Państwowe firmy radzą sobie dużo lepiej niż prywatne. Zyski prawie 4-krotnie wyższe

Te pierwsze zarobiły już prawie 4-krotnie więcej. Na dodatek poprawiły ubiegłoroczne wyniki prawie 2-krotnie. W tym samym czasie prywatne obniżyły loty, mimo rozpędzonej gospodarki.

Podsumowanie zysków dla dwudziestu największych firm z warszawskiej giełdy (indeks WIG20), wśród których po połowie rozkłada się liczba firm prywatnych i państwowych pokazuje, że zyski tych drugich są blisko 4-krotnie większe. Co więcej, poprawiły one wyniki o prawie 90 proc. w porównaniu z ubiegłym rokiem.

Dane na temat wyników pochodzą z zakończonego właśnie sezonu publikacji wyników finansowych za trzeci kwartał. W raportach spółki podsumowały też zyski za okres od stycznia do września. Okazuje się, że największe firmy z udziałem skarbu państwa wypracowały w tym czasie razem 21 mld 296 mln zł. Na ten wynik złożyli się: przedstawiciele energetyki (Energa, Tauron, PGE), grupy wydobywcze (JSW, KGHM, PGNiG), koncerny paliwowe (PKN Orlen i Lotos) oraz reprezentanci sektora finansowego (PKO BP i PZU).

Dla porównania, firmy z WIG20, będące w rękach prywatnych, zarobiły "na czysto" zaledwie 5 mld 847 mln zł. To oznacza wynik gorszy o blisko 15,5 mld zł. Do tego grona zaliczają się: banki (Alior Bank, BZ WBK, mBank i Pekao), detaliści (CCC, Eurocash i LPP), Informatyczny Asseco Poland oraz reprezentanci branży medialno-telekomunikacyjnej (Cyfrowy Polsat i Orange).

Koniecznie trzeba zastrzec, że Alior Bank i Pekao zakwalifikowaliśmy dla potrzeb tej analizy do grona prywatnych banków, bo ich głównym akcjonariuszem jest PZU, a nie skarb państwa (jak w przypadku PKO BP). Ale oczywiście pośrednio są one także pod kontrolą państwa (w końcu PZU bezpośrednio nadzorują politycy partii rządzącej). Kwalifikacja tych dwóch banków w żaden sposób nie zmienia ogólnych wniosków, które faworyzują wyniki państwowych spółek.

Na uwagę zasługuje fakt, że aż 9 na 10 państwowych spółek z WIG20 w ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy tego roku ma zysk powyżej miliarda złotych. Ta sztuka w prywatnych firmach udała się tylko w BZ WBK i Pekao.

Najlepsza spółka skarbu państwa, czyli PKN Orlen, samodzielnie zarobiła niemal tyle samo, co druga dziesiątka razem wzięta.

- To kolejny rekord w wynikach koncernu, osiągnięty przy utrzymującym się znaczącym wzroście konsumpcji paliw na krajowym rynku - mówił prezes Wojciech Jasiński, komentujący zyski za trzeci kwartał. W swojej wypowiedzi podkreślał, że duże znaczenie dla firmy miało wprowadzenie przez rząd, a więc niedawnych kolegów z ław sejmowych, regulacji ograniczających szarą strefę w obrocie paliwami. Głównym beneficjentem stał się właśnie Orlen oraz w nieco mniejszym stopniu Lotos (również państwowy).

Nie dość, że tylko dwie spółki prywatne z grona WIG20 wypracowały do tej pory ponad miliard złotych, to jeszcze znalazła się wśród nich firma, która przynosi straty. To Eurocash, a więc lider hurtowej sprzedaży żywności i chemii gospodarczej w Polsce oraz właściciel sieci sklepów takich jak ABC czy Delikatesy Centrum. Po trzech kwartałach biznes przyniósł 39 mln zł straty.

Można powiedzieć, że porównywanie samej wielkości zysków jest niemiarodajne, bo z reguły państwo kontroluje największe przedsiębiorstwa, strategiczne z punktu widzenia gospodarki. Ze względu na skalę ich działania powinny statystykami bić na głowę zazwyczaj mniejsze, prywatne grupy. Jednak również porównanie wyników z tego i ubiegłego roku pokazuje, że zarządzanie w spółkach skarbu państwa jest dużo bardziej skuteczne.

Cała dziesiątka państwowych firm poprawiła wyniki sprzed roku. Zyski zwiększyły się z 11,3 do 21,3 mld zł. To oznacza poprawę o prawie 90 proc. Z kolei aż piątka prywatnych spółek, a więc połowa z analizowanych podmiotów, odnotowała spadek zysków. Ich łącze zyski zmniejszyły się w rok z 5,99 do 5,85 mld zł, a więc o 2,4 proc. Wymowę tego pogarsza fakt, że przecież polska gospodarka rozwija się w tempie prawie 5 proc. - najszybszym od 2011 roku. Wiele podmiotów nie wykorzystuje więc dobrej koniunktury.

Największą słabością wśród analizowanych spółek rażą banki. Blisko 20 proc. spadły zyski Pekao. Niecałe 16 proc. w dół poszły wyniki mBanku. Pod kreską znalazły się też BZ WBK, a także Orange i wspomniany już wcześniej Eurocash.

Również PKO BP nie może się pochwalić znacznie lepszymi wynikami niż rok temu, ale przynajmniej największy polski bank nie obniżył lotów. W dziewięciu miesiącach tego roku zarobił 2 mld 284 mln zł wobec 2 mld 281 mln zł rok temu.

W przeciwieństwie do koncernów paliwowych, dla których rządowe działania ograniczające szarą strefę na rynku były jak manna z nieba, dla banków polityka PiS przyniosła więcej problemów niż korzyści. Mowa przede wszystkim o podatku bankowym, który tylko w tym roku może obciążyć 10 największych banków kwotą rzędu 3,5 mld zł.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja sektora energetycznego, który notuje największy progres. Branża zdominowana przez państwowe podmioty może pochwalić się wzrostem zysków od 150 do nawet 680 proc. Niemal 8-krotnie lepsze wyniki niż rok temu ma Energa.

Co ciekawe, w WIG20 znalazła się jedna firma prywatna, która podobnie mocno poprawiła wyniki. To LPP, a więc właściciel salonów odzieżowych Reserved, Cropp i House. Jednak mniej spektakularnie wygląda to porównanie, jeśli dodamy, że LPP zarobiło w sumie 141 mln zł, a Energa w tym samym czasie 552 mln zł. Procent ten sam, ale kwoty zupełnie inne.