Rostowski spóźnił się o dwa lata

Profesor Witold Orłowski, główny doradca ekonomiczny PwC: Reguła proponowana przez ministra finansów jest o klasę lepsza od tego, co teraz mamy. Mam wrażenie, że część głosów krytycznych, która pojawia się w tej sprawie wynika z tego, że krytykujący nie zastanowili się nad tym jak to ma działać. Ja to przemyślałem bardzo dokładnie i nie mam wątpliwości, że jest to lepsze. Problem jest nieco inny.

Rzeczywiście. Gdyby minister finansów zaproponował zmianę tej reguły dwa lata temu, gdy spadał dług publiczny, albo rok temu, kiedy mógł pokazać, że nie jest to robione w celu uniknięcia nieprzyjemnego zetknięcia się z progiem 55 procent, wtedy powiedziałbym bez wahania, że to jest naprawdę słuszna koncepcja. Natomiast w tym momencie w oczywisty sposób pojawia się pytanie, czy główny celem nie jest poradzenie sobie z progiem? Choć nie mówię, że tak właśnie jest.

Jeżeli mówimy o merytorycznej zawartości, to nie mam wątpliwości, że jest to dużo lepsze rozwiązanie. Pozwala na większą swobodę dostosowania deficytu bieżącego do sytuacji gospodarczej. Jest to w zgodzie ze sztuką ekonomiczną. Ale moment jej wprowadzenia rzeczywiście nieszczęśliwy.

Być może, ale to dość groźne. Jeżeli reguła wejdzie w życie właśnie z taką oto metką, że cokolwiek tam nie jest zapisane, to tak naprawdę chodziło o barierę 55 procent, to będzie to rodzaj grzechu pierworodnego. Potem może nie być traktowana poważnie przez kolejne rządy. Będzie jej towarzyszyło wspomnienie, że została wprowadzona, bo zmagano się wówczas z problemem, a nie dlatego, że to lepsze rozwiązanie.

Państwo polskie wydaje ponad 40 procent PKB. Wszelkie instytucje, nie tylko budżet centralny tyle wydają. Twierdzenie więc, że tu nie ma żadnego grosza do znalezienia, jest grubą przesadą. Oczywiście szefowie resortów już każdą złotówkę zaplanowali i z tego punktu widzenia nikt nie ma środków wolnych, które by chętnie oddał ministrowi finansów. Prawda jest jednak taka, że jak trzeba oszczędzać, to trzeba i kropka. Tego nie unikniemy. Choć w roku, w którym PKB jest tak niskie, trzeba uważać z poziomem cięć, by nie wpędzić nas w recesję.

To nie jest taki znów duży optymizm biorąc pod uwagę sytuację Polski. Natomiast nie wiemy, co będzie się działo na świecie. Dziś jest bardzo trudno odpowiedzieć, jak będzie się zmieniała sytuacja w ujęciu globalnym. Ale coś przecież założyć minister musi i idzie to w zgodzie z oceną znacznej części instytucji prognozujących, które zapowiadają odbicie w drugiej połowie roku i wzrost w przyszłym.

Powinniśmy mieć prowizoryczną datę, ale nie powinniśmy stale dyskutować o tym, czy wchodzimy, czy nie. Bo przecież nawet jeśli wyznaczymy datę na na przykład 2016 rok, to i tak nikt nas nie zmusi, byśmy wysłali aplikację.

Tak powinno się stać. Sprawą kluczową do ustalenia jest skonfrontowanie kosztów utrzymania funduszy z rzeczywistymi efektami. Obrońcy OFE do tej pory uchylali się od odpowiedzi na te ważne pytanie, mówiąc, że OFE są potrzebne i już. Prawda jest jednak taka, że jest to rzecz którą trzeba sprawdzić. Wnioski mogą być zaskakujące, ale bardzo prawdopodobne, że dowiemy się, że trzeba będzie sprawić, by system był bardziej efektywny. Druga sprawa, to oczywiście finanse publiczne i wpływ na nie funduszy. Tu znów trzeba będzie zobaczyć, jak to jest kosztowne i jakie jest pole manewru.