"Chodzi o przywrócenie ochrony interesu społecznego i prywatnego przez usunięcie rażących naruszeń prawa. Jest to odpowiedź na oczekiwanie społeczne, że państwo zdecydowanie zareaguje na patologię, jaka narastała przez lata przy reprywatyzacji warszawskiej" - wyjaśniło Centrum Informacyjne Rządu w komunikacie po czwartkowym posiedzeniu Rady Ministrów.
"W przejętych obiektach, najczęściej w kamienicach, dochodziło do rażących naruszeń praw lokatorskich, czyli nękania tych osób i bezprawnego usuwania ich z mieszkań. Szczególnie naganny był proceder wykorzystywania trudnej sytuacji materialnej właścicieli lub spadkobierców nieruchomości warszawskich, polegający na skupowaniu za bezcen roszczeń wartych miliony złotych" - przypomina CIR.
Projekt ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich wydanych z naruszeniem prawa przygotowało MS. Zapisano w nim, że powołana ustawą komisja weryfikacyjna ma być "organem administracji publicznej stojącym na straży interesu publicznego".
Zgodnie z projektem komisja, na wstępnym etapie działająca podobnie do prokuratury, po przeprowadzeniu czynności sprawdzających wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania rozpoznawczego w przypadku uprawdopodobnienia, że decyzja reprywatyzacyjna została wydana z naruszeniem prawa. Później prowadzi jawną rozprawę (ze względu na bezpieczeństwo państwa, ochronę informacji niejawnych lub "zagrożenie spokoju i porządku publicznego" rozprawę komisja może utajnić).
Decyzje i postanowienia komisja wydaje po jawnym głosowaniu, zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej 5 członków komisji - w tym jej przewodniczącego (w wypadku rozkładu głosów po równo, decyduje głos przewodniczącego).
W skład komisji ds. reprywatyzacji wejdzie przewodniczący - wiceminister sprawiedliwości lub spraw wewnętrznych i administracji, powoływany i odwoływany przez premiera na wniosek ministra sprawiedliwości, złożony w porozumieniu z MSWiA, oraz 8 członków (prawników o nieposzlakowanej opinii) powoływanych i odwoływanych przez Sejm. "Oznacza to, że będą w niej reprezentowane wszystkie środowiska polityczne, co pozwoli kontrolować jej funkcjonowanie, a w rezultacie zapewni przejrzystość działania i obiektywizm" - zaznaczyło CIR. Regulamin komisji określi MS.
Przy komisji będzie funkcjonować 9-osobowa Społeczna Rada - organ opiniodawczo-doradczy. Członków Rady powoła MS w porozumieniu z MSWiA, spośród członków organizacji pozarządowych prowadzących działalność pożytku publicznego, a także stowarzyszeń, których statutowym celem jest w szczególności działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, zwiększanie świadomości prawnej społeczeństwa oraz kształtowanie kompetencji obywatelskich - zapisano w projekcie.
CIR wyjaśniło, że w toku postępowania rozpoznawczego komisja przeprowadzi rozprawę, która co do zasady będzie jawna. Strona, a także świadek i biegły, którzy nie stawią się na rozprawie osobiście (bez uzasadnionej przyczyny) lub bez zezwolenia opuszczą rozprawę przed jej zakończeniem - będą mogli zostać ukarani grzywną do 1000 zł, a w razie ponownego niestawienia się przed komisją - grzywną do 3000 zł.
Aby zabezpieczyć prawidłowy tok postępowania, komisja będzie mogła nakazać wpisanie do księgi wieczystej ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu rozpoznawczym, a w przypadku decyzji, która wywołała nieodwracalne skutki prawne, także ustanowić zakaz zbywania lub obciążania nieruchomości - podało Centrum w komunikacie.
Komisja po postępowaniu rozpoznawczym będzie mogła np. utrzymać w mocy decyzję reprywatyzacyjną (uznać słuszność zwrotu nieruchomości), uchylić decyzję reprywatyzacyjną i podjąć decyzję merytoryczną, która pozwoli odebrać bezprawnie pozyskaną nieruchomość - podano.
Komisja będzie mogła też uchylić decyzję reprywatyzacyjną i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi, który ją wydał, wraz z wiążącymi wskazaniami co do dalszego postępowania albo stwierdzić wydanie decyzji reprywatyzacyjnej z naruszeniem prawa, jeśli wywołała nieodwracalne skutki prawne - stwierdza komunikat CIR.
W takiej sytuacji komisja będzie mogła nałożyć na osobę, która skorzystała na wydaniu decyzji reprywatyzacyjnej, obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia w wysokości odpowiadającej wartości bezprawnie przejętej nieruchomości. Komisja będzie także mogła umorzyć postępowanie - podało Centrum po posiedzeniu rządu.
Zgodnie z projektem strona będzie mogła złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez komisję - wyjaśniło CIR.
Ustawa ma obowiązywać po 30 dniach od ogłoszenia.
