Trwa ładowanie...
Notowania
Przejdź na
Materiał partnera
|
aktualizacja

Zasypani tonami plastiku: Jak nie utonąć w morzu opakowań jednorazowych? Międzynarodowy Szczyt Klimatyczny TOGETAIR 2022

1
Podziel się:

Próby rozwiązania problemu związanych z nadmiarem opakowań tworzyw sztucznych, recykling, system depozytowy i świadomość producentów oraz konsumentów były głównymi tematami ostatniej debaty drugiego dnia Szczytu Klimatycznego TOGETAIR 2022

Zasypani tonami plastiku: Jak nie utonąć w morzu opakowań jednorazowych? Międzynarodowy Szczyt Klimatyczny TOGETAIR 2022
(materiały partnera)

Paneliści:

●    Magdalena Dziczek, Dyrektor Biura Zarządu, EKO-PAK

●    Andrzej Grzymała, Dyrektor zarządzający i wiceprezes zarządu, RLG POLSKA

●    Robert Chciuk, Dyrektor, Ministerstwo Klimatu

●    Jan Słowik, Dyrektor ds. logistyki, LIDL Polska

●    Paulina Kaczmarek, Dyrektor ds. Zrównoważonego rozwoju, Żywiec Zdrój

●    Anna Larsson, Dyrektor, Reloop Europa, RELOOP

●    Krystian Szczepański, Dyrektor, Instytut Ochrony Środowiska

Moderator: Jakub Pawłowski, dziennikarz, publicysta

Debata zaczęła się próbą odpowiedzi na pytanie co jest największym problemem: sam plastik jako tworzywo, jego ilość czy brak pomysłów na to co z nim zrobić? Najbardziej zajmujący dla panelistów okazał się jednak projekt wprowadzenia systemu kaucji, który zdominował debatę. Pojawiły się zarówno głosy pozytywne jak i krytyczne.

Magdalena Dziczek wystąpiła jako pierwsza, tłumacząc, że plastik to tworzywo bardzo przydatne i posiadające ważne zalety:

-       Plastik zrobił karierę nie dlatego, że jest zły, tylko dlatego, że jest tak dobry, czyli trochę jest ofiarą własnego sukcesu. Borykamy się teraz globalnie z kwestią zagospodarowania tego plastiku - to wyzwanie przed którym stoimy wszyscy.

Mówiła też o znaczeniu odpowiedniej zbiórki śmieci oraz recyklingu.

-       To, że w morzach znajdują się tony plastiku to nie jest kwestia zupełnego przypadku tylko nieuczciwych firm, które przewożąc tworzywa przez oceany nagle pozbyły się ich w sposób niewłaściwy.

Zwróciła też uwagę na system kontroli:

-       Potrzebujemy większego zaangażowania po stronie legislacyjnej abyśmy mogli głębiej wpływać na to w jaki sposób odpady opakowaniowe są zagospodarowywane.

Podkreśliła, że problem dotyczy wszystkich rodzajów opakowań na rynku, nie tylko plastiku.

Problem nadmiaru opakowań

Anna Larsson: stwierdziła, że nadmiar opakowań z tworzyw sztucznych to główny problem, ale kłopotliwa jest też kwestia samego recyklingu:

-       Produkty i opakowania z tworzyw sztucznych bardzo często nie nadają się do recyklingu poprzez swoje właściwości, poprzez to, że producenci nie wiedzą jak je projektować. Trzeba zadbać o to, by to co dostaje się na rynek nadawało się do recyklingu w zamkniętych cyklach oraz ponownego użytkowania.

Zwróciła również uwagę na kwestię brak popytu na recyklat, na co mogłoby pomóc wskazanie minimalnej części recyklatu w produkcie. Podkreśliła też potrzeby zmian w polskiej legislacji:

-       W Polsce brak nadal rozwiązań dotyczących rozszerzonej odpowiedzialności producenta i wdrożenia dyrektywy o jednorazowych produktach i opakowaniach z tworzyw sztucznych.

