Problemów polskiej nauki, w tym humanistyki, nie można rozwiązać bez wzrostu nakładów na badania naukowe i edukację - mówili uczestnicy Okrągłego Stołu Humanistyki, który został dziś zorganizowany w Warszawie.
Na zdjęciu Lena Kolarska-Bobińska, szef resortu nauki i szkolnictwa wyższego
_ - Humanistyka wymaga głębokiego wzmocnienia _ - powiedziała minister nauki i szkolnictwa wyższego Lena Kolarska-Bobińska podczas środowego spotkania z humanistami.
Podkreśliła jednak, że dyskusja o filozofii i humanistyce jest częścią większej dyskusji o tym, jak i kogo powinno się kształcić i jaka jest rola oraz oczekiwania wobec uniwersytetów. _ - Jesteśmy na ostatnim miejscu w Europie pod względem ilości grantów, które zdobywamy w ostatnich latach w ramach 7 Programu Ramowego. Z kolei w liczbie grantów z Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (European Research Council, ERC) Polska jest na trzecim miejscu od końca _ - powiedziała.
Dr hab. Jan Sowa z Uniwersytetu Jagiellońskiego zwrócił uwagę, że nieskuteczność w zdobywaniu grantów może wynikać z niskich nakładów na edukację, naukę i badania. _ - Te kraje, które są w czołówce krajów zdobywających granty, są też w czołówce krajów o największych nakładach na edukację _ - powiedział.
Jak powiedział dr Michał Bilewicz z Uniwersytetu Warszawskiego, mniejsza aktywność polskich naukowców - szczególnie w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych - może wynikać z tego, że w Polsce możliwości otrzymania grantów ze środków krajowych są nieporównywalnie większe niż np. w Stanach Zjednoczonych. _ - Nasza sytuacja jest tutaj stosunkowo lepsza, dlatego mamy mniejszą motywację _ - podkreślił.
Zdaniem przewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich prof. Wiesława Banysia to, że źle wypadamy wśród krajów zdobywających granty, jest efektem długoletnich zaniedbań. _ - Procent PKB przeznaczany na badania jest zdecydowanie za niski. Byłem przerażony, kiedy usłyszałem, że jest to 0,32 proc. PKB _ - powiedział. Jego zdaniem trzeba wypracować pakt dla edukacji, który obejmowałby nie tylko szkoły wyższe, ale i podstawowe oraz średnie.
Prof. Andrzej Rychard z Polskiej Akademii Nauk ocenił, że podnoszone kwestie, np. dokonywania opłat za drugi kierunek, to są _ technikalia, które powinna rozstrzygnąć reforma _, a fundamentalne znaczenie ma inna kwestia - stosunku do nauki. - _ Przyszłość humanistyki i nauki decyduje się na poziomie priorytetów państwa. Państwo musi zmienić swój stosunek do nauki. Badania pokazują, że proces polegający na tym, że wzrasta związek pozytywny pomiędzy zarobkami a wykształceniem, w Polsce się zatrzymał. Stało się tak dlatego, że wzrosła podaż osób z wyższym wykształceniem, a popyt na nie pozostaje na poziomie połowy lat 70. _ - podkreślił.
Prof. Ireneusz Krzemiński z Uniwersytetu Warszawskiego zaznaczył, że nauka zaczyna przynosić zyski gospodarce dopiero wtedy, kiedy nakłady na naukę osiągną 1 proc. PKB. _ - Traktowanie nauki po macoszemu jest charakterystyczne dla całego okresu transformacji _ - powiedział prof. Krzemiński.
Jak ocenił przewodniczący Parlamentu Studentów RP Piotr Mueller, jeżeli nie podwyższymy nakładów na szkolnictwo wyższe, to w systemowych rozwiązaniach nie znajdziemy drogi do pozytywnych zmian. _ - Będzie to tylko łatanie dziur, które pojawiają się wraz z niżem demograficznym _ - ocenił Mueller.
Podczas Okrągłego Stołu Humanistyki minister nauki przedstawiła propozycje dla środowiska humanistów określane jako Pakiet dla humanistyki. Znalazła się w nim m.in. możliwość wprowadzenia zmiany w opłatach za drugi kierunek studiów. Chodzi o to, aby studenci zaczynający studia na drugim kierunku od razu wiedzieli, czy za naukę będą musieli zapłacić, czy będą z opłaty zwolnieni. Obecnie osoba rozpoczynająca drugi kierunek nie wie, czy będzie musiała za niego zapłacić, bo dopiero uzyskanie odpowiednich wyników zwalnia z opłaty za dany rok. Resort nauki chce także rozszerzyć liczbę studentów na uczelniach, którzy będą zwolnieni z opłaty za drugi kierunek z 10 proc. do 20 proc.
Kolejną z propozycji będzie też wprowadzenie przedmiotów humanistycznych, społecznych, wiedzy o kulturze lub mediach jako zajęć do wyboru także na kierunkach technicznych i ścisłych. Zmiany mają objąć też tzw. kierunki zamawiane. Do ich programów resort nauki chce wprowadzać tzw. umiejętności miękkie. Jednym z elementów Pakietu dla humanistyki będzie też możliwość wprowadzenia nauczania filozofii w liceach.
Minister zapowiedziała też, że w marcu rozpocznie rozmowy z grupą naukowców, którzy oceniali polskie jednostki naukowe w procesie parametryzacji. _ - Pracując nad nową oceną uniwersytetów będziemy brali pod uwagę gotowość uczelni, politechnik do konsolidacji, interdyscyplinarność studiów i te wszystkie czynniki, które będą podnosiły jakość kształcenia _ - wyjaśniła.
Podczas środowego spotkania padła też propozycja przygotowania raportu na temat stanu polskiej humanistyki. Kolarska-Bobińska zapowiedziała, że planuje zorganizowanie kilku grup roboczych, które wypracują bardzo konkretne rozwiązania dotyczące m.in. poszczególnych elementów Pakietu dla humanistyki.
W komunikacie po zakończeniu Okrągłego Stołu Humanistyki przedstawiciele Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej poinformowali, że rozpoczynają oddolne - poświęcone nauce - społeczne konsultacje otwarte dla wszystkich zainteresowanych stanem nauki polskiej. _ Zwrócimy się do największych, niekwestionowanych autorytetów polskiej nauki, aby pomogli nam przygotować ankietę generalną nauki polskiej _ - czytamy w komunikacie Komitetu. _ Z opublikowaną w internecie ankietą będziemy chcieli dotrzeć do każdego polskiego naukowca, do każdego polskiego instytutu naukowego. Uzyskane wyniki staną się podstawą obywatelskiego projektu ustawy o szkolnictwie wyższym, uniwersyteckiego głosu o Uniwersytecie _ - napisali przedstawiciele Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej.
Czytaj więcej w Money.pl
