Wojna transportowa z Rosją. Tak postępowała eskalacja konfliktu o przewozy samochodami ciężarowymi

Wzajemny nakaz opuszczenia kraju pod groźbą wielotysięcznych kar, wielkie kolejki tirów na granicach, a od poniedziałku całkowity zakaz ruchu rosyjskich ciężarówek przez Ukrainę. Tak obecnie wygląda stan wojny transportowej, która już zdążyła objąć swym zasięgiem niemal wszystkie kraje regionu. Konflikt narasta, a money.pl przypomina krok po kroku, jak do niego doszło.

Aktualizacja 15:48

Moskwa ostrzega przed możliwością wstrzymania transportu drogowego między Polską a Rosją po 31 stycznia. O rzekomych kłopotach stwarzanych przez Warszawę informuje rosyjskie Ministerstwo Transportu. Tymczasem strona polska - w specjalnym komunikacie - twierdzi, że Rosja narusza dotychczasowe umowy międzynarodowe.

Tego dnia w Gdańsku miały się rozpocząć dwudniowe negocjacje polsko-rosyjskiej Komisji Mieszanej do spraw międzynarodowych przewozów drogowych, ale nie przybyła na nie delegacja Federacji Rosyjskiej. Nastąpiło to po tym, gdy fiaskiem zakończyły się poprzednie negocjacje, które odbyły się 20 i 21 stycznia.

Rosyjski resort transportu utrzymuje, że Polska nie chce przekazać żadnych konkretnych propozycji w sprawie wymiany zgód na przejazd ciężarówek. Rosjanie przekonują, że już wysłali do Polski nowe propozycje uregulowania tej kwestii i wydłużenia pozwoleń do 15 lutego, ale Warszawa w tonie ultimatum domaga się, aby Moskwa zmieniła swoje akty prawne w stosunku do polskich przewoźników.

Tymczasem polskie Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa informuje, że prowadzone tydzień wcześniej polsko-rosyjskie negocjacje "nie przyniosły zadowalających stronę polską rozwiązań". W komunikacie resortu podkreślono, że Rosja, wprowadzając nowe rozwiązania, działa wbrew międzynarodowym umowom. Wiceminister Jerzy Szmit mówi wręcz o "strategii, która zmierza do tego, żeby z rosyjskiego rynku wyeliminować przewoźników z innych państw".

Jerzy Szmit poinformował, że polska strona "nie może przyjąć" rosyjskiej propozycji tymczasowego przedłużenia terminu zezwoleń na przewozy między Polską a Rosją do 15 lutego i domaga się ostatecznego i jednoznacznego określenia przepisów regulujących transport między Polską a Rosją.

Szmit poinformował, że sprawą zainteresowana została Komisja Europejska, a problem przewozów do Rosji ma być dyskutowany w Brukseli podczas najbliższej wizyty ministra transportu Andrzeja Adamczyka.

Tymczasem Rosja nadal obwiniła stronę polską o umyślne przeciąganie rozmów w sprawie wydawania przewoźnikom z obu krajów pozwoleń na przewozy i ponowiła ostrzeżenia, że od 1 lutego może zostać wstrzymany transport towarów.

Rosyjskie Stowarzyszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych stwierdziło, że "nowe prawodawstwo usunęło luki w rosyjskim prawie, korzystając z których nierzetelni zagraniczni przewoźnicy wwozili do Rosji z krajów trzecich towary pod przykrywką preferencyjnego dwustronnego systemu przewozów".

O północy straciły ważność wzajemne zezwolenia na przejazd dla przewoźników z Polski i Rosji, a w Warszawie rozpoczęły się rozmowy zespołów eksperckich w ramach polsko-rosyjskiej komisji mieszanej ds. międzynarodowych przewozów drogowych. - Liczymy na to, że w najbliższych dniach porozumienie zostanie osiągnięte - mówi wiceszef rosyjskiego resortu transportu Nikołaj Asauł.