Robert Chciuk zgodził się, że w celu zwiększenia stopnia odzysku odpadów niezbędne jest wdrożenie stosownych rozporządzeń i uruchomienie odgórnych mechanizmów:

-       Uważam, że mechanizmy te będą wprowadzone. Mam na myśli dwie procedowane ustawy - jedną o rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz drugą o ograniczeniu tworzyw sztucznych w życiu publicznym. Planujemy też coś, co sprawdziło się już w dwóch krajach - wprowadzenie systemu kaucyjnego.

O perspektywie czasowej systemu kaucyjnego powiedział:

-       Naszym celem jest uchwalenie ustawy w tym roku, ale trzeba też wziąć pod uwagę okres jej wprowadzenia, aby nie doprowadzić do chaosu jeżeli producentom i klientom zabraknie czasu na dostosowanie się.

Poinformował, że system kaucji na pewno dotyczyłby plastiku o pojemności od pół litra do 3 litrów i szkła. Trwają dyskusje nad objęciem systemem dwóch dodatkowych frakcji.

Jako kolejny wypowiadał się Krystian Szczepański:

-       Tworzywa sztuczne wyparły inne materiały bo były tanie, łatwe do przetworzenia, łatwo je zutylizować, bo wystarczy do tego 100 stopni celsjusza. Nikt z nas nie myśli o tym, żeby wrzucić do ognia metal czy butelkę.

Podkreślił, że dużym problemem są drobne opakowania nienadające się do recyklingu:

-       Możemy się skupić na butelkach ale różnego rodzaju owijki, folie, pod kątem recyklingu są trudne i mało interesujące. Dla nas folijka z cukierka to jest nic, ale w skali kraju to są setki tysięcy ton. I to musimy również poddać recyklingowi. Mówimy tu już o recyklingu chemicznym, który jest znacznie droższy i bardzo mało opłacalny. Ale o tym też musimy myśleć.

Ekoprojektowanie

Następnie o kwestii ekoprojektowania opakowań wypowiedział się Jan Słowik:

-       Myślę, że wciąż możemy dużo zrobić, ale na pewno ekoprojektowanie nie jest tematem marzeń tylko realnością.

Podkreślił, że ważna jest dobra wola organizacji, producentów i detalistów:

-       Trudno mi sobie wyobrazić firmę tej skali co nasza, która przechodzi obojętnie wobec problemu odpadów. To jest must-have w obecnym biznesie i my też od lat to robimy. Już parę lat temu zdecydowaliśmy na wdrożenie w Lidlu Polska projektu Reset Plastic, gdzie zobowiązaliśmy się do pewnych działań, w tym do redukcji 20% plastiku już za 3 lata i myślę, że ten cel osiągniemy spokojnie. Równocześnie chcemy przeprojektować opakowania w taki sposób, aby były w pełni recyklingowane.

Zauważył, że w ekoprojektowaniu kluczowe są m.in. rezygnacja z czarnego plastiku i pewnych form owijek, które są często całkowicie niepotrzebne. Stwierdził też, że świadomość dostawców i producentów jest duża oraz podkreślił, że nie mogą sobie oni pozwolić na ignorowanie problemu odpadów:

-       To nie jest tak, że ktoś produkuje pewne rzeczy tylko tak, żeby je wprowadzić na rynek, ale też chce je sprzedać. Obecnie świadomość klienta też rośnie.

Do kwestii ekoprojektowania odniosła się też Paulina Kaczmarek:

-       Jako społeczeństwo potrzebujemy materiałów opakowaniowych, czy to jednorazowego użytku czy wielorazowego użytku, aby dostarczać konsumentom wodę, napoje, żywność. My, jako Żywiec-Zdrój, wprowadzając produkty w opakowaniach zdajemy sobie sprawę z tego, że zbiórka i zagospodarowanie tych odpadów jest wyzwaniem.

Następnie odniosła się do działań firmy:

-       Myślę, że przez ostatnie lata zrobiliśmy wszystko co możliwe, aby nasze opakowania w pełni nadawały się do recyklingu. Poza tym jako pierwsi w 2019 r. wprowadziliśmy opakowanie 5l w stu procentach z recyklatu, a w tym momencie dostępne jest też takie opakowanie 1l.

