Zniechęcenie firm do dokonywania sztucznych operacji podatkowych, których jedynym celem jest obniżenie wysokości płaconych danin - taki jest podstawowy cel klauzuli o unikaniu opodatkowania, która znalazła się w nowej Ordynacji podatkowej. W czwartek Senat zgodził się na dalsze procedowanie forsowanej przez Ministerstwo Finansów kontrowersyjnej ustawy.
Nowelę - bez poprawek - senatorowie przyjęli jednogłośnie. Klauzula ma uniemożliwić firmom dokonywanie sztucznych i niemających uzasadnienia gospodarczego czynności, za pomocą których próbowałyby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe.
Zgodnie z nowelą, fiskus będzie mógł uznać, że dana czynność podatnika, np. transakcja, została podjęta przede wszystkim lub tylko i wyłącznie w celu obniżenia podatku. W takim wypadku podatek zostanie określony we właściwej wysokości.
Klauzula ma mieć zastosowanie tylko wtedy, gdyby korzyść uzyskana przez podatnika w wyniku kwestionowanych przez fiskusa sztucznych czynności przekraczała w roku podatkowym kwotę 100 tys. zł.
Minister finansów ma wydawać tzw. opinie zabezpieczające, które mają gwarantować, że określone działania podatnika nie będą ocenione jako unikanie opodatkowania. Powołana ma zostać Rada ds. Unikania Opodatkowania, opiniująca sporne sprawy dotyczące unikania opodatkowania, powoływana przez ministra finansów spośród przedstawicieli różnych instytucji.
W noweli wprowadzono też obowiązek składania przez podatników od 1 stycznia 2017 r. jednolitego pliku kontrolnego w zakresie ewidencji VAT, uzupełnionego o NIP kontrahentów. Z kolei od 1 stycznia 2018 r. wprowadzony byłby obowiązek przesyłania co miesiąc elektronicznej informacji o prowadzonej ewidencji VAT przez wszystkie podmioty VAT-owskie.
Duże wątpliwości ekspertów budzi przewidziana przez ustawę możliwość ubiegania się przedsiębiorców w Ministerstwie Finansów o tak zwane opinie zabezpieczające, które będą kosztować 20 tys. zł. W ten sposób podatnik będzie mógł zdobyć zapewnienie resortu, że określona operacja nie łamie klauzuli o unikaniu opodatkowania i nie będzie mogła zostać zakwestionowana przez fiskusa.
Oprócz klauzuli o unikaniu opodatkowania, nowa Ordynacja podatkowa wprowadza do ustawy o podatku od towarów i usług klauzulę nadużycia prawa w odniesieniu do podatku VAT.
W Ocenie Skutków Regulacji towarzyszącej nowelizacji Ordynacji podatkowej Ministerstwo Finansów napisało, że skutki pośrednie wprowadzenia klauzuli dla budżetu w pierwszym roku jej stosowania wyniosą od 1,3 do 5,4 mld zł. W następnych latach ma to być od 2,7 do nawet 10,87 mld zł. Luka w podatku CIT jest szacowana na ok. 20 mld zł, a w podatku VAT - na ok. 40 mld zł rocznie.
W czwartek 19 maja Senat poparł też bez poprawek ustawę, która ma umożliwić powołanie spółki odpowiedzialnej za opracowanie systemu informatycznego, mającego pomóc w walce z wyłudzeniami VAT. Ustawa trafi teraz do prezydenta.
Za przyjęciem ustawy o szczególnych zasadach wykonywania niektórych zadań z zakresu informatyzacji działalności organów administracji podatkowej, służby celnej i kontroli skarbowej głosowało 81 senatorów, nikt nie był przeciwko, ani nie wstrzymał się od głosu.
Podstawowym celem ustawy, jak deklarowali przedstawiciele MF, jest zmniejszenie luki w VAT - różnicy między oczekiwanymi, a faktycznymi wpływami do budżetu państwa z tego podatku.
W ustawie jest mowa o budowie, rozbudowie lub unowocześnieniu istniejących systemów teleinformatycznych wspierających administrację podatkową, służbę celną i kontrolę skarbową w wykrywaniu naruszeń prawa podatkowego. Systemy te będą wykorzystywane do przetwarzania informacji niejawnych oraz informacji zawierających tajemnice ustawowo chronione i będą służyły ochronie bezpieczeństwa finansowego państwa.