Zwolnienia lekarskie coraz mniej popularne. Za to pozostajemy na nich dłużej

Polacy są coraz bardziej chorzy. Tak przynajmniej wynika ze statystyk ZUS. Na zwolnienia lekarskie chodzimy wprawdzie coraz mniej chętnie, ale gdy już na nich jesteśmy, to dłużej pozostajemy w domu. - To efekt rzadziej branych "kacowych" - twierdzą eksperci, wskazując też, że pracodawcy robią wszystko, by wyeliminować z firm krótkie urlopy i L4.

W ubiegłym roku przeciętna absencja chorobowa, czyli liczba dni na zwolnieniach lekarskich przypadająca na jednego pracownika, wyniosła 37 dni. Jak wyliczył Money.pl, oznacza to, że była najwyższa od blisko dekady. Wydłużył się też średni czas na pojedynczym zwolnieniu. W 2014 roku wyniósł on 13,42 dnia.

Jednocześnie spadła liczba wystawianych zwolnień lekarskich. W zeszłym roku było ich 18 mln 842 tys. - o ponad 400 tys. mniej niż rok wcześniej. Choć z pozoru te dwa trendy są sprzeczne, to ekspert rynku pracy dr Łukasz Wacławik z Wydziału Zarządzania Akademii Górniczo-Hutniczej twierdzi, że nie ma w tym nic dziwnego.

- Zrezygnowaliśmy z "kacowego" branego na trzy dni. Coraz mniej z nas chodzi na krótkie urlopy, więc w statystykach pozostało więcej naprawdę chorych. Stąd taka zmiana - tłumaczy w rozmowie z Money.pl ekspert AGH.

Jak dodaje, coraz więcej firm stara się wyrugować tego typu praktyki. Stąd pojawiają się formalne i nieformalne zapisy, mówiące o tym, że premia może zostać przyznana pracownikowi jedynie wtedy, gdy ten przepracował pełen miesiąc.

- Sam znam firmę zatrudniającą kilkadziesiąt osób, w której jest specjalny fundusz premiowy. Skorzystać mogą z niego jednak jedynie ci, którzy przepracują ponad 200 dni w roku. Każdy dodatkowy dzień to udział w części premii - opisuje dr Wacławik.

Czy to dobre dla zdrowia pracowników rozwiązanie? Trudno stwierdzić. Wacławik twierdzi, że niezwykle skuteczne. I widać to już w statystykach. Na przykład o ponad 130 tys. zmniejszyła się rok do roku liczba pracowników, którym wystawiono choćby jedno zwolnienie lekarskie (w 2014 było to 5,737 mln osób). A trzeba pamiętać, że jednocześnie wzrastało przecież zatrudnienie.

Na dodatek na dane z 2013 roku wpływ miała pogoda. Panująca wtedy epidemia grypy sprawiła, że liczba zwolnień gwałtownie podskoczyła. W 2014 roku tego problemu już nie było, bo zima była łagodniejsza.

Kazimierz Sedlak z firmy doradczej Sedlak&Sedlak zwraca uwagę, że już bardzo rzadko firmy wypłacają 100 proc. pensji, gdy pracownik idzie na krótkotrwałe zwolnienie. Do niedawna było to normą w dużych korporacjach. Dziś niemal wszyscy otrzymują już 80 proc. wynagrodzenia.

- Firmy produkcyjne stawiają na premie. Byłeś w pracy - dostajesz więcej. To dwuznaczne moralnie, ale zgodne z prawem - zaznacza ekspert.

Jak dodaje, swoje robią też różne programy medyczne i prozdrowotne. Coraz więcej firm zachęca do zdrowego trybu życia, rozdaje pakiety medyczne i karty na siłownię czy basen. Jego zdaniem to także sprawia, że rzadziej chodzimy na zwolnienia.

- Poza tym są jeszcze masowe akcje szczepień na przykład przeciwko grypie. Szczepionki dostają za darmo już nie tylko pracownicy, ale także ich dzieci. Wszystko po to, by zmniejszyć liczbę osób biorących zwolnienie - mówi ekspert.

Cały czas kwestią nierozwiązaną pozostają lewe zwolnienia. Kazimierz Sedlak przyznaje, że często żalą się na to przedsiębiorcy działający na prowincji. I tak gdy idą żniwa, to nagle pracownicy masowo chorują. Podobne zjawisko występuje w regionach sadowniczych jesienią, gdy zaczynają się prace przy zrywaniu owoców.

Na najnowsze dane wpływ mają też zmiany prawne. Od połowy 2014 mundurowi przebywający na zwolnieniu otrzymują już nie pełne wynagrodzenie, ale jedynie 80 proc., tyle samo, co wszyscy inni pracownicy. Szybko okazało się, że liczba chorujących policjantów zmalała o jedną czwartą. Liczba mundurowych nie jest jednak aż tak duża, aby zmienić trendy.

Zdaniem Wacławika być może wpływ na coraz dłuższe urlopy może mieć już reforma emerytalna. Na rynku pracy pozostaje przez nią więcej osób po 60. roku życia. I choć 30-latek może pozwolić sobie na przyjście do pracy z katarem, to jego ojciec czy matka z chorymi stawami raczej pójdą na zwolnienie i to długotrwałe.

- To dziś jednak dopiero wstęp do tego, co będzie za parę lat. Moim zdaniem coraz więcej pracujących osób starszych będzie musiało wpłynąć na statystyki ZUS. Zwolnienia będą więc coraz dłuższe - twierdzi ekspert.