Zauważyła, że różnorodność opakowań, połączenie wielu materiałów i elementów opakowaniowych powoduje, że szczególnie branża spożywcza cały czas ma dużo pracy do wykonania, aby zapewnić by te opakowania nadawały się w 100% do recyklingu. Zwróciła też uwagę na kwestię edukowania konsumentów:

-       Ekoprojektowanie to tylko jeden z kierunków działania firmy Żywiec-Zdrój. Równie ważne jest kształtowanie właściwych zachowań konsumenckich. 2 lata temu prowadziliśmy kampanię "Do żółtego kosza" gdzie w reklamach edukowaliśmy i zachęcaliśmy polaków aby te opakowania nie trafiały do natury tylko właśnie do żółtego kosza, aby można je było przetworzyć.

Podkreśliła, że jako firma działają na rzecz wprowadzenia w Polsce systemu depozytowego i wyraziła nadzieję, że spowoduje to wytworzenie w Polsce gospodarki o obiegu zamkniętym dla pewnych typów tworzywa.

Zalety systemu depozytowego

O obiegu zamkniętym mówił też Andrzej Grzymała:

-       Dla mnie kluczowe jest dzisiaj by przejść od gospodarki linearnej do cyrkularnej, zamknąć obieg, Jeżeli nasza gospodarka będzie tak myślałą będziemy w stanie sobie poradzić z tworzywami sztucznymi i innymi opakowaniami.

Zauważył, że edukacja nie wystarczy i zgodził się co do konieczności wprowadzenia kaucji:

-       Mówimy, że edukacja jest w stanie załatwić wszystko, ale od 21 lat edukujemy. Ta edukacja już trwa i widzimy jakie mamy efekty: nie są złe, ale brakuje nam dużo do tego, aby osiągać poziomy docelowe, które mamy mieć. Kaucja jest ciekawym przykładem dania konsumentowi zachęty, aby opakowanie, które zostało mu po produkcie, oddał do recyklingu.Jest ona innym podejściem, sprawia, że nadając wartość opakowaniu motywujemy konsumenta.

Jest jednak świadomy wysokich nakładów niezbędnych do wprowadzenia kaucji:

-       System kaucyjny ma jedną dużą wadę na samym początku: wymaga dużych inwestycji. Musimy się zastanowić jak ją wprowadzić bez zbytnich kosztów.

Wady systemu depozytowego

Krytycznie o wprowadzeniu systemu depozytowego wypowiadał się Krystian Szczepański. Zwrócił uwagę, że łączą się z nim różne trudności: np. nieuregulowana kwestia opakowań po napojach mlecznych, albo fakt, że o kaucji dla tworzywa możemy mówić dopiero, gdy PET jest powyżej 4,5 tys.

-       Wymagania sanitarne dotyczące opakowania poszczególnych produktów też nie są do końca sprzyjające.Trzeba się zastanowić co to znaczy bezpieczeństwo żywnościowe? Może nie musi to być wydłużenie terminu przydatności?

Podkreślił, że system kaucji jest częściowo obecny na rynku:

-       W przypadku opakowań szklanych już to działa w Polsce bez żadnych regulacji prawnych.

Następnie szerzej na temat systemu kaucyjnego wypowiedziała się Anna Larsson:

-       Inne systemy nie zagwarantują utrzymanie opakowania w obiegu tak długo jak to tylko możliwe.

Magdalena Dziczek zauważyła, że system kaucyjny wpłynie na system komunalny ale ta zmiana może wpłynąć pozytywnie na system i przynieść nowe otwarcie, które spowoduje, że szerszy niż dziś katalog frakcji odpadów będzie sortowany:

  • Prowadzimy projekt polegający na wysortowywaniu i poddawaniu recyklingowi elastycznych opakowań z tworzyw sztucznych, tzw. flexibles. Jaki spotykamy problem przy realizacji tego projektu? Część instalacji w ogóle nie jest zainteresowana tym, żeby taką frakcję wysortowywać, mimo, że dobrze płacimy, ponieważ dotychczas tego typu materiałów nie sortowały, a ich "business as usual" opiera się na odseparowywaniu przede wszystkim prostych do zidentyfikowania frakcji, jak choćby butelka PET.

