Polscy 15-latkowie porównaniu z rówieśnikami z innych krajów mają mniej możliwości uczenia się o finansach w szkole i poza nią. Mniej niż co trzeci ma konto bankowe, a co piąty regularnie oszczędza - wynika z badania PISA 2015 - Financial Literacy.
Badanie wiedzy ekonomicznej i finansowej 15-latków PISA 2015 - Financial Literacy towarzyszyło Badaniu Programu Międzynarodowej Oceny Uczniów. Polska jako jeden z niewielu krajów uczestniczyła w nim po raz drugi.
Informacje na temat uwarunkowań zdobywania wiedzy ekonomicznej w praktyce wraz z analizą przygotował Instytut Badań Edukacyjnych, który odpowiadał za przeprowadzenie badania w Polsce. Według socjologów z IBE, młodzież już teraz gospodaruje pieniędzmi: podejmują decyzje finansowe, robiąc zakupy w internecie czy wybierając taryfę telefonów komórkowych, część z nich korzysta już z usług bankowych.
Jednocześnie zwracają uwagę, że z deklaracji uczestników badania w Polsce wynika, że w porównaniu z innymi uczniami mają oni mniej możliwości uczenia się o finansach zarówno w trakcie lekcji, jak i poza szkołą.
Badanie PISA 2015 - Financial Literacy pokazało, że jedynie 28 proc. polskich 15-latków deklaruje, że ma konto bankowe. Obok Rosji jest to najniższy odsetek w Europie. Dla porównania własne konto bankowe ma 95 proc. 15-latków w Holandii, 42 proc. ich rówieśników na Słowacji i 38 proc. z Litwy.
Jednocześnie tylko co piąty 15-latek w Polsce twierdzi, że regularnie oszczędza pieniądze. Ich źródłem gotówki są przede wszystkim prezenty od przyjaciół i rodziny (dostaje je 82 proc. uczniów), kieszonkowe (48 proc.), prace dorywcze (43 proc.), sprzedawanie różnych rzeczy (40 proc.), prace w rodzinnej firmie lub gospodarstwie rodzinnym (23 proc.).
Z badania wynika, że Polscy 15-latkowie na ogół dobrze radzą sobie z finansami. Jednak między 2012 a 2015 (I i II edycja badania) zwiększyła się grupa uczniów (z 10 do 20 proc.), którzy nie radzą sobie z zadaniami dotyczącymi pieniędzy, transakcji finansowych i związanym z nimi ryzykiem oraz planowania i zarządzania finansami.
W tej części badania PISA wzięło udział 15 krajów. W trwającym godzinę i składającym się z 43 zadań teście sprawdzano umiejętność identyfikowania informacji finansowych, jej oceny i wykorzystania w praktyce wiedzy o finansach. Średni wynik polskich uczniów (485 pkt) był podobny do wyników uczniów z Włoch i Stanów Zjednoczonych. Lepiej spisali się uczniowie z Chin (5 najbogatszych prowincji), Australii, Rosji, Kanady i flandryjskiej części Belgii. Słabszy od polskich uczniów wynik osiągnęli młodzi Brazylijczycy, Peruwiańczycy i Chilijczycy oraz Słowacy, Litwini i Hiszpanie. W Polsce i na Słowacji z liczeniem pieniędzy dziewczęta radzą sobie lepiej od chłopców.
Średni wynik polskich uczniów z 2015 r. był niższy od wyników uzyskanych w Polsce w 2012 r. (510 pkt), podobnie jak wynik z innych dziedzin objętych badaniem PISA. Badacze z IBE zwracają uwagę, że umiejętności matematyczne i umiejętność rozumienia tekstu wyraźnie sprzyja lepszym umiejętnościom finansowym uczniów.
Badanie Programu Międzynarodowej Oceny Uczniów (PISA - Programme for International Student Assessment) prowadzone pod auspicjami Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) to najważniejsze i największe badanie edukacyjne na świecie. Przeprowadzane jest cyklicznie co trzy lata, począwszy od 2000 r. Badanie sprawdza, czy 15-latkowie (w wielu krajach w tym wieku kończy się obowiązkową naukę) mają wiedzę i umiejętności, by dalej radzić sobie w życiu.
W każdej edycji badania PISA sprawdzane są trzy umiejętności 15-latków: czytanie i interpretacja, rozwiązywanie problemów matematycznych oraz rozumowanie w naukach przyrodniczych. Badaniu głównemu towarzyszą badania innych dziedzin - takim badaniem jest m.in. PISA - Financial Literacy.
