Duchowny radzi: Kościół niech weźmie się do roboty

*Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski: *Nie. Oczywiście sam pomysł jest bardzo dobry, ale dyskusyjna jest wysokość tego odpisu. Znam doświadczenie włoskie, gdzie ten odpis wynosi 0,8 procent i to byłaby dobra propozycja. Oczywiście cieszę się, że zastąpi on Fundusz Kościelny, który jest archaicznym tworem. Trzeba pamiętać, jak on powstał. W 1950 roku zabrano Kościołowi majątek, a kiedy już w 1989 roku władza komunistyczna zdała sobie sprawę z tego, że musi dojść do zmiany systemu, na zasadzie kija i marchewki, podpisała z Kościołem umowę, gdzie między innymi zapisano Fundusz.
Założenia Funduszu były dobre, chodziło o to, żeby zwrócić majątek, ale minęły już 24 lata, wiele spraw jest już pozamykanych, Fundusz jest więc już tylko komunistycznym tworem. Teraz sprawy finansowania Kościoła powinno załatwiać się inaczej.

Tutaj muszę się zgodzić, ponieważ o ile Kościół rzymsko-katolicki da sobie radę, o tyle wszystkie pozostałe obrządki już nie. Sam jestem księdzem ormiańsko-katolickim i wiem, że mniejsze wspólnoty mogą mieć problem. Niestety rozmowy rząd przeprowadzał jedynie z Kościołem rzymsko-katolickim i to jest dla mnie kuriozalna sytuacja, ponieważ Kościół rzymski nie ma mandatu do wypowiadania się w intencji wszystkich grup. Jeśli Kościół rzymski godzi się na odpis w wysokości pół procent, to godzi się dla siebie, a nie w imieniu protestantów, prawosławnych czy nawet tych katolików, którzy należą do innych obrządków.

Tak, ale nie dziwi mnie to, ponieważ ich sytuacja jest zupełnie inna, to są wyznania rozproszone, drobne, nie mają takiej siły organizacyjnej jak parafie rzymsko-katolickie. To wszystko należałoby rozróżnić.

Tak. Od 25 lat prowadzę Fundację im. brata Alberta i od lat walczę co roku o 1 procent odpisu. Ta walka nie jest wyrównana, ponieważ te duże fundacje, mające przebicie medialne bez problemu zbierają najwięcej pieniędzy, natomiast wszystkie te małe organizacje skarżą się, że te pieniądze z odpisu do nich nie trafiają, albo jeśli już trafiają, to jest to minimalna kwota. Podobna sytuacja będzie z kościołami.

Nie będzie miał wyjścia. Jestem gorącym zwolennikiem tego, aby Kościół sam dbał o to, żeby wierni chcieli wpłacać pieniądze. Jeżeli Kościół nie będzie dbał, jak Pan to powiedział, o _ klienta _, a ja mówię o wiernego, to straci na tym bardzo dużo. Do tego będziemy mieli inny plus, jawne będą całe finanse Kościoła. Wtedy wierni będą wiedzieli, ile jest pieniędzy, wielu dowie się, że niektóre parafie nie mogą związać końca z końcem.
Do tego nie będzie już dochodziło do takich skandali jak z fundacją Stella Maris w Gdańsku. To jest ewidentny przykład tego, że matactwo było możliwe, bo wszystko było tam tajne i ukryte. Dzisiaj biskup Tadeusz Gocłowski mówi, że wszystko miał rozliczone, a jednak komornik domaga się w imieniu jednego z banków o zlicytowanie działek kościelnych. To świadczy więc o nieumiejętności zarządzania finansami. Jak coś staje się jawne, to rzeczywiście trudno jest coś tam zakombinować. Fundacje, które korzystają z jednego procenta z odpisu, są zmuszone do tego, żeby pokazywać swoje finanse. Na tym rozwiązaniu zyskają także wierni.

Przekonanie ich leży po stronie Kościoła i hierarchów. Kapłani muszą wytłumaczyć swoim wiernym, że będą oni mieli w ten sposób wpływ na swoje parafie. Wierni będą mogli wymagać od swoich księży zaangażowania. Poza tym sam Kościół stanie przed generalną zmianą swojego postępowania. Nie będzie mógł już liczyć na to, że to władza świecka, czyli ten _ cesarz _ ma nam dać. To jest bardzo wygodne, ale już nie na te czasy.
Każda parafia z osobna będzie musiała zabiegać o pieniądze, a co za tym idzie, pokazać swoją pozytywną twarz, a nie tylko, _ czy się stoi czy się leży _. To może odmienić Kościół także jakościowo. Wielu księży, z którymi rozmawiam, liczy na to, że to będzie zmiana, po której oni na stronach internetowych pokażą, ile mają, jakie płacą rachunki i ile im brakuje pieniędzy. Wszystko będzie jawne, a w wielu przypadkach okaże się, że brakuje pieniędzy na codzienne potrzeby. Bardzo często wyjeżdżam do Kanady walczyć o pieniądze dla fundacji i tam wszystko jest jawne. Podaje się w biuletynach wynagrodzenie księdza, pensje organisty, wysokość rachunków. To właśnie zachęta wiernych do ofiarności.

Nie dziwię się, że się boi, ale to dlatego, że to będzie okres przejściowy. Trzeba wiernych przyzwyczaić do takiej formy ofiarności. Nie protestowałbym przeciwko takiej sytuacji, że przez pierwsze lata rząd będzie dopłacał różnicę. Nie może to jednak trwać za długo. Kościół ma wielką siłę, ma parafie, ambony, lekcje religii. Ma olbrzymie możliwości kształtowania świadomości wiernych. Musi wziąć się do roboty.