Pod lupę wzięliśmy lata 1998-2005, gdy gminą z Małopolski rządziła Beata Szydło. To, co najbardziej rzuca się w oczy, to wzrost dochodów za jej czasów o blisko 100 procent. Na początku pierwszej kadencji dochody wynosiły nieco ponad 22 mln zł. Siedem lat później było to już niecałe 43 mln zł. Dla porównania budżet Polski w latach 1998-2005 wzrósł ze 138,9 mld zł do 179,8 mld zł. Niestety władze gminy Brzeszcze nie wyjaśniły nam, z czego wynikał ten skok. W znacznym stopniu odpowiadać może za to zwiększenie dotacji celowych z budżetu centralnego.
Dużo gorzej wyglądała sytuacja z długiem gminy. Przez osiem lat rządów Beaty Szydło Brzeszcze dwukrotnie miało nadwyżkę budżetową. W 2001 roku wyniosła ona 1,4 mln zł, a rok później niecałe 2,5 mln zł. W tych latach gmina nie zaciągała żadnych pożyczek, ale w ogólnym rozrachunku Beata Szydło więcej pożyczyła niż oddawała.
W sumie kredyty zaciągnięte przez gminę za czasów jej rządów sięgnęły nieco ponad 13 mln zł. Największy 4 mln 100 tys. zł wzięto po dwóch latach bez deficytu. Tak gigantyczną jak na tak małą gminę pożyczkę trzeba było zaciągnąć w 2003 roku. Brzeszcze pod rządami Szydło przeszacowały wówczas dochody. Już w sierpniu zabrakło kilku milionów złotych do spięcia się samorządowej kasy. „Alarm dla budżetu” - ogłosił nawet wydawany przez gminę miesięcznik.
Jak Beata Szydło zarządzała budżetem Brzeszcz? | |||
---|---|---|---|
rok | dochody | wydatki | w tym na inwestycje |
1998 | 22 264 736 zł | 23 337 714 zł | 3 882 614 zł |
1999 | 27 364 891 zł | 29 575 401 zł | 6 374 645 zł |
2000 | 29 302 549 zł | 31 668 817 zł | 7 158 359 zł |
2001 | 31 487 379 zł | 30 135 565 zł | 2 731 513 zł |
2002 | 34 102 243 zł | 31 612 873 zł | 3 667 293 zł |
2003 | 28 212 219 zł | 32 332 730 zł | 4 089 383 zł |
2004 | 37 476 894 zł | 38 660 809 zł | 6 816 361 zł |
2005 | 42 795 810 zł | 43 973 659 zł | 8 730 082 zł |
SUMA | - | - | 43 450 254 zł |
- Jeśli chodzi o zdolność kredytową sytuacja gminy jest bardzo dobra - tłumaczyła podówczas obecna liderka PiS. - Nie jesteśmy obciążeni większymi pożyczkami, a patrząc na inne samorządy, to sytuacja rzadko spotykana. Planujemy wziąć kredyt do 6 mln zł. Spłatę chcemy rozłożyć na 6 lat - tłumaczyła w tym czasie Szydło lokalnej gazecie. Ostatecznie wstrzymano wszystkie inwestycje, które były zaplanowane na kolejne miesiące, a kredyt wzięto nieco mniejszy. Ale i tak zadłużenie wynosiło na koniec roku jedynie 14 proc.
W kolejnych latach prognozy finansowe też były mocno przestrzelone. Szydło wyciągnęła jednak wnioski i niedoszacowywała dochodów. W 2004 r. miały wynieść 34,7 mln zł (wg danych z miesięcznika „Odgłosy Brzeszcz”), a były o blisko 3 mln wyższe. Źle wyliczono także wydatki. Te nawet przy wyższych dochodach przekroczyły plan (37,56 mln zł) o milion złotych.
Na ile zadłużono Brzeszcze? | ||
---|---|---|
rok | Zaciągnięte kredyty | Spłacone kredyty |
1998 | 1 285 718 zł | 3 570 zł |
1999 | 1 499 282 zł | 8 568 zł |
2000 | 1 300 000 zł | 8 568 zł |
2001 | 0 zł | 1 330 344 zł |
2002 | 0 zł | 1 578 568 zł |
2003 | 4 100 000 zł | 1 039 151 zł |
2004 | 2 300 000 zł | 278 567 zł |
2005 | 2 600 000 zł | 508 568 zł |
SUMA | 13 085 000 zł | 4 755 904 zł |
W 2005 roku, a więc w roku wyborczym, w którym Szydło po raz pierwszy dostała się do Sejmu, gmina planowała zaciągnięcie kolejnego kredytu. Miał on wspomóc budowę kanalizacji i przebudowy dróg lokalnych. W planach była pożyczka z banku w kwocie 4,5 mln zł. Ostatecznie gmina miała wyższe dochody od zakładanych i zadłużać tak mocno się nie musiała. Inna sprawa, że wynikało to głównie z tego, że zwiększyła się dotacja z budżetu centralnego.
