Jak uszczelnić system podatkowy? Jakie są plany rządu? To pytania, na które spróbują znaleźć odpowiedź uczestnicy debaty „Podatki. Korupcja i szara strefa - jak uzdrowić system?” podczas VIII Europejskiego Kongresu Gospodarczego (18-20 maja). Przed debatą (19.05) zapowiedziane jest wystąpienie ministra finansów Pawła Szałamachy.
Udział w dyskusji zapowiedzieli: Krzysztof Burnos, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów, Iwona Dybał, prezes Polskiej Unii Dystrybutorów Stali, Adam Rapacki, nadinspektor policji w stanie spoczynku, były wiceminister w MSWiA, Emilia Skrok ekonomistka Banku Światowego, Leszek Wieciech, prezes - dyrektor generalny Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego, i Kamil Wyszkowski - dyrektor generalny Inicjatywy Sekretarza Generalnego ONZ Global Compact w Polsce.
Z raportu podsumowującego rządy PO-PSL przedstawionego w ubiegłym tygodniu w Sejmie przez ministra finansów wynika, że budżet mógł tracić rocznie do 60 mld zł przez niską ściągalność podatków, m.in. VAT. Jego zdaniem za rządów koalicji PO-PSL rosła tzw. luka VAT-owska. Jeśli w 2007 r. była na poziomie 8,8 proc., to w 2015 r. wyniosła już 26 proc.
Poprzedni rząd - zdaniem Pawła Szałamachy - nie przeprowadził kompleksowych, systemowych rozwiązań, by uszczelnić system podatkowy. Jak przekonywał, koalicja PO-PSL sięgała za to po proste rozwiązania, polegające na wzroście fiskalizmu, wzroście stawek podatkowych. Przypomniał, że w 2011 r. Podniesiona została stawka podatku VAT z 22 do 23 proc.
Co już zmieniono w prawie podatkowym?
Przede wszystkim Sejm uchwalił nowelizację Ordynacji podatkowej, która ma przeciwdziałać unikaniu opodatkowania. Według rządu klauzula powinna zniechęcić podatników do unikania opodatkowania i pozwolić na walkę z "agresywną optymalizacją podatkową". Klauzula ma uniemożliwić firmom dokonywanie sztucznych i niemających uzasadnienia gospodarczego czynności, za pomocą których próbowałyby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe.
Fiskus będzie mógł uznać, że dana czynność podatnika, np. transakcja została podjęta przede wszystkim lub tylko i wyłącznie w celu obniżenia podatku. W takim wypadku podatek zostanie określony we właściwej wysokości.
A co rząd planuje?
Ministerstwo Finansów w „Aktualizacji Programu Konwergencji na 2016 r.”, która jest częścią „Wieloletniego Planu Finansowego Państwa na lata 2016-2019” zakłada, że do 2019 r. uszczelnienie systemu podatkowego da budżetowi 22-33 mld zł. Ale też - jak wynika w powyższego dokumentu - resort finansów zakłada stopniowe zwiększanie kwoty wolnej od podatku o 1 tys. zł rocznie. Rozważana jest też degresywna kwota wolna.
W pierwszej kolejności rząd planuje połączyć Służbę Celną, Administrację Podatkową i Urzędy Kontroli Skarbowej w Krajową Administrację Skarbową. Cel - poprawa skuteczność działania tych służb. To jedna z ważniejszych reform instytucjonalnych resortu finansów. Jak twierdzi Paweł Szałamacha, KAS zacznie funkcjonować od 1 stycznia 2017 roku a działania rozproszone pomiędzy trzy służby będą skonsolidowane.
Kolejna rządowa propozycja to zwolnienie z VAT podatników o przychodach do 40 tys. euro (obecnie limit ten wynosi 30 tys. euro). Według rządu po wprowadzeniu takiego rozwiązania administracja podatkowa zostanie odciążona od kontroli części małych podatników i będzie mogła skoncentrować się na firmach mających większe obroty, przede wszystkim w branżach podatnych na oszustwa podatkowe. Rozwiązanie ma sprzyjać uszczelnieniu systemu podatkowego.
Inną rządową propozycją jest wprowadzenie przepisów odnoszących się do tzw. konfiskaty rozszerzonej. Zapowiedziała je premier Beata Szydło na wspólnej konferencji z ministrem sprawiedliwości Zbigniewem Ziobro. Resort finansów chce też, aby nowe przepisy obligowały firmy do przechowywania informacji o osobach fizycznych, uzyskujących korzyści z zawieranych przez te firmy umów - takie m.in. zapisy znajdą się w przygotowywanej przez MF noweli ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy. Chodzi np. o osoby zarejestrowane w rajach podatkowych.
Walkę z szarą strefą podatkową rozpoczęła też Komisja Europejska. Przedstawiła projekt dyrektywy, która przewiduje, że duże międzynarodowe firmy działające w UE będę musiały ujawniać informacje na temat podatku płaconego w każdym państwie unijnym oraz w tzw. rajach podatkowych.