Do tej pory upadłości układowe stanowiły niewielki odsetek wszystkich upadłości. Teraz może to zmienić nowe prawo restrukturyzacyjne. Od stycznia wierzyciele mogą mieć większy wpływ na postępowanie sądowe związane z niewypłacalnością dłużnika, mają też większe szanse na odzyskanie wierzytelności. Zyskują właściciele firm, bo przepisy restrukturyzacyjne mają pierwszeństwo przed upadłościowymi.
- Bardzo dużo zmieniło się przede wszystkim w podejściu do roli wierzycieli w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym. Dotychczas wierzyciele, czyli osoby, o których pieniądze chodziło w postępowaniu, byli stawiani w roli biernych obserwatorów. Teraz przepisy wprowadziły dużo aktywniejszą rolę w postępowaniu wszystkich uczestników – podkreśla Mateusz Medyński, przewodniczący Rady Nadzorczej Zimmerman Filipiak Restrukturyzacja SA.
Większy wpływ wierzycieli na postępowanie sądowe odbywa się kosztem sądu. Wierzyciele mogą się domagać powołania rady wierzycieli, a taki wniosek zobowiązuje sędziego komisarza do stosownego działania. Ponadto sędzia musi powołać na członka rady osobę wskazaną przez wierzycieli, którzy mają 20 proc. zobowiązań. Dłużnik i wierzyciele mający 30 proc. zobowiązań mogą wnioskować o zmianę nadzorcy sądowego.
– Tak naprawdę kwota pozwala decydować o bardzo wielu aspektach postępowania. A ponieważ to właśnie wierzyciele powinni decydować o tym, co się dzieje w trakcie restrukturyzacji, bo to o ich pieniądzach chodzi, zmiana jest jak najbardziej dobra – ocenia Medyński.
Nowa ustawa daje też większą szansę na uratowanie przedsiębiorstwa znajdującego się w złej sytuacji finansowej. W Polsce dotychczas najczęściej była ogłaszana upadłość likwidacyjna. Teraz – na wzór regulacji amerykańskich – przepisy nie tylko pozwalają na uratowanie firmy, lecz także dają pierwszeństwo przepisom restrukturyzacyjnym przed upadłościowymi. Dzięki temu wierzyciele mogą odzyskać więcej wierzytelności niż przy upadku firmy.
– Teraz kładziemy nacisk na to, żeby dłużnik uratował firmę, bo przedsiębiorstwo w ruchu jest zawsze więcej warte niż sprzedane. Założenie jest takie, że jeśli przedsiębiorca ratuje firmę, ta zarabia na spłatę wierzycieli, a wierzyciele uzyskują więcej ze swoich kwot, niż mogliby w przypadku likwidacji. Zatem i wilk syty, i owca cała, takie są założenia obecnych przepisów, zobaczymy, jak to będzie wyglądało w praktyce – tłumaczy ekspert.
Postępowanie restrukturyzacyjne będzie obejmować w zależności od stopnia zagrożenia firmy bankructwem: układ częściowy, przygotowaną sprzedaż w upadłości, możliwość zawarcia układu poza sądem lub postępowanie sanacyjne, przy którym następuje restrukturyzacja zobowiązań. Pozwala to nie tylko na zlikwidowanie zadłużenia, lecz także znalezienie przyczyn złej sytuacji firmy i ich wyeliminowanie.
– Dotychczas tego nie było, wszyscy skupiali się na tym, że trzeba kogoś spłacić i oddłużyć przedsiębiorstwo, a jeżeli ono źle funkcjonowało co do zasady od podstaw, to nikt się tym nie zajmował. Teraz nacisk będzie położony również na to, żeby jednocześnie naprawić przedsiębiorstwo od środka – tłumaczy Mateusz Medyński.
Ekspert pozytywnie ocenia zmiany i podkreśla, że tym samym dłużnicy i wierzyciele dostali więcej narzędzi, które pozwalają na porozumienie. Dotychczas często brakowało nie tylko takich przepisów, lecz także chęci. Łatwiej było skorzystać z usług komornika. Teraz postępowanie restrukturyzacyjne wymaga od obu stron więcej wysiłku, ale przynosi im więcej korzyści.
– Niedawno jeszcze przepisy faworyzowały likwidację. Teraz łatwiej jest się porozumieć, co po zainwestowaniu czasu, wysiłku i pieniędzy procentuje w postaci wyższej stopy zaspokojenia dla wierzycieli oraz uratowania przedsiębiorstwa. Wreszcie mamy narzędzia pozwalające i wierzycielom, i dłużnikom porozumieć się co do sposobu zaspokojenia. Nie mamy im już do zaoferowania tylko jednej drogi – przekonuje Medyński.
Pierwsze postępowania dopiero ruszyły, dlatego na efekty trzeba będzie poczekać kilka miesięcy. Do nowych przepisów muszą się teraz dostosować przedsiębiorcy, wierzyciele i sądy. Dobre praktyki będą dopiero powstawać.
– Postępowania powinny zacząć przynosić rezultaty w ciągu 9–12 miesięcy. W przyszłym roku będziemy mogli już powiedzieć trochę więcej na temat tego, co pozytywnego wniosło Prawo restrukturyzacyjne do naszego rynku usług, nie tylko prawnych – wskazuje Mateusz Medyński.