Wątpliwości mają nawet przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości.
Paweł Jurek z wydziału prasowego Ministerstwa Finansów powiedział w środę, że w sprawie emisji obligacji prowadzone są rozmowy z resortem pracy oraz z PKO BP, które jest dystrybutorem takich papierów. Szczegółów na razie nie ma, ale resort finansów zapewnia, że takie obligacje miałyby wyjątkowo korzystne oprocentowanie. Obecnie najbardziej atrakcyjne papiery skarbowe na 10 lat w pierwszym roku gwarantują 2,5 procent i 1,5 proc. w kolejnych latach.
Jak policzył money.pl, przy uwzględnieniu tego samego oprocentowania i założeniu, że będzie ono stałe przez ten czas, można byłoby spodziewać się całkiem sporego zysku. Ze 108 tysięcy otrzymanych od państwa przez 18 lat na jedno dziecko zrobiłoby się 126,5 tys. zł. Oznacza to zysk rzędu 18,5 tys. zł (bez uwzględnienia inflacji). Skoro jednak obligacje mają być preferencyjne, można się spodziewać jeszcze większych pieniędzy.
Co o pomyśle sądzą ekonomiści? Są raczej zaskoczeni i wątpią, by program był oszałamiającym sukcesem. Prof. Cezary Mech, były wiceminister finansów w rządzie Prawa i Sprawiedliwości, jest przekonany, że pomysł nigdy nie wejdzie w życie. - To jakiś absurd - mówi. - Każdy może sobie kupić indywidualnie obligacje, akcje, opcje. Nie musi tego robić urzędnik i to z pieniędzy przygotowanych na program "Rodzina 500+". Równie dobrze można wynagrodzenia budżetówki wypłacać w formie obligacji albo inwestorom zamiast płatności wysłać obligacje. Ciekawe, co by na to powiedzieli? - tłumaczy prof. Mech. Były wiceminister jest zdania, że "pomysł jest jakąś próbą sabotażu polityki prorodzinnej, gdyż rodziny w swoich decyzjach prokreacyjnych oczekują długoterminowej stabilności finansowej".
Wątpliwości ma również prof. Stanisław Gomułka, główny ekonomista Business Center Club. - Nie spodziewam się, żeby Polacy chętnie skorzystali z tej możliwości. Trzeba zauważyć, że połowa pieniędzy z programu trafi do rodzin mieszkających na obszarach wiejskich. Często są to ludzie biedniejsi, nie ma wątpliwości, że wybiorą gotówkę - tłumaczy. Prof. Gomułka ma również sporo wątpliwości co do szczegółów pomysłu resortu finansów.
- Najważniejsze pytanie, które trzeba postawić, to atrakcyjność tych obligacji. Minister finansów ma obowiązek dbać o wysokość długu. A to znaczy, że nie może części inwestorom oferować obligacji z wyższym oprocentowaniem, skoro znalazłby chętnych również na niższy procent. Z drugiej strony od wysokości oprocentowania i czasu zapadalności obligacji zależy, czy ktokolwiek z tego skorzysta. Nie sądzę, żeby resort oferował obligacje na 10 i więcej lat. A obligacje roczne mają niski procent - Polacy wybiorą gotówkę. I zdecydują sami, czy i jak chcą oszczędzać - dodaje.
Prof. Gomułka rozumie, że może to być element szerszej polityki zachęcania Polaków do oszczędzania. Wicepremier Mateusz Morawiecki wielokrotnie podkreślał, że zależy mu na większych inwestycjach z krajowym kapitałem. - A to będzie możliwe tylko, gdy Polacy zaczną więcej oszczędzać. Ale obligacje zamiast 500 złotych raczej temu nie pomogą - komentuje profesor.
Inaczej sprawę widzi ekonomista Marek Zuber. - To bardzo dobry pomysł i to z kilku powodów. Przede wszystkim ograniczyłby przepływy środków z budżetu państwa, bo część pieniędzy po prostu by tam została. To również dobry pomysł, bo to okazja, by uczyć ludzi, żeby dodatkowe pieniądze zaoszczędzić. I również po trzecie - poziom oszczędności społeczeństwa bezpośrednio wpływa na rozwój gospodarczy. To jest zresztą element planu Morawieckiego - zachęcić Polaków do oszczędzania - tłumaczy.
Ale jak zaznacza ekonomista, są również minusy tego pomysłu. - Przede wszystkim rząd na czele z premier Beatą Szydło liczy, że program i wydawane przez rodziny pieniądze pobudzą konsumpcję i co za tym idzie - zwiększy się wzrost gospodarczy. A jeżeli część z tych środków trafi na obligacje, to oczywiście Polacy mniej przeznaczą na konsumpcję. W efekcie prognozowany rozwój i wpływy budżetowe będą mniejsze - dodaje ekonomista.
Co ciekawe - niewiele na temat pomysłu słyszał Andrzej Jaworski, poseł PiS i przewodniczący sejmowej Komisji Finansów Publicznych. - Przyznam szczerze, że nie słyszałem o takich pracach, więc ciężko mi komentować pomysł. Pewnym jest, że ustawa o programie "500+" jest już zamknięta. Ewentualne zmiany musiałyby następować już w formie nowelizacji lub zupełnie nowego aktu prawnego, a o takich pracach nie słyszałem - tłumaczy poseł Jaworski w rozmowie z money.pl.