Zima bez ogrzewania: czy taka przyszłość czeka klientów ciepłownictwa systemowego?

Czy rzeczywiście czeka nas zima bez ogrzewania? Czym zastąpić węgiel sprowadzany z Rosji? Czy trzeba zaangażować duże spółki węglowe lub inne większe podmioty do sprowadzania węgla z innych źródeł? Z jakich kierunków może węgiel do nas płynąć?

Piotr Sprzączak z Ministerstwa Klimatu i Środowiska stwierdził, że jest surowiec, który może zastąpić rosyjski węgiel. – Są firmy, które zajmują się handlem surowcami i paliwami oraz porty, które będą odgrywać istotną rolę, jeśli chodzi o przeładunek węgla dla małych ciepłowni – zwraca uwagę.

Nie ma jeszcze podpisanych kontraktów, ale możliwe kierunki sprowadzania surowca, to m.in. Kolumbia, RPA i Australia. Spełnione muszą być kryteria jakościowe, normy środowiskowe. Cena surowca ustalana jest na rynku międzynarodowym. 

Na pytanie, jak po 24 lutego wygląda sytuacja polskiego ciepłownictwa odpowiedział Jacek Szymczak, prezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie. – W tak trudnej sytuacji ciepłownictwo systemowe jeszcze nie było. Wzrosty cen to olbrzymi koszt dla funkcjonowania przedsiębiorstw. Sytuacja wojny w Ukrainie mocno skomplikowała sytuację. Produkcja polskich przedsiębiorstw nie jest w stanie zaspokoić zapotrzebowania – twierdzi prezes Szymczak.

Import węgla był konieczny dla zapewnienia ciepła. Większość surowca transportowano koleją, ale w świetle embarga jest to utrudnione. Sprowadzając węgiel z innych źródeł, należy wziąć pod uwagę możliwości logistyczne portów. Do tego dochodzą kwestie finansowe. Najczęstszą formą zapłaty jest przedpłata. Mamy do czynienia z kilkukrotną podwyżką cen węgla. To stawia pod znakiem zapytania możliwość zakupu, zwłaszcza przez mniejsze podmioty.

– Trzeba mieć świadomość, że Polska Grupa Górnicza wypowiedziała umowy z niektórymi podmiotami na skutek zmian regulacji prawnych. Sytuacja jest poważna również, jeżeli mówimy o gazie, którego ceny wzrosły trzy-, czterokrotnie – tłumaczy Jacek Szymczak.

Niewesoła sytuacja dotyczy również biomasy. Rynek białoruski, z którego większość biomasy sprowadzano zamknął się. Konieczne są odpowiednie mechanizmy nie tylko logistyczne, ale też finansowe. – Należy komunikować, że podwyżki cen ciepła nie wynikają z nagłej chęci zwiększenia zysków przedsiębiorstw, ale jest to wymóg chwili – twierdzi Jacek Szymczak.

Polskie elektrociepłownie produkują 17 proc. energii elektrycznej. Utrzymanie sektora ciepłowniczego w dobrej kondycji jest więc w interesie państwa. 

Czy w tej sytuacji możliwy jest blackout ciepłowniczy?

Prezes Szymczak: – Do niedawna było to nie do pomyślenia! Sytuacja jednak się zmieniła i w warunkach ekstremalnych jest to możliwe. Może się okazać, że nie jesteśmy w stanie zapewnić standardów zapisanych w umowach z klientami. Może być tak, że nie będziemy mieć w pokojach temperatury 22-23 stopnie, ale 18. Może dojść do takich sytuacji na przełomie sezonu 2022/2023. 

Monika Żółtowska, kierownik w Departamencie Transformacji Ciepłownictwa: – Polityka klimatyczna przyspiesza konieczność prowadzenia inwestycji, natomiast nie jest ich jedynym powodem. Od kilku lat obserwujemy zwiększone zapotrzebowanie na inwestycje w ciepłownictwo. Mamy prezesów, którzy przychodzą z prośbą o organizację programu przez Fundusz, bo mają pomysły na zmiany. Mamy też wiele wyeksploatowanych bloków, które i tak musielibyśmy wymienić w najbliższych latach, robimy to po prostu szybciej. 

