Turcja jest największym beneficjentem unijnego programu pomocy. Europejski Trybunał Obrachunkowy przeprowadzi kontrolę wydatkowania przez Turcję unijnego wsparcia finansowego otrzymanego przez ten kraj od 2007 r. w ramach pomocy przedakcesyjnej. Chodzi o kwotę 6 mld euro.
Pieniądze pochodzące z IPA przeznaczone są wsparcie procesu przystąpienia państw kandydujących do UE oraz pomoc w przeprowadzeniu przez nie niezbędnych reform. Podobne do tureckiego unijne wsparcie otrzymują również Albania, Serbia, Czarnogóra i Macedonia. Jednak to Turcja jest największym beneficjentem unijnego programu. Jak dotąd przypadło jej 40 proc. ze wszystkich środków przyznawanych z IPA.
I tak np. w latach 2007-2013 Turcja otrzymała niemal 4,5 mld euro (z czego realnie wypłacono 2,19 mld euro). Od 2014 r. Turcji przyznano dodatkowe 1,65 mld euro, ale środki te jeszcze nie zostały wypłacone.
Jak jednak zauważyli unijni urzędnicy, "obecnie postępy w negocjacjach akcesyjnych z Turcją są niewielkie, a jeżeli chodzi o reformy, w ostatnich latach zaobserwowano regres". Dlatego też Europejski Trybunał Obrachunkowy postanowił sprawdzić, czy unijna pomoc faktycznie była skuteczna i na co wydano pieniądze UE.
"Turcja jest największym pojedynczym beneficjentem pomocy zewnętrznej i partnerem strategicznym w głównych obszarach polityki dotyczących spraw zagranicznych, obrony, migracji, walki z terroryzmem i handlu. Jak dotąd Trybunał nie przeprowadził jednak jeszcze kontroli w zakresie skuteczności unijnego Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej na rzecz Turcji" - powiedział Hans Wessberg z Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, odpowiedzialny za tę kontrolę.
Kontrolerzy sprawdzą przede wszystkim, czy i jak środki unijne posłużyły do wsparcia planowanych przez Turcję reform w trzech kluczowych dziedzinach, takich jak ochrona praworządności i praw podstawowych, ochrona demokracji oraz rozwój edukacji, zatrudnienia i polityki społecznej.
Jak zapowiada Trybunał, wyników audytu należy się spodziewać w pierwszej połowie 2018 r.
Od 1964 r. Turcja jest związana z UE układem stowarzyszeniowym, a od 1995 r. - unią celną. W 1999 r. nadano Turcji status państwa kandydującego, w 2005 r. otwarto negocjacje akcesyjne, a w 2008 r. ustanowiono z Turcją partnerstwo dla członkostwa, zawierające listę priorytetowych działań w ramach dalszej współpracy. Wdrażanie tych działań finansowane było częściowo ze środków IPA.
W toku negocjacji pomiędzy Turcją a UE otwarto mniej niż połowę, bo zaledwie 14 z 35 tzw. rozdziałów akcesyjnych. Po zawarciu w grudniu 2015 r. umowy UE-Turcja ws. kryzysu uchodźczego rozpoczęto przygotowania do otwarcia rozdziału negocjacji dotyczącego polityki gospodarczej i pieniężnej. Od tej pory jednak cały proces ustał; nie odbyły się dalsze spotkania negocjacyjne, a UE oznajmiła, że nie planuje prowadzenia dalszych działań akcesyjnych.