Jan Słowik podkreślił konieczność zaprojektowania odpowiednich rozwiązań:

-       System zbiórki ręcznej się nie sprawdza, w dużych sklepach jest to utopijne. Musi następować jakikolwiek stopień automatyzacji. Potrzeba też miejsca na przechowanie i pieniądze na transport.

MIĘDZYNARODOWY SZCZYT TOGETAIR 2022

Szczyt Klimatyczny odbywa się w dniach 20-21-22 kwietnia, w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (BUW), ul. Dobra 56/66 w Warszawie, a także w dostępnej dla wszystkich w Polsce i Europie przestrzeni online.

Wydarzenie, realizowane w formule hybrydowej i transmitowane telewizyjnego studia, oglądać można bezpłatnie i bez rejestracji na głównych stronach najważniejszych polskich portali internetowych https://togetair.eu/partnerzy, a także na polskich i belgijskich platformach Linkedin i Twitter – tak, aby nasz głos był słyszany w Europe-Bubble.

W 2022 r. formuła wydarzenia rozszerzona została na poziom międzynarodowy, wzmacniając współpracę na linii Polska - kraje Trójmorza - Unia Europejska. Każdy dzień Szczytu rozpoczyna się panelem prowadzonym w języku angielskim, poświęconym globalnej i europejskiej tematyce.

Organizatorzy międzynarodowego Szczytu Klimatycznego zaprosili również do udziału przedstawicieli

Jest jednak świadomy wysokich nakładów niezbędnych do wprowadzenia kaucji:

-       System kaucyjny ma jedną dużą wadę na samym początku: wymaga dużych inwestycji. Musimy się zastanowić jak ją wprowadzić bez zbytnich kosztów.

Wady systemu depozytowego

Krytycznie o wprowadzeniu systemu depozytowego wypowiadał się Krystian Szczepański. Zwrócił uwagę, że łączą się z nim różne trudności: np. nieuregulowana kwestia opakowań po napojach mlecznych, albo fakt, że o kaucji dla tworzywa możemy mówić dopiero, gdy PET jest powyżej 4,5 tys.

-       Wymagania sanitarne dotyczące opakowania poszczególnych produktów też nie są do końca sprzyjające.Trzeba się zastanowić co to znaczy bezpieczeństwo żywnościowe? Może nie musi to być wydłużenie terminu przydatności?

Podkreślił, że system kaucji jest częściowo obecny na rynku:

-       W przypadku opakowań szklanych już to działa w Polsce bez żadnych regulacji prawnych.

Następnie szerzej na temat systemu kaucyjnego wypowiedziała się Anna Larsson:

-       Inne systemy nie zagwarantują utrzymanie opakowania w obiegu tak długo jak to tylko możliwe.

Magdalena Dziczek zauważyła, że system kaucyjny wpłynie na system komunalny ale ta zmiana może wpłynąć pozytywnie na system i przynieść nowe otwarcie, które spowoduje, że szerszy niż dziś katalog frakcji odpadów będzie sortowany:

  • Prowadzimy projekt polegający na wysortowywaniu i poddawaniu recyklingowi elastycznych opakowań z tworzyw sztucznych, tzw. flexibles. Jaki spotykamy problem przy realizacji tego projektu? Część instalacji w ogóle nie jest zainteresowana tym, żeby taką frakcję wysortowywać, mimo, że dobrze płacimy, ponieważ dotychczas tego typu materiałów nie sortowały, a ich "business as usual" opiera się na odseparowywaniu przede wszystkim prostych do zidentyfikowania frakcji, jak choćby butelka PET.

 

Jan Słowik podkreślił konieczność zaprojektowania odpowiednich rozwiązań:

-       System zbiórki ręcznej się nie sprawdza, w dużych sklepach jest to utopijne. Musi następować jakikolwiek stopień automatyzacji. Potrzeba też miejsca na przechowanie i pieniądze na transport.

MIĘDZYNARODOWY SZCZYT TOGETAIR 2022

Szczyt Klimatyczny odbywa się w dniach 20-21-22 kwietnia, w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (BUW), ul. Dobra 56/66 w Warszawie, a także w dostępnej dla wszystkich w Polsce i Europie przestrzeni online.

