Stop nielegalnemu obrotowi wyrobami tytoniowymi - to hasło tegorocznego Światowego Dnia bez Tytoniu obchodzonego z inicjatywy WHO. Jak przypomina Główny Inspektorat Sanitarny, niemal co dwunasty palący Polak kupuje papierosy w nielegalnych źródłach.
Stop nielegalnemu obrotowi wyrobami tytoniowymi - to hasło tegorocznego Światowego Dnia bez Tytoniu, obchodzonego 31 maja, od 1988 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stara się w tym dniu zwrócić uwagę na kwestię zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych skutków palenia tytoniu.
Szacuje się, iż w Europie nielegalny rynek wyrobami tytoniowych stanowi od 6 proc. do 10 proc. Zdaniem WHO ograniczenie dostępności do tanich papierosów pochodzących z nielegalnych źródeł zmniejszy liczbę palaczy.
Jak przypomina Główny Inspektorat Sanitarny, w Polsce problem handlu papierosami z nielegalnych źródeł również jest poważny. Główny strumień nielegalnych papierosów płynie do Polski z Ukrainy. Ze względu na swoje położenie geograficzne Polska jest nie tylko krajem docelowym i krajem pochodzenia nielegalnych wyrobów tytoniowych, ale również krajem tranzytowym dla produktów przeznaczonych na rynki zachodniej części Unii Europejskiej.
Z badań GATS (Global Adult Tobacco Survey) prowadzonych w naszym kraju w latach 2009-2010 pod egidą WHO wynika, że w sumie 8,5 proc. osób palących codziennie, pali papierosy pochodzące z nielegalnego źródła. W ramach szarej strefy w 2010 r. sprzedano ponad 8 mld sztuk papierosów, co spowodowało ubytek dochodów skarbu państwa szacowany na 3,2 mld. zł.
Najwięcej papierosów w nielegalnych źródłach kupują mieszkańcy wschodniej (15,5 proc.) i północnej Polski (13 proc.), co jest związane z bliskością granic z Ukrainą, Białorusią i Rosją, gdzie ceny papierosów są znacznie niższe niż w Polsce. Znacznie częściej papierosy z przemytu palą osoby z podstawowym wykształceniem, niż z wyższym.
Z badań GATS wynika również, że 27 proc. Polaków w wieku 15 lat i starszych, czyli łącznie 8,7 mln, pali codziennie. Odsetek palaczy wśród mężczyzn w 2010 r. wynosił 33,5 proc. (5,2 mln), a wśród kobiet - 21 proc. (3,5 mln).
W latach 70. i 80. XX wieku Polska zaliczana była do krajów o największej konsumpcji papierosów. Największy odsetek palaczy odnotowano w roku 1982 r., kiedy to każdego dnia po papierosa sięgało 65 proc. panów i 32 proc. pań.
W związku z niepokojącymi danymi epidemiologicznymi dotyczącymi nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi WHO dąży w Światowym Dniu bez Tytoniu do podniesienia świadomości dotyczącej szkodliwego wpływu nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi na zdrowie publiczne oraz zachęca kraje do ratyfikacji Protokołu dotyczącego nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi.