Piotr Sprzączak stwierdził, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska postara się poszerzyć gamę możliwości transformacji ciepłownictwa. W świetle polityki unijnej, dostępna jest kogeneracja gazowa, która ma jednak wąską perspektywę czasową. Odnawialne źródła energii, to w tej chwili w ciepłownictwie biomasa, a tyle jej nie mamy.  

Do tej wypowiedzi odniósł się Tomasz Matan, wiceprezes ENEA Ciepło. – Dostępność surowców i zamknięcie się rynku biogazowego Białorusi powoduje problemy operacyjne na poziomie produkcyjnym. Zabezpieczyliśmy się pod kątem surowców i paliw produkcyjnych na sezon 2022/23. Koszty, które rosną jeszcze nas nie dogoniły. 

Zdaniem Tomasza Matana, niskoparametrowe sieci ciepłownicze umożliwią wkomponowanie OZE, bo w obecnym systemie ciepłowniczym integrowanie tych technologii jest utrudnione. Wyraził nadzieję, że sytuacja niebawem się ustabilizuje, zwłaszcza ceny gazu.

– Musimy zmienić paradygmat funkcjonowania sektora, bo o ile duże jednostki wytwórcze poradzą sobie na rynku cen energii elektrycznej, o tyle jednostki lokalne do stu megawatt staną przed trudnościami – nie ma wątpliwości Tomasz Matan.

Arkadiusz Kosiel, dyrektor Departamentu Ciepłownictwa, Fortum o gazyfikacji ciepłownictwa: – Dzisiejsza sytuacja geopolityczna powoduje, że powinniśmy spojrzeć na gaz inaczej. Moim zdaniem powinniśmy pomyśleć, jak transformować polski sektor ciepłowniczy tak, byśmy odchodzili od paliw kopalnych. Możemy wykorzystywać te możliwości, które mamy: paliwa lokalne, paliwa alternatywne, pompy ciepła czy elektryfikację ciepłownictwa. 

Na Zachodzie węgiel w ciepłownictwie został zastąpiony przez paliwo gazowe, a ono przez OZE i inne rozwiązania. W opinii Arkadiusza Kosiela, powinniśmy pominąć etap pośredni. 

Monika Żółtowska oceniła, że sytuacja w branży w I kwartale była ciężka. Wykonawcy nie zgłaszali się do realizacji przetargów. Dopiero w ostatnich 2-3 tygodniach sytuacja nieco się poprawiła. Dodatkowo, ok. 10 proc. inwestycji na poziomie powiatowym jest zawieszone. Część spółek jest na granicy przeinwestowania.

W dalszej części debaty Jacek Szymczak stwierdził, że w nowej dyrektywie musimy się zazieleniać w systemie ciepłowniczym, a nie jesteśmy w stanie tego zrobić do 2030 roku. Problem jest także z rynkiem wykonawców i był jeszcze przed wojną. Jednym z rozwiązań dla polskiego ciepłownictwa byłoby wykorzystanie potencjału, jakim jest uzyskiwanie ciepła z odpadów (spalarnie). Na ten moment jednak nie są one jednoznacznie akceptowalne przez regulacje unijne. Powinny zostać wyłączone z systemu handlu uprawnieniami do emisji. Piotr Sprzączak dodał, że potrzebne są unijne rozwiązania dla ciepłownictwa. 