Wydarzenie, realizowane w formule hybrydowej i transmitowane telewizyjnego studia, oglądać można bezpłatnie i bez rejestracji na głównych stronach najważniejszych polskich portali internetowych https://togetair.eu/partnerzy, a także na polskich i belgijskich platformach Linkedin i Twitter – tak, aby nasz głos był słyszany w Europe-Bubble.

W 2022 r. formuła wydarzenia rozszerzona została na poziom międzynarodowy, wzmacniając współpracę na linii Polska - kraje Trójmorza - Unia Europejska. Każdy dzień Szczytu rozpoczyna się panelem prowadzonym w języku angielskim, poświęconym globalnej i europejskiej tematyce.

Organizatorzy międzynarodowego Szczytu Klimatycznego zaprosili również do udziału przedstawicieli ministerstw, samorządy w randze marszałków, przedstawicieli spółek skarbu państwa, organizacji pozarządowych, koncernów międzynarodowych oraz mniejszych firm zaangażowanych w ochronę klimatu. TOGETAIR otrzymał patronat Przewodniczącej Parlamentu Europejskiego Roberty Metsoli.

Zeszłoroczna edycja była relacjonowana przez brukselski Euractiv.com – zajmujący się polityką europejską, a także bardziej dogłębną analizą polityk UE m.in. w obszarze energii i środowiska. TU znajdą Państwo nasze relacje https://www.euractiv.com/section/energy-environment/opinion/1599823/

Dowiedz się więcej:

OBSERWUJ TOGETAIR na:

YouTube TOGETAIR

DZIĘKUJEMY, ŻE JESTEŚCIE Z NAMI: TOGETAIR 2022

PARTNER STRATEGICZNY: PKN ORLEN PARTNER GŁÓWNY: PGE GŁÓWNY PARTNER ŚRODOWISKOWO-KLIMATYCZNY: Lasy Państwowe PARTNERZY ECO+: KGHM Polska Miedź, Bank Gospodarstwa Krajowego, McDonald’s, Grypa Żywiec, Microsoft, Polski Fundusz Rozwoju PARTNERZY ECO: Enea, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Sieć Badawcza Łukasiewicz, Lidl Polska, Agencja Rozwoju Przemysłu, ARP e-vehicles, T-mobile, VELUX, PWC, Fortum, Top Farms, Terra Nostra, Państwowy Instytut Geologiczny, NCBR PARTNERZY: PKO Bank Polski, LPP, BOŚ Bank, Saint Gobain, 3M, GPW, PAIH, Karmar, Eko Pak, Murapol, Danone, Żywiec Zdrój, Westinghouse, BOSCH, PKP Intercity, Polregio, Brother, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego, Hanton, Deloitte, Kross Rental, mLesing, Reloop, Stena Recycling, Rekopol, Lux Rad Nowoczesne Grzejniki, FPS, Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami, Red Snake, United, Koalicja Dbamy o wodę, IMGW PATNER ENERGETYCZNY Tauron PATRONAT HONOROWY: Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki PATRONATY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO: Parlament Europejski, Komisja Europejska PATRONATY MINISTERSTW: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwo Finansów PATRONATY MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW: Świętokrzyskiego, Lubuskiego, Podkarpackiego, Mazowieckiego, Wielkopolskiego, Zachodniopomorskiego, Opolskiego, Śląskiego, Dolnośląskiego, Warmińsko-Mazurskiego, Pomorskiego, Małopolskiego, Lubelskiego, Kujawsko-Pomorskiego, Podlaskiego, Łódzkiego PATRONATY I PARTNERZY MERYTORYCZNI: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, PARP, Państwowa Agencja Atomistyki, govtech, Biuro Rzecznika MiŚP, UOKIK, Polskie Regiony, Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, IMGW, American Chamber of Commerce in Poland, Business Center Club, green way, Powiat Pilski, Łazienki Królewskie, Clean Air Fund, Polski Alarm Smogowy, Program Czysta Polska, PSPA, PIME, Fundacja Republikańska, Francusko-Polska Izba Gospodarcza GŁÓWNY PARTNER ORGANIZACJI PRACODAWCÓW: Pracodawcy RP PATRONATY UCZELNI WYŻSZYCH: Uniwersytet Warszawski, Szkoła Główna Handlowa, Akademia Górniczo-Hutnicza, Szkołą Główna Gospodarstwa Wiejskiego PARTNERZY MIĘDZYNARODOWI: eit Climate-KIC, UN Global Compact Network Poland, Business & Science Poland, American Chamber of Commerce in Poland, EurAtive.pl, Francusko-Polska Izba Gospodarcza GŁÓWNY PARTNER MEDIALNY: Polsat, Polsat News, Interia, Zielona Interia GŁÓWNE PORTALE INTERNETOWE: Wirtualna Polska, money.pl GŁÓWNY PARTNER RADIOWY: PolskieRadio24.pl GŁÓWNY PARTNER BRANŻOWY: Energetyka24 PARTNERZY MEDIALNI: Polska Agencja Prasowa, Rzeczpospolita, Forbes, Polska Press, Audytorium17, RDC Radio Dla Ciebie, Polskie Radio Olsztyn, Polskie Radio Koszalin, Radio Opole, Polskie Radio Rzeszów, Radio Poznań, Biznes Alert, Teraz Środowisko, Wysokie Napięcie, Smog Lab, e-ciepło.pl, Pod Prąd, OZEON, Kapitał Polski, Ekologia.pl, EcoEkonomia.pl, Ekologia i Rynek, ekorynek.com, EkoGuru, Comparic.pl, BiznesTuba.pl, Business Hub, Business Magazine, Siła Nauki, SmartMe, Agencja Informacyjna GŁÓWNY PARTNER REKLAMY OOH: Clear Channel ORGANIZATORZY: Fundacja Czyste Powietrze, Fundacja Pozytywnych Idei PRODUCENT: Creative Harder Group