Asauł zarzuca jednocześnie stronie polskiej, że na pierwszym spotkaniu w tej sprawie zażądała zwiększenia ponaddwukrotnie liczby pozwoleń dotyczących przewozów towarów do krajów trzecich - z 45 tys. do 100 tysięcy. Asauł ocenia, że takie zwiększenie liczby pozwoleń oznaczałoby zmniejszenie udziału rosyjskich przewoźników.

Zdaniem polskiego ministerstwa nowa rosyjska ustawa o kontroli przewozów drogowych wraz z aktami wykonawczymi zmieniła sens pojęcia przewozu na rzecz kraju trzeciego. Nowe przepisy rozciągane są teraz także na towary produkowane w Polsce w firmach zagranicznych. Zgodnie z nowym prawem taki przewóz jest bardzo limitowany.

Wciąż nie zawarto porozumienia w sprawie zezwoleń transportowych na wjazd do Rosji. - Warunki zaproponowane przez Rosjan były nie do przyjęcia - powiedział wieczorem wiceminister Jerzy Szmit po spotkaniu ze swoim rosyjskim odpowiednikiem. Nie wyznaczono terminu kolejnego spotkania.

Jerzy Szmit
Dzisiaj zezwolenia są nieważne, a do 15 lutego jest termin powrotu, zarówno dla kierowców rosyjskich, jak i polskich. Nie wiem, czy uda nam się do tego czasu zawrzeć porozumienie.

- Przedstawimy stronie rosyjskiej ponownie nasze propozycje tak, aby możliwie szybko zasiąść do rozmów i zakończyć je zawarciem trwałego, jednoznacznego porozumienia - dodał wiceminister.

Białoruskie media informują o kolejkach samochodów ciężarowych na granicy z Litwą. Ma to być związane z przyjazdem wielu rosyjskich tirów. Z powodu braku polsko-rosyjskich ustaleń dotyczących zezwoleń transportowych, szukają one dróg objazdu naszego kraju.

Białoruska agencja prasowa BiełaPAN, powołując się na miejscową służbę graniczną, informuje, że rosyjskie ciężarówki jadą głównie do litewskiego portu morskiego w Kłajpedzie. Agencja pisze, że utworzyły się tam już kolejki do załadunku towarów na kontenery. Jednocześnie powstają kolejki na położonym w obwodzie brzeskim przejściu Mokrany na granicy z Ukrainą.

Rosyjskie ciężarówki próbują omijać Polskę, jadąc przez Białoruś, Ukrainę i Węgry na zachód Europy. Z danych portalu internetowego białoruskiej służby granicznej wynika, że obecnie kolejki dla ciężarówek na wyjazd z Białorusi są jedynie na trzech z czterech przejść granicznych z Litwą i na jednym przejściu z Ukrainą - właśnie w Mokranach.

Przedstawiciele polskich międzynarodowych przewoźników drogowych ostrzegają Komisję Europejską przed ewentualnymi próbami zawarcia przez Rosję porozumienia z UE dotyczącego tranzytu międzynarodowego.

- Rosjanie nie ukrywali, że jeśli nie uda im się z nami osiągnąć porozumienia, to będą próbowali wynegocjować porozumienie o tranzycie z Komisją Europejską - powiedział prezes Stowarzyszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych (SMPD) Jan Buczek po spotkaniu z szefem dyrekcji generalnej ds. transportu i mobilności KE Henrikiem Hololeiem.

Ukraińscy działacze organizacji nacjonalistycznych, w tym ludzie, którzy walczyli z prorosyjskimi separatystami w Donbasie na wschodniej Ukrainie, ogłosili blokadę rosyjskich ciężarówek. Trwa ona w regionie zakarpackim, przy granicy ze Słowacją i Węgrami.

Ukraińcy nie przepuszczają tirów z rosyjskimi numerami rejestracyjnymi i zmuszają kierowców, aby zawrócili ciężarówki. Organizatorzy akcji chcą zaprotestować przeciwko rosyjskiej agresji, ale też wymóc na ukraińskich władzach, aby te zabroniły rosyjskim przedsiębiorcom prowadzenia swoich interesów na Ukrainie.

Na granicy Białorusi z Litwy rośnie kolejka rosyjskich ciężarówek. Obecnie na wjazd na Litwę czeka ich około 350 - poinformował Państwowy Komitet Graniczny Białorusi.

Według danych Białoruskich pograniczników na wjazd na Litwę z Białorusi czeka kilkaset ciężarówek, a najtrudniejsza sytuacja panuje na przejściu Kamienny Łoh, gdzue tworzyła się wielokilometrowa kolejka. Na wjazd ze strony Litwy na Białoruś czeka też kilkaset ciężarówek.

Na Ukrainie rozszerzała się akcja blokowania przejazdu rosyjskich tirów. W dziewięciu obwodach kraju ukraińscy działacze nie przepuszczali rosyjskich ciężarówek w proteście przeciwko agresywnej polityce Kremla. Poparcie dla akcji blokowania rosyjskich tirów wyraził przewodniczący Medżlisu Tatarów krymskich Refat Czubarow.

Blokady funkcjonują już nie tylko na Zakarpaciu, ale także w obwodzie wołyńskim przy granicy z Białorusią. Do akcji przyłączyli się aktywiści zarówno z zachodnich, jak i wschodnich regionów Ukrainy - ze Lwowa, Winnicy, Żytomierza, a też z Sum położonych przy granicy z Rosją.

W odwecie za ukraińskie blokady rosyjskie ministerstwo transportu wprowadziło zakaz wjazdu do Rosji samochodów ciężarowych z rejestracją ukraińską.

Rząd Ukrainy wydał rozporządzenie o zakazie przejazdów rosyjskich samochodów ciężarowych przez terytorium tego kraju. Informacja pojawiła się na oficjalnym portalu internetowym Rady Ministrów. Ukraiński rząd oświadcza, że jest to odpowiedź na działania Moskwy, która bezpodstawnie nie zezwala ukraińskim ciężarówkom na przejazdy przez Rosję. Kijów uważa, że rosyjski zakaz jest sprzeczny z ustaleniami Światowej Organizacji Handlu (WTO).

Wiceminister transportu Jerzy Szmit poinformował po południu, że "wciąż nie ma jasnej deklaracji strony rosyjskiej", że wprowadzone w ubiegłym roku przepisy o przewozach zostaną zmienione. Szmit podkreślił, że zanim dojdzie do kolejnych rozmów z Rosjanami w sprawie przewozów, chciałby uzyskać od strony rosyjskiej zapewnienie, że wspomniane przepisy zostaną zmienione.

- Jeżeli tego nie ustalimy, to można powiedzieć w znacznym stopniu nie osiągniemy naszych celów i nie będziemy w stanie chronić naszych przewoźników na terenie Federacji Rosyjskiej. I niestety z tego rynku będziemy eliminowani - zaznaczył. Dodał, że zdaniem ekspertów do 85 proc. polskich przewoźników "straci rację funkcjonowania w Rosji".

Arsenij Jaceniuk
Do czasu uzyskania wyjaśnień i rozwiązania tego sporu Ukraina czasowo wstrzymuje obowiązywanie zezwoleń tranzytowych wydanych samochodom ciężarowym z rejestracją Federacji Rosyjskiej, co skutkuje czasowym wstrzymaniem przewozów tranzytowych przez terytorium Ukrainy.

Jeśli dziś nie zostanie osiągnięte porozumienie Polski z Rosją, nasze ciężarówki do północy będą musiały opuścić terytorium Rosji, a rosyjskie tiry Polskę. Ze strony Rosji polskim przewoźnikom grożą kary dochodzące do równowartości 50 tys. zł za każdego tira. Polskie przepisy są zdecydowanie mniej dotkliwe - kary wynoszą maksymalnie 15 tys. zł.