Na kolejnej stronie przeczytasz o porażce burmistrz Beaty Szydło w sądzie i o tym, dlaczego do gminy wkroczył komornik.
W sumie przez siedem lat kierowania przez Szydło Brzeszczami spłacono zobowiązania na kwotę 3 mln 717 tys. zł. Po jej rządach pozostało do spłacenia 9 mln 368 tys. zł.
Do tego dochodzi jeszcze jeden dług, który nie został ujęty w bilansie. W 1997 roku Kompania Węglowa, do której należy kopalnia Brzeszcze, wystąpiła o zwrot pieniędzy za nadpłatę podatku. Sprawa trafiła do sądu rok przed rozpoczęciem urzędowania przez Beatę Szydło. Pani burmistrz miała też negocjować z Kompanią w tej sprawie, ale niewiele wskórała. Skończyło się na przegranej gminy. Przez trwające lata procesy dług urósł z 957 tys. zł do 4 mln zł. W zeszłym roku do urzędu gminy wkroczył nawet komornik, by odzyskać zaległe pieniądze.
Ludność Brzeszczy | ||
---|---|---|
cała gmina | miasto Brzeszcze | |
Dane: GUS | ||
2014 | 21587 | 11560 |
2005 | 21700 | 11921 |
1998 | 22372 | 12554 |
Beata Szydło potrafiła porozumieć się z mającą problemy kopalnią Brzeszcze, ale w innej sprawie. W 2004 r. w zamian za niezapłaconą taksę od nieruchomości, gmina otrzymała nieruchomości. Nie podano, jaką kwotę długu umorzono, ale przejmowane budynki miały wartość ok. 800 tys. zł. W dwóch z nich utworzono mieszkania socjalne, ale aby mógł tam ktokolwiek zamieszkać, gmina musiała wydać kilkaset tysięcy złotych.
Beacie Szydło trzeba oddać, że za jej urzędowania gmina sporo inwestowała. W sumie wydatki sięgnęły blisko 43,5 mln zł. Oznacza to, że co szósta złotówka w kasie gminy szła na inwestycje. W 2004 roku kompleksowo wyremontowano - a w zasadzie postawiono od nowa - gminny basen. Inwestycja kosztowała około 6 mln zł.
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych | ||||
---|---|---|---|---|
2003 | 2004 | 2005 | 2014 | |
Dane: GUS. Brak danych sprzed 2003 roku | ||||
ogółem | 1167 | 1126 | 993 | 556 |
mężczyźni | 458 | 460 | 356 | 201 |
kobiety | 709 | 666 | 637 | 355 |
W jednym z numerów „Odgłosów Brzeszcz” Szydło mówiła o sprowadzeniu na teren gminy inwestorów, którzy mieli zacząć produkcję na terenach przejętych od kopalń. Rozmowy były prowadzone z firmami z Holandii, Włoch i Polski. W kolejnych numerach gazety nie ma jednak ani słowa o ostatecznym wejściu inwestorów do Brzeszcz.
Szydło nie udało się też wywalczyć niższych stawek opłat za wodę dla mieszkańców Brzeszcz. Tę dostarczało bowiem państwowe przedsiębiorstwo z pobliskich Tych. Przez lata mieszkańcy gminy płacili rachunki wyższe o nawet 100 proc. niż w Oświęcimiu czy Krakowie.
Liczba oddanych budynków mieszkalnych | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2014 | |
Dane: GUS | ||||||||
mieszkania | 24 | 22 | 33 | 53 | 64 | 30 | 28 | 38 |
pokoje | 131 | 132 | 188 | 323 | 382 | 163 | 135 | 216 |
powierzchnia użytkowa w m2 | 3105 | 3034 | 4597 | 7212 | 9207 | 4006 | 3328 | 5049 |
Niemal co roku gmina publikowała dane o zarobkach w samorządzie. W 2004 roku średnie wynagrodzenie pracownika brzeszczańskiego urzędu wynosiło na rękę 1575 zł plus o sto złotych niższa trzynastka. Dużo więcej zarabiała Beata Szydło. Jako burmistrz pobierała pensję w wysokości niecałych 5,8 tys. zł netto. Do tego dochodziła trzynastka w wysokości połowy miesięcznego uposażenia.
Firmy w Brzeszczach | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2014 | |
Dane: GUS | ||||||||
Liczba podmiotów gospodarczych | 1402 | 1532 | 1679 | 1733 | 1773 | 1809 | 1844 | 1994 |
publicznych | 61 | 75 | 86 | 95 | 91 | 82 | 83 | 63 |
prywatnych | 1341 | 1457 | 1593 | 1638 | 1682 | 1727 | 1761 | 1930 |