe.

ISDS, czyli klauzula o rozstrzyganiu sporów inwestor-państwo (Investor-State Dispute Settlement), miała chronić firmy przed nacjonalizacją zagranicznych inwestycji w niestabilnych krajach. Jednak, jak podkreślają krytycy tego mechanizmu, obecnie on sam stał się zagrożeniem dla krajów również o okrzepłej demokracji.

Dlaczego? Mechanizm rozstrzygania sporów pozwala firmom pozywać państwa z pominięciem innych dróg legislacyjnych, takich jak krajowe sądy. Państwa tracą więc przez ISDS w pewnym sensie suwerenność w podejmowaniu decyzji oraz prawo do prowadzenia własnej polityki. Są pozywane i płacą gigantyczne odszkodowania za to, że występują w interesie publicznym. Zastraszane przez bogate koncerny groźbą procesu wycofują się z regulacji chroniących środowisko czy interesy konsumentów i pracowników. Zwłaszcza, że 60 proc. sporów rozpatrywanych przez grupę 15 arbitrów kończy się decyzją korzystną dla wielkich korporacji.

Teraz korporacje zamiast od razu kierować sprawę do arbitrażu, w pierwszej kolejności będą musiały dochodzić swoich praw przed sądami krajowymi. Dopiero po wyczerpaniu tej drogi legislacyjne będą mogły się odwołać do ponadpaństwowego sądu.Dlatego też wiele organizacji pozarządowych chwali Indie z próbę wyeliminowania niekorzystnych zapisów z traktatów handlowych. – Indie wykazują postawę asertywną, chcą prowadzić własną politykę handlową. Nowy model BIT jest efektem refleksji nad tym, jak do tej pory niekorzystnie działy umowy dwustronne – podkreśla Marcin Wojtalik.

wiadomości
gospodarka
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
money.pl
KOMENTARZE
(30)
WYRÓŻNIONE
piotr
8 lat temu
Mądry Hindus po szkodzie.... A polski rząd ślepo brnie w podpisanie TIPP i CETA, które umożliwią koncernom pozywanie Polski na grube miliardy do sądu arbitrażowego...
eeeeerr
8 lat temu
Mają jaja i tak trzymać, ochrona własnego rynku przed lewacko-liberalnymi korporacjami żydo-komuny jest godna poparcia.
Tambylec
8 lat temu
A kiedy my wypowiemy poddańcze umowy? Nie pamiętam już ile to miliardów zapłaciliśmy Eureko za utratę spodziewanych zysków? ?
NAJNOWSZE KOMENTARZE (30)
zeno
8 lat temu
talmudyczny komunizm próbuje połknąć cały świat, niech się udławi tym co już połknął, swoimi "demokratycznymi" koloniami
Antykorp
8 lat temu
I dobrze robia.koncerny zjadaja wszystko i wszystkich
dttuym
8 lat temu
indie to bieda i smród - lepiej jedzcie do tajlandi
Polak
8 lat temu
No nareszcie! Teraz czas by Polska w końcu zerwała Konkordat i przestała płacić lenno mafii watykańskiej za pranie mózgów polskiej biedoty!
Tambylec
8 lat temu
A kiedy my wypowiemy poddańcze umowy? Nie pamiętam już ile to miliardów zapłaciliśmy Eureko za utratę spodziewanych zysków? ?
...
Następna strona