Kiedy zgłosić się do komornika? Co jest potrzebne do wszczęcia postępowania komorniczego?

Komornik to funkcjonariusz publiczny działający przy sądzie rejonowym. Niezależnie od tego, przy jakim sądzie działa, może on prowadzić czynności komornicze na terenie całego kraju. Komornik sądowy nie może odmówić podjęcia się egzekucji, ponieważ ciąży na nim obowiązek realizacji orzeczenia sądów.

Ze względu na to, że jest on funkcjonariuszem publicznym, jest na równi z m.in. sędzią, notariuszem czy policjantem. W odróżnieniu od nich jednak prowadzi kancelarię komorniczą na własny koszt, a więc funkcjonuje tak, jak każdy przedsiębiorca. 

Głównym zadaniem komornika jest natomiast egzekucja tytułów wykonawczych. W zakres jego obowiązków wchodzi m.in. doręczanie zawiadomień sądowych, poszukiwanie majątku dłużnika oraz wykonywanie egzekucji, czyli ściągnięcie z majątku dłużnika roszczenia dla konkretnego wierzyciela.

Warto także wiedzieć, że organ egzekucyjny nie bada zasadności postępowania sądowego. Jego zadaniem jest wyłącznie sprawdzenie go pod kątem formalnym.

Przede wszystkim do komornika zgłaszają się wierzyciele, którzy w żaden sposób nie są w stanie odzyskać swoich należności. Komornicy najczęściej zajmują się także sprawami dotyczącymi niepłacenia świadczeń alimentacyjnych na dzieci. Wówczas mają oni prawo do egzekwowania zarówno bieżących, jak i zaległych alimentów. 

Jeżeli zatem żadne próby odzyskania należności nie przyniosły oczekiwanego rezultatu, a dłużnik spóźnia się z terminowym uregulowaniem płatności, wtedy warto jak najszybciej zwrócić się o pomoc do komornika. W tym celu trzeba będzie jednak dopełnić kilku istotnych formalności. 

W pierwszej kolejności należy uzyskać tytuł egzekucyjny. Wierzyciel musi wstąpić na drogę sądową i złożyć pozew przeciwko dłużnikowi, w którym opisze sporną sytuację oraz określi wysokość wierzytelności. Kolejnym krokiem natomiast będzie nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Wierzyciel w tym celu składa odpowiedni wniosek do sądu, przed którym toczyło się postępowanie. 

Po uzyskaniu tytułu egzekucyjnego z klauzulą wykonalności wierzyciel może już złożyć wniosek egzekucyjny o wszczęcie postępowania komorniczego. W dokumencie należy wskazać dane stron, kwotę należności oraz ewentualnie sposoby jej egzekwowania. Pozew ten można złożyć do wybranego komornika sądowego. Obecnie można to również zrobić drogą elektroniczną poprzez portal e-sądu. 

Samo postępowanie egzekucyjne będzie opierać się na dążeniu do uzyskania wierzytelności od dłużnika. W pierwszej kolejności komornik przesyła dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji drogą listowną. W przypadku, jeżeli próby dostarczenia pisma są bezskuteczne, komornik może dostarczyć je osobiście. 

Następnie funkcjonariusz publiczny ustala majątek dłużnika celem określenia, z czego najlepiej przeprowadzić egzekucję. Na tym etapie obowiązkiem dłużnika jest przedstawienie komornikowi całego majątku. W przeciwnym wypadku grozi mu kara finansowa. 

Sama egzekucja natomiast przeprowadzana może być na kilka sposobów. Komornik przede wszystkim może prowadzić egzekucję z rachunku bankowego, zająć wynagrodzenie za pracę oraz świadczenia emerytalne.

Z pensji dłużnika może on jednak zająć wyłącznie ⅗ całego wynagrodzenia w przypadku zaspokojenia świadczeń alimentacyjnych oraz połowę wynagrodzenia w przypadku należności innych niż świadczenia alimentacyjne. Jeżeli chodzi o świadczenia emerytalne lub rentę zajęta kwota nie może przekraczać 60 proc. przy alimentach oraz 25 proc. przy innych należnościach. 

Kolejnym sposobem zaspokojenia roszczenia wierzyciela jest również zajęcie nieruchomości i ruchomości poprzez zlicytowanie ich, a następnie przeznaczenie uzyskanej w ten sposób kwoty na wierzytelności. 

Warto dodatkowo wiedzieć, że komornik nie może zająć wszystkiego. Wyłączeniu z egzekucji podlegają m.in. przedmioty niezbędne do codziennego życia oraz przeznaczone do wykonywania pracy zarobkowej lub nauki. Ponadto komornik musi pozostawić dłużnikowi kwotę wolną od potrąceń, której wysokość zależna jest od kwoty wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w danym roku. 

Naliczanie kosztów postępowania egzekucyjnego rozpoczyna się w momencie wszczęcia egzekucji, a zