Wodór w Grupie ORLEN

Wodór to gaz, który dzięki nisko- i zeroemisyjności uważany jest za jeden z kluczowych elementów transformacji energetycznej. Ze względu na swoje właściwości może być wykorzystywany w transporcie, przemyśle lub w sektorze komunalnym, np. w ciepłownictwie.

Wodór wyróżnia się na tle innych paliw, ponieważ nie emituje dwutlenku węgla ani innych zanieczyszczeń i posiada wysoką gęstość energii – prawie trzykrotnie większą od benzyny. Przestaje być zatem jedynie narzędziem do dekarbonizacji, a staje się też środkiem do osiągniecia bezpieczeństwa energetycznego, dywersyfikacji i derusyfikacji europejskiego przemysłu.

– Obecnie w transporcie lotniczym zaczyna wykorzystywać się paliwa zrównoważone, które Grupa ORLEN również będzie produkować. Zakładamy jednak, że paliwa syntetyczne, produkowane na bazie wodoru odnawialnego, będą w przyszłości głównym paliwem lotniczym, dlatego testujemy wiele kierunków ich produkcji – podkreśla Józef Węgrecki, Członek Zarządu ds. Operacyjnych, PKN ORLEN.

Jak powiedział Józef Węgrecki, podczas IV Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego TOGETAIR, paliwo wodorowe w głównej mierze będzie zarezerwowane dla środków transportu o dużej mocy, jak: kolej, samoloty, pociągi, statki czy autobusy. W segmencie transportu osobowego przewiduje się miks rozwiązań, w zależności od potrzeb użytkowników – będą to pojazdy bateryjne oraz te napędzane paliwami syntetycznymi.

Wodór nisko- i zeroemisyjny jest jedną z głównych dźwigni dekarbonizacji Grupy PKN ORLEN. Plany w tym obszarze stanowią z jednej strony rozwinięcie ambitnych celów ogłoszonych w zaktualizowanej strategii, z drugiej są odpowiedzią na szybko zmieniające się otoczenie rynkowe i regulacyjne.

– Kolory przypisywane są do wodoru w zależności od źródła wykorzystywanego do jego wytwarzania: gazu ziemnego, OZE, energii jądrowej i węgla, a kluczowym w dekarbonizacji jest emisyjność poszczególnych procesów produkcji – tłumaczy Józef Węgrecki.

Grupa chciałaby się skoncentrować na emisyjności poszczególnych procesów produkcji wodoru, czyli na określaniu go jako nisko- lub zeroemisyjnym, nie zaś poprzez używanie kolorów do określania jego pochodzenia.

Grupa ORLEN przygotowuje się do rozwoju gospodarki wodorowej wielotorowo. Określa cztery obszary, w których będzie je rozwijać. Pierwszy z nich, to już wspomniany transport – we wdrażaniu mobilności wodorowej w Europie Środkowej Grupa ORLEN pretenduje do pozycji lidera. Jednym z celów jest rozwój sieci ogólnodostępnych stacji tankowania wodoru, wykorzystanie istniejących aktywów oraz budowa nowych mocy do produkcji wodoru nisko- i zeroemisyjnego dla transportu o jakości automotive. 

Przykładem działań Grupy ORLEN, na rzecz rozwoju infrastruktury dystrybucyjnej wodoru, jest tegoroczne otwarcie stacji tankowania tego paliwa w Czechach, a także planowane na III kw 2023 uruchomienie ogólnodostępnych stacji tankowania wodorem w Poznaniu i Katowicach. Od 2022 roku koncern dostarcza wodór – produkowany w biorafinerii Grupy ORLEN w Trzebini – do mobilnej stacji tankowania w Krakowie, z której korzystają autobusy miejskie. W przeciągu kolejnych dwóch lat PKN ORLEN będzie uruchamiał sukcesywnie kolejne stacje wodorowe m.in. w Pile, Wałbrzychu, Warszawie, Gorzowie Wielkopolskim i Włocławku.

Drugim obszarem strategii wodorowej są rafineria i petrochemia. Zgodnie z założeniem chodzi o zmniejszenie emisji dwutlenku węgla z istniejących już instalacji produkcji wodoru w Grupie ORLEN, budowę nowych jednostek wytwórczych oraz wdrożenie technologii przetwarzania odpadów komunalnych w kierunku wodoru. We Włocławku, gdzie Koncern będzie produkował wodór odnawialny, powstaje Centrum Dystrybucji Wodoru (HUB), które pozwoli na sprzedaż wodoru klientom Koncernu – między innymi do poznańskiego przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej.

Grupa ORLEN chce być jednym z liderów projektu Europejskiej Sieci Przesyłu Wodoru zarówno jako dostawca jak i odbiorca. Dlatego stawia na przemysł i energetykę, będące trzecim filarem strategii wodorowej. Po 2030 r. Grupa przewiduje możliwość przeznaczenia nadwyżek zero- i niskoemisyjnego wodoru na potrzeby innych gałęzi przemysłu w kraju i za granicą, między innymi w ramach Europejskiej Sieci Przesyłu Wodoru. W planach jest również wykorzystanie nisko- i zeroemisyjnego wodoru w ciepłownictwie i w produkcji energii elektrycznej w perspektywie długoterminowej. W celu stabilizacji systemu elektroenergetycznego Grupa chce wykorzystywać m.in. wodór jako magazyn energii na dużą skalę, co będzie możliwe dzięki farmom wiatrowym na Bałtyku. Strategia zakłada, że nowe jednostki CCGT (bloki gazowo-parowe), planowane w ramach Grupy ORLEN, będą miały możliwość współspalania wodoru.

Ostatni obszar w strategii wodorowej Grupy ORLEN stanowią badania i rozwój. Do 2025 planowane jest utworzenie wyspecjalizowanej pracowni wodorowej w Centrum Badawczo-Rozwojowym w Płocku, realizującej testy na instalacjach badawczych w zakresie produkcji wodoru, jakości i oczyszczania oraz magazynowania i transportu. PKN ORLEN jest liderem jedynej certyfikowanej w Polsce Bursztynowej Doliny Wodorowej utworzonej do wdrożenia pełnego ekosystemu wodorowego w województwie pomorskim, począwszy od produkcji zeroemisyjnego wodoru z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, poprzez jego magazynowanie, dystrybucję i wykorzystanie w transporcie i przemyśle, a w przyszłości również w energetyce. Spółka jest także liderem Mazowieckiej Doliny Wodorowej, której jednym z filarów działalności jest realizacja projektów badawczo-rozwojowych dla rozwoju technologii wodorowych. W ramach strategii Grupa zamierza koncentrować się na tworzeniu i promowaniu partnerstw, ekosystemu wodorowego oraz budowie kompetencji wewnętrznych w całym łańcuchu wartości wodoru. 

Cele strategii wodorowej w Grupie ORLEN są ambitne. Do 2030 roku PKN Orlen zamierza przeznaczyć blisko 7,4 mld PLN na rozwój w obszarze nisko- i zeroemisyjnego wodoru, opartego na odnawialnych źródłach energii i technologii przetwarzania odpadów komunalnych.

Więcej informacji na www.togetair.eu i www.orlen.pl.