- Zgadzam się z opiniami tych ekspertów, którzy mówią, że już sam fakt wybrania Trumpa na prezydenta spowoduje zachwiania na globalnych rynkach. Rynki nie lubią niepewności. Ale po zawirowaniach przyjdzie uspokojenie i oczekiwanie na rozwój sytuacji - mówi w rozmowie z PAP prof. Witold Orłowski, ekonomista, rektor Akademii Finansów i Biznesu Vistula.
"Washington Post" komentuje 30-stronicowy dokument opublikowany niedawno przez doradców Trumpa; jego współautor, ekonomista z Uniwersytetu Kalifornii Peter Navarro nazywa ten tekst wyczerpującą doktryną ekonomiczną kandydata.
Jednym z głównych założeń opisanych w dokumencie jest renegocjacja porozumień handlowych Ameryki, a także nałożenie taryf celnych na kraje naruszające normy handlowe i - jeśli Trump uzna to za konieczne - wycofanie się ze Światowej Organizacji Handlu. Kandydat Republikanów wzywa nawet do nałożenia na towary meksykańskie 35-procentowego cła, a na chińskie - 45-procentowych taryf.
Program Trumpa zakłada, że spowoduje to w ciągu dwóch lat zlikwidowanie deficytu handlowego USA.
- Jeśli nie uda się (Trumpowi) zmienić zasad, którymi rządzi się globalizacja, to będzie musiał stawić czoło kolosalnemu deficytowi budżetowemu - komentuje ten pomysł "WP".
Taka strategia może przynieść fatalne skutki, prowadzące do eskalującej wojny handlowej między państwami, która w dramatyczny sposób spowolni zarówno światowy handel, jak i wzrost gospodarczy - ostrzega dziennik.
"Wall Street Journal" zauważa, że w programie Trumpa są sprzeczności, jak np. założenie obniżenia deficytu handlowego, co można by osiągnąć poprzez osłabienie dolara, a jednocześnie postulat podniesienia stóp procentowych, co najprawdopodobniej umocniłoby amerykańską walutę.
"WP" ostrzega też przed planem ponownej deregulacji Wall Street, co - zdaniem dziennika - może rychło doprowadzić do powtórki kryzysu finansowego z 2008 roku.
Jednak najbardziej kuriozalne wypowiedzi Trumpa na temat gospodarki to - zdaniem ekspertów - "renegocjacja zadłużenia publicznego" Ameryki, czyli innymi słowy ogłoszenie niewypłacalności w nadziei na restrukturyzację długu, który znajduje się w portfoliach prywatnych inwestorów.
- Nierealne jest mówienie o renegocjacji spłaty zadłużenia publicznego - nie ma renegocjacji, jest po prostu ogłoszenie bankructwa państwa (...). Byłaby to ruina wiarygodności USA - mówi prof. Orłowski.
Pomysły, które przedstawia Trump, jak zrywanie umów, zaczynanie wojen handlowych, obniżanie podatków, to nie jest żadna doktryna ekonomiczna i nie ma w tym żadnego spójnego pomysłu - kontynuuje Orłowski.
Podkreśla też, że planowane przez Trumpa obniżki podatków będą najbardziej opłacalne dla najbogatszej części społeczeństwa; mają one pobudzić gospodarkę, ale nie wiadomo, jak zbilansować ten plan z planowanym zwiększeniem wydatków na infrastrukturę. Raczej nie wygląda na to, że jego pomysły wpisują się w jakąś przemyślaną całość budżetową.
Zdaniem Orłowskiego należy oczekiwać, że jeśli wygra kandydat Republikanów, to będzie sporo bałaganu w polityce gospodarczej, lecz wiele rzeczy stanowiących teraz elementy jego programu ekonomicznego pozostanie na papierze. Niewykluczone, że Kongres nie pozwoli na wprowadzenie niektórych pomysłów i skończy się na obniżeniu podatków, bardziej agresywnej retoryce wobec Chin, więc nadal będzie rosło zadłużenie publiczne USA.
- Oczywiście może się okazać, że pomysły Trumpa, na przykład na zrywanie umów handlowych i protekcjonizm, choć nie są w pełni do zrealizowania, to jednak wyznaczą pewne kierunki polityki. Efekty wojen handlowych byłyby bardzo groźne (...). Miałoby to też fatalne konsekwencje polityczne, zwłaszcza w połączeniu z politycznym izolacjonizmem czy agresywnym postępowaniem wobec partnerów handlowych - konkluduje prof. Orłowski.
Nieco prostsza jest ocena programu gospodarczego kandydatki Demokratów. Zdaniem Orłowskiego "jest to po prostu plan kontynuowania polityki Obamy".
Program Clinton zakłada jednak więcej osłon i wydatków socjalnych, w dużej mierze w reakcji na plany Berniego Sandersa, który ze sporym sukcesem konkurował z Clinton o nominację Partii Demokratycznej i otwarcie określał się jako socjalista.
Clinton chce podnieść podatki dla najbogatszych Amerykanów, a dla tych, których majątek przekracza 500 mln dol., miałby on wynieść nawet 65 proc. Wpływy z tych podatków mają zostać przeznaczone na szkolenia zawodowe, które pozwoliłyby zmniejszyć tę część bezrobocia, która jest wynikiem robotyzacji produkcji i postępów technologicznych. Obniżone byłyby jednak podatki dla tych firm, które tworzą nowe miejsca pracy.
Jak komentuje prof. Orłowski, w programie gospodarczym Clinton nie ma rewolucyjnej wizji, ale wszytko jest spójne. To plan na spokojne wychodzenie z kryzysu, ale bez socjalistycznych eksperymentów.
