Eksperci alarmują: Urzędy marnotrawią pieniądze na badania

Na konferencji zespołu Na Straży Sondaży podsumowującej roczny monitoring zamówień publicznych na badania sondażowe eksperci byli zgodni - pieniądze publiczne są wydawane nieefektywnie.

Zgodnie z postulatem administracji opartej na wiedzy decyzje urzędników powinny wynikać z wiarygodnych informacji na dany temat. Jednym z głównych źródeł takiej wiedzy są badania sondażowe. Niestety, jak wykazał monitoring, sondaże realizowane za publiczne środki często nie dostarczają rzetelnych informacji o badanym zjawisku, gdyż podczas zamawiania nie uwzględnia się odpowiednich wymagań merytorycznych.

Jak podkreśla Jakub Rutkowski, koordynator projektu Na Straży Sondaży, błędna ocena skuteczności pewnej polityki publicznej może prowadzić do wydawania wielu milionów złotych na programy nieprzynoszące właściwych efektów. Podobnie, niektóre niepożądane zjawiska mogą zostać zlekceważone, gdy badania nie ujawnią ich rzeczywistej skali.

W czasie konferencji dr Jerzy Głuszyński z Instytutu Badawczego ProPublicum wskazywał, że ustawa Prawo Zamówień Publicznych nie ułatwia zamawiania usług profesjonalnych, do jakich należą badania sondażowe. Podkreślał, że urzędnikom często brakuje kompetencji w zakresie zamawiania badań, a szkolenia nie są prowadzone.

Podobnego zdania był dr Henryk Banaszak z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Wskazywał na liczne błędne przeświadczenia urzędników dotyczące sondaży. Jednym z najbardziej szkodliwych jest przekonanie, że istnieją badania tanie, szybkie i dobre.

Sławomir Nowotny z Fundacji PAIDEIA stwierdził, że wpływ na kształt przeciętnego zamówienia publicznego na badanie sondażowe ma w 80 proc. prawnik, w 19 proc. osoba zajmująca się badaną tematyką, a jedynie w 1 proc. osoba kompetentna w badaniach sondażowych. Często prowadzi to do wymagania niepoprawnej metodologii w zamówieniu.

Do zarzutu ceno-centryczności zamówień odniósł się Kamil Kaczmarek, Przedstawiciel Urzędu Zamówień Publicznych, wskazując na zeszłoroczną nowelizację ustawy Prawo Zamówień Publicznych, która wprowadziła zakaz stosowania ceny jako jedynego kryterium oceny ofert w większości zamówień. Przez część uczestników konferencji zmiana ta została uznana za niewystarczającą.

Projekt był realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.