Biuro Prasowe

Szczyt Klimatyczny TOGETAIR

Polski Multimedialny Raport Klimatyczny

Renata Turowicz

Dyrektor ds. PR i Komunikacji

+48 604 405 302

Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(1)
WYRÓŻNIONE
Adam
3 lata temu
Jak niby działa system kaucyjny dot. opakowań szklanych ? To jest utopia, bo sklep nie przyjmie butelek jeśli nie mam paragonu zakupu napoju (zwykle piwa) w tychże butelkach. Kto kolekcjonuje paragony za piwo ? Dlatego śmietniki są pełne butelek. Dalej: dlaczego np. Allegro nie przyjży się praktykom swoich sprzedawców pakujących towar w karton, oklejąych ten karton foliową taśmą (tak jakby nie było papierowych) I na koniec wszystko to jeszcze stretchem... po co ? W Niemczech Amazon nie pozwala na używanie taśm foliowych i stretchu. Dalej: po jaką cholerę producenci różnych towarów pakują np. śrubki w jeden woreczek, kołki rozporowe w kolejny, inne elementy w następny i później wszystko w większy worek foliowy. Powinno się ich uderzyć po kieszeni za takie praktyki.
NAJNOWSZE KOMENTARZE (1)
Adam
3 lata temu
Jak niby działa system kaucyjny dot. opakowań szklanych ? To jest utopia, bo sklep nie przyjmie butelek jeśli nie mam paragonu zakupu napoju (zwykle piwa) w tychże butelkach. Kto kolekcjonuje paragony za piwo ? Dlatego śmietniki są pełne butelek. Dalej: dlaczego np. Allegro nie przyjży się praktykom swoich sprzedawców pakujących towar w karton, oklejąych ten karton foliową taśmą (tak jakby nie było papierowych) I na koniec wszystko to jeszcze stretchem... po co ? W Niemczech Amazon nie pozwala na używanie taśm foliowych i stretchu. Dalej: po jaką cholerę producenci różnych towarów pakują np. śrubki w jeden woreczek, kołki rozporowe w kolejny, inne elementy w następny i później wszystko w większy worek foliowy. Powinno się ich uderzyć po kieszeni za takie praktyki.