Ulga prorodzinna to jeden z najważniejszych benefitów związanych z odliczeniami podatkowymi. Skorzystać mogą z niego rodzice, rodzice zastępczy oraz opiekunowie prawni, którzy spełniają odpowiednie warunki.
Ulga prorodzinna – formularze PIT
Informacje dotyczące ulgi prorodzinnej należy umieścić w odpowiednich rubrykach w formularzu PIT-36 lub PIT-37. Właściwy uldze na dziecko jest także załącznik PIT-O, który powinien zostać dołączony do deklaracji.
W załączniku PIT-O powinny znaleźć się dane identyfikacyjne dziecka lub dzieci, na które przysługuje podatnikowi ulga prorodzinna. Taką daną będzie numer PESEL dziecka lub jego pełne dane personalne: imiona, nazwiska i data urodzenia. Co ważne, współmałżonkowie składają jeden załącznik PIT-O, gdy rozliczają się z fiskusem wspólnie. Przy osobnych deklaracjach PIT załącznik zostanie dołączony do formularza zarówno ojca, jak i matki, z zastrzeżeniem, że obydwoje mają prawo do zastosowania ulgi na dziecko.
Kto może skorzystać z ulgi prorodzinnej w rozliczeniu PIT?
Z ulgi prorodzinnej mogą skorzystać podatnicy, którzy sprawują władzę rodzicielską nad dzieckiem, rodzice zastępczy oraz prawni opiekunowie mieszkający z dzieckiem.
Jeśli chodzi o wiek dziecka, to ustawodawca do grupy podatników mogących zastosować ulgę prorodzinną zalicza:
- podatników utrzymujących dziecko bez względu na wiek, nawet pełnoletnie, gdy na odrębnych przepisach otrzymuje ono rentę socjalną albo dodatek pielęgnacyjny (przywilej wygaśnie, gdy na mocy odrębnych przepisów dziecku przestanie przysługiwać renta lub dodatek),
- podatników utrzymujących dzieci do 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa we wszelkich przepisach dotyczących oświaty i szkolnictwa wyższego, a także szkolnictwa w krajach innych niż Polska; dzieci te nie powinny także uzyskiwać w ciągu roku podatkowego dochodów wyższych niż 3 089 zł (dane na rozliczenie PIT za 2018 rok).
Współmałżonkowie powinni rozliczać się wspólnie na jednym formularzu PIT-O, wykazując w deklaracji posiadanie wszystkich dzieci, nad którymi sprawują opiekę, a którym przysługuje prawo do ulgi. Ulga prorodzinna po rozwodzie lub podczas separacji rodziców rozliczana jest z fiskusem w inny sposób. Byli małżonkowie mogą bowiem ustalić proporcje odliczenia ulgi od podatku. Jeśli do porozumienia nie dojdzie, należy wykorzystać zasadę skorzystania z ulgi proporcjonalnie do liczby dni, w których dany rodzic sprawował nad dziećmi faktyczną opiekę.
Zasady korzystania z ulgi prorodzinnej przez samotną matkę lub samotnego ojca nie różnią się od tych stosowanych wobec współmałżonków. Za samotnego rodzica uważa się osobę niepozostającą w związku małżeńskim, owdowiałą, rozwiedzioną, pozostającą w stosunku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub w separacji.
Z ulgi na dziecko mogą skorzystać również rodzice lub opiekunowie z nadzorem komorniczym. Powinni jednak pamiętać, że zwrot nadpłaty z racji ulgi prorodzinnej komornik w świetle przepisów ma prawo zająć, zwracając się bezpośrednio do urzędu skarbowego lub pobierając nadpłatę z konta dłużnika.
Możliwość odliczenia ulgi prorodzinnej nie przysługuje rodzicom, opiekunom prawnym i rodzicom zastępczym, którzy uzyskują dochód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych albo podatkiem tonażowym. Jeśli jednak równolegle uzyskują dochód opodatkowany według zasad ogólnych tj. zasiłek chorobowy, wynagrodzenie za pracę czy dochody z najmu prywatnego, które deklarują fiskusowi w druku PIT-37 lub PIT-36, mają prawo do zastosowania ulgi na dziecko od tych właśnie dochodów.
