Zlikwidowanie przywilejów emerytalnych dla rolników i górników, podniesienie stawki VAT na szereg produktów, ograniczenie tzw. śmieciówek oraz ułatwienie inwestycji kolejowych – tak wyglądają najnowsze zalecenia Unii Europejskiej dla Polski.
Rada Unii Europejskiej w oficjalnie opublikowanym dokumencie odniosła się do polskiego programu reform i konwergencji na 2015 r. Unia dała władzom naszego państwa szereg wskazówek, przy okazji dość ostro oceniając naszą rzeczywistość i dotychczasowe reformy.
Podwyżki VAT
Rada zwróciła uwagę, że plany polskiego rządu dotyczące redukcji deficytu budżetowego w roku 2016 mogą być zbyt optymistyczne. W ocenie Brukseli przydałoby się zwiększyć dochody budżetu poprzez "ograniczenie obecnie nadmiernie rozpowszechnionego stosowania obniżonych stawek podatku VAT i poprawę skuteczności działania administracji podatkowej".
Obecnie w Polsce podstawowa stawka podatku VAT wynosi 23 proc. Stawki preferencyjne 8 proc. i 5 proc. są stosowane wobec niektórych usług i towarów, przede wszystkim żywności. Wprowadzenie ograniczeń w obniżonych stawkach VAT wiązałoby się zatem ze wzrostem wydatków dla społeczeństwa.
Bruksela postuluje również, by utworzyć w Polsce niezależną radę budżetową, która oceniałaby zgodność działań z regułami fiskalnymi UE.
Reforma emerytur
Rada Unii Europejskiej surowo oceniła przejęcie środków z OFE w 2013 r. przez rząd Donalda Tuska. W dokumencie czytamy wręcz o "cofnięciu reformy systemowej", które może przynieść negatywne skutki w długim terminie. Rada nie daje jednak konkretnych wskazówek, co należałoby zrobić z powszechnym systemem emerytalnym. Zamiast tego zaleca likwidację przywilejów emerytalnych dla rolników i górników, które kosztują odpowiednio 1 proc. i 0,5 proc. PKB.
Według Unii europejskiej system emerytur górniczych i KRUS przyczyniają się do pozostawania pracowników w mało wydajnych sektorach gospodarki oraz tworzą ukryte bezrobocie. System KRUS sprzyja też nadużyciom. Według zaleceń należałoby dostosować emerytury górnicze i rolnicze do zasad, które obowiązują inne grupy zawodowe.
Ograniczenie śmieciówek
Pod unijnym obstrzałem znalazł się również polski rynek pracy. "Odsetek osób zatrudnionych na podstawie umów czasowych jest najwyższy w Unii, odsetek osób przechodzących od zatrudnienia na podstawie umów czasowych do stałego zatrudnienia jest niski, a dysproporcje płacowe są najwyższe w Unii" - czytamy w dokumencie. Rada Unii Europejskiej skrytykowała również zbytnie rozpowszechnienie w naszym kraju zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych.
Ponadto zwrócono uwagę na konieczność reformy kształcenia zawodowego oraz upowszechnienia systemu szkoleń w trakcie stażu pracy. Skrytykowano też niski współczynnik aktywności zawodowej kobiet związany z niewielką dostępnością edukacji przedszkolnej.
Transport kolejowy
Jako ostatnie zalecenie dla polski Rada Unii Europejskiej wymienia „usunięcie przeszkód utrudniających inwestycje w projekty kolejowe”. Jej zdaniem rozwój tego sektora transportu hamują wysokie opłaty za dostęp do torów i niewystarczające środki przeznaczane z budżetu krajowego.
Rada Unii Europejskiej to główny organ decyzyjny UE dysponujący rożnymi kompetencjami. Jej zalecenia, takie jak te dotyczące zmian gospodarczych w Polsce nie są jednak prawnie wiążące. Pełen tekst dokumentu można znaleźć tutaj.