Reiter dla Money.pl: Zniesienie wiz do USA? Nigdy nie było tak blisko

*Janusz Reiter, ekspert ds. stosunków międzynarodowych, były ambasador Polski w Niemczech i USA: *Poparcie społeczne dla interwencji w Libii rzeczywiście byłoby bardzo niewielkie. Jednak pytanie, czy polski udział w misji jest potrzebny, to zupełnie odrębna kwestia. Odpowiedź nie jest identyczna z nastrojami społecznymi.

Wysłanie wojsk raczej nie wchodzi w rachubę, ale należy to dobrze uzasadnić. Trzeba wyjaśnić, że taka misja przekracza możliwości polskich sił zbrojnych, że nasze zdolności ekspedycyjne są ograniczone. Nie jesteśmy Francją czy Wielką Brytanią, które mają długie tradycje armii ekspedycyjnych. Możemy natomiast zaangażować się w inny sposób, na drugiej linii, politycznie.

Najgorsze byłoby pozostawienie wrażenia, że część członków NATO nie czuje się odpowiedzialna za misję w Libii. Nie wolno dopuścić do powstania podziałów w Sojuszu, bo spoistość NATO to jedna z jego największych wartości.

Tarcza jest nadal aktualna, ma być tylko zbudowana inaczej niż ta, którą proponował prezydent Bush. Inaczej nie znaczy gorzej. Przeciwnie – lepiej, bo będzie chronić całą Europę, całe NATO i Amerykę, podczas gdy poprzednia tarcza miała chronić tylko Stany, choć z terytorium Europy. Ten pomysł jest lepszy także dlatego, że budzi mniej kontrowersji. Angażuje inne państwa europejskie, nie dzieli Europy. Pytanie tylko, czy tarcza rzeczywiście powstanie, bo na razie istnieje jedynie na papierze.

Prezydent Obama niczego nie obiecywał, potwierdził tylko swoje wcześniejsze deklaracje. Nowością było to, że powiedział, jaką drogą chce dojść do tego celu – poprzez zmiany regulacji. Polsce byłoby łatwiej spełnić kryteria wizowe, bo zostałyby na nowo zdefiniowane.

Jak najbardziej należy, nigdy nie byliśmy tak blisko tego celu. Prezydent Obama najwyraźniej się w sprawę zaangażował, nie składałby takich deklaracji gdyby nie wierzył, że uzyska poparcie Kongresu. Dla prezydenta zaproponowanie czegoś, by dowiedzieć się potem, że Kongres to utrącił, byłoby porażką prestiżową.

Faktycznie, można usłyszeć opinie, że Obama poświęca mało uwagi tej części Europy. On przyjechał tu min. po to, by udowodnić, że to nie jest prawda. Pojawiały się też opinie, że Obama ma nienajlepsze relacje z kanclerz Angelą Merkel. Dlatego właśnie zaprosił ją do Waszyngtonu i urządził taką wizytę, z takim protokołem, jakiego dawno tam nie było.

Nie, ale zrobił wyraźny gest. Ameryka chce dać swoim europejskim sojusznikom pewność, że ich nie zaniedbuje, że o nich nie zapomina. Jakie wynikają z tego projekty polityczne, to już zupełnie inna sprawa.

Nie chciałbym wypowiadać się tutaj w imieniu przeciętnego Amerykanina, bo jest ich bardzo dużo i zamieszkują bardzo rozległe terytorium. Nie mam pewności, czy gdyby zadać takie pytanie komuś w Wyoming albo Utah, byłby w stanie na nie odpowiedzieć. Natomiast ta Ameryka, która ma wpływ na politykę zagraniczną, wie o naszym zaangażowaniu i bardzo je ceni. Jednocześnie nie ma się co oszukiwać – zdaniem USA Europa w sprawach światowych robi za mało.

Amerykanie myślą o problemach energetyki zarówno w kategoriach biznesowych jak i strategicznych. Gaz łupkowy, przebieg rurociągów, to wielki biznes i wielka polityka, gra geopolityczna. Uniezależnienie się Polski lub innych krajów europejskich od zewnętrznych dostawców gazu zmieniłoby nieco układ sił w regionie. Ameryka jest więc zainteresowana podwójnie, politycznie i ekonomicznie, co czyni z niej ważnego udziałowca w tym przedsięwzięciu.

Nie wiązałbym tego w ten sposób. Zaangażowanie Ameryki w wydobycie gazu łupkowego jest potrzebne, bo do tego typu przedsięwzięć niezbędna jest osłona polityczna, wsparcie rządów. Nie znaczy ono jednak, że Polska może więcej żądać. Od kogo? Od amerykańskich firm? To partner do robienia interesów, warunki trzeba już samemu wynegocjować.

Amerykańskie firmy szukają okazji do robienia biznesów na całym świecie. Nic dziwnego, że trafiły i tutaj. Zbieżność interesów politycznych i ekonomicznych nam sprzyja, ale nie możemy od Amerykanów żądać czegokolwiek w zamian za to, że będą robić z nami interesy. Możemy po prostu robić z nimi dobre interesy. To poziom naszych ambicji.