Ulga prorodzinna – kwoty i limit dochodu
Wysokość kwoty ulgi prorodzinnej zależy przede wszystkim od liczby dzieci. W momencie, gdy na utrzymaniu jest:
- jedno dziecko, ulga prorodzinna w skali miesięcznej wynosi 92,67 zł (rocznie 1112,04 zł). W tej sytuacji istnieją limity dochodu. Osoby rozliczające się indywidualnie nie mogą przekroczyć progu rocznego dochodu w wysokości 56 000 zł, a małżonkowie składający wspólną deklarację PIT kwoty łącznie 112 000 zł. Limit dotyczy dochodu, na który składają się zyski z papierów wartościowych i kapitałów pieniężnych.
- dwoje dzieci, ulga wynosić będzie 92,67 zł miesięcznie za każde z nich, a więc łącznie 2224,08 zł w skali roku. W przypadku dwojga dzieci nie istnieją żadne limity dochodu rodziców.
- troje dzieci, rodzice w ramach ulgi prorodzinnej będą mogli odebrać w skali miesięcznej po 92,67 zł za pierwsze i drugie dziecko oraz 166,67 zł za trzecie. Oznacza to, że ulga w ujęciu rocznym wyniesie 4224,12 zł za wszystkie dzieci. Tak jak w poprzednim przypadku, również w tym skorzystanie z ulgi prorodzinnej jest niezależne od dochodu rodziców.
- czworo i więcej dzieci, na dwoje pierwszych należy się ulga w wysokości 92,67 zł, na trzecie 166,67 zł, a na czwarte i kolejne 225 zł. W skali rocznej rodzice czworga dzieci uzyskają zatem rocznie 6924,12 zł, bez względu na swój dochód roczny.
Ulga prorodzinna a wiek, stan cywilny i dochód dziecka
Istnieje kilka zasad stosowanych wobec dzieci w zakresie naliczania ulgi prorodzinnej. Między innymi ulgę na dziecko oblicza się za pełne miesiące, co oznacza, że jeśli urodziło się ono w połowie czerwca, to ulga pomnożona będzie o 7 miesięcy (pełny czerwiec i okres od lipca do grudnia). Za pociechy urodzone 30 czy 31 grudnia rodzicom będzie przysługiwać ulga za cały grudzień.
Tak samo jest wtedy, gdy dziecko straci prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej, to znaczy osiągnie 25. rok życia, weźmie ślub lub zakończy naukę w danym dniu miesiąca. Przyjmując, że będzie to 10 lipca, ulga obejmować będzie miesiące od stycznia do lipca włącznie.
Ponadto rodzic może odliczyć ulgę na dziecko za okres wakacyjny, gdy to zakończyło naukę w szkole i nie podjęło dalszego kształcenia na uczelniach wyższych, w szkołach policealnych i tym podobnych. Jeśli dziecko ukończyło studia licencjackie bez zamiaru podjęcia studiów magisterskich, ulga prorodzinna przysługuje za miesiące nauki oraz pełny miesiąc, w którym została złożona praca dyplomowa. Gdy, dziecko ukończyło pewien stopień edukacji, ale naukę kontynuuje, ulga prorodzinna naliczana jest za cały rok.
Ulga na dziecko zależy również od ewentualnego jego dochodu. Jeśli bowiem dziecko podejmuje pracę zarobkową, rodzice będą mogli skorzystać z ulgi tylko wtedy, gdy dochód ten nie przekroczy 3089 zł rocznie. Zasada nie dotyczy dochodu z tytułu renty rodzinnej. Za dochód dziecka uznaje się różnice między przychodem (bez uwzględnienia składek na ubezpieczenie społeczne wpłacanych w danym roku podatkowym i strat z lat poprzednich) a kosztami uzyskania przychodu.
Ulga prorodzinna a 500+
Świadczenie 500+ jest zwolnione od podatku. Dlatego podobnie jak inne świadczenia, takie jak jednorazowa wypłata z tytułu narodzin dziecka czy dodatek pieniężny dla kobiet niezatrudnionych na podstawie umowy o pracę czy na zasadzie samozatrudnienia, nie wpływa na dochód rodziców, ani ulgi podatkowe. Nie ma także znaczenia przy zwrocie nadpłaty z racji ulgi podatkowej, gdy wysokość podatku rodziców jest zbyt niska.
Dokumenty potwierdzające prawo do ulgi na dziecko
W razie kontroli skarbowej dokumentami potwierdzającymi prawo do ulgi prorodzinnej będą:
- odpisy aktów urodzenia dzieci,
- zaświadczenie o ustaleniu opiekuna prawnego wydane przez sąd rodzinny,
- zaświadczenie ze szkoły o uczęszczaniu dziecka pełnoletniego,
- poświadczenie o ustaleniu rodziny zastępczej w formie odpisu orzeczenia sądu lub umowy ze starostą.