DZIĘKUJEMY, ŻE JESTEŚCIE Z NAMI: TOGETAIR 2022

PARTNER STRATEGICZNY: PKN ORLEN PARTNER GŁÓWNY: PGE GŁÓWNY PARTNER ŚRODOWISKOWO-KLIMATYCZNY: Lasy Państwowe PARTNERZY ECO+: KGHM Polska Miedź, Bank Gospodarstwa Krajowego, McDonald’s, Grypa Żywiec, Microsoft, Polski Fundusz Rozwoju PARTNERZY ECO: Enea, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Sieć Badawcza Łukasiewicz, Lidl Polska, Agencja Rozwoju Przemysłu, ARP e-vehicles, T-mobile, VELUX, PWC, Fortum, Top Farms, Terra Nostra, Państwowy Instytut Geologiczny, NCBR PARTNERZY: PKO Bank Polski, LPP, BOŚ Bank, Saint Gobain, 3M, GPW, PAIH, Karmar, Eko Pak, Murapol, Danone, Żywiec Zdrój, Westinghouse, BOSCH, PKP Intercity, Polregio, Brother, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego, Hanton, Deloitte, Kross Rental, mLesing, Reloop, Stena Recycling, Rekopol, Lux Rad Nowoczesne Grzejniki, FPS, Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami, Red Snake, United, Koalicja Dbamy o wodę, IMGW PATNER ENERGETYCZNY Tauron PATRONAT HONOROWY: Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki PATRONATY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO: Parlament Europejski, Komisja Europejska PATRONATY MINISTERSTW: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwo Finansów PATRONATY MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW: Świętokrzyskiego, Lubuskiego, Podkarpackiego, Mazowieckiego, Wielkopolskiego, Zachodniopomorskiego, Opolskiego, Śląskiego, Dolnośląskiego, Warmińsko-Mazurskiego, Pomorskiego, Małopolskiego, Lubelskiego, Kujawsko-Pomorskiego, Podlaskiego, Łódzkiego PATRONATY I PARTNERZY MERYTORYCZNI: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, PARP, Państwowa Agencja Atomistyki, govtech, Biuro Rzecznika MiŚP, UOKIK, Polskie Regiony, Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, IMGW, American Chamber of Commerce in Poland, Business Center Club, green way, Powiat Pilski, Łazienki Królewskie, Clean Air Fund, Polski Alarm Smogowy, Program Czysta Polska, PSPA, PIME GŁÓWNY PARTNER ORGANIZACJI PRACODAWCÓW: Pracodawcy RP PATRONATY UCZELNI WYŻSZYCH: Uniwersytet Warszawski, Szkoła Główna Handlowa, Akademia Górniczo-Hutnicza, Szkołą Główna Gospodarstwa Wiejskiego PARTNERZY MIĘDZYNARODOWI: eit Climate-KIC, UN Global Compact Network Poland, Business & Science Poland, American Chamber of Commerce in Poland, EurAtive.pl GŁÓWNY PARTNER MEDIALNY: Polsat, Polsat News, Interia, Zielona Interia GŁÓWNE PORTALE INTERNETOWE: Wirtualna Polska, money.pl GŁÓWNY PARTNER RADIOWY: PolskieRadio24.pl GŁÓWNY PARTNER BRANŻOWY: Energetyka24 PARTNERZY MEDIALNI: Polska Agencja Prasowa, Rzeczpospolita, Forbes, Polska Press, Audytorium17, RDC Radio Dla Ciebie, Polskie Radio Olsztyn, Polskie Radio Koszalin, Radio Opole, Polskie Radio Rzeszów, Radio Poznań, Biznes Alert, Teraz Środowisko, Wysokie Napięcie, Smog Lab, e-ciepło.pl, Pod Prąd, OZEON, Kapitał Polski, Ekologia.pl, EcoEkonomia.pl, Ekologia i Rynek, ekorynek.com, EkoGuru, Comparic.pl, BiznesTuba.pl, Business Hub, Business Magazine, Siła Nauki, SmartMe, Agencja Informacyjna GŁÓWNY PARTNER REKLAMY OOH: Clear Channel ORGANIZATORZY: Fundacja Czyste Powietrze, Fundacja Pozytywnych Idei PRODUCENT: Craetive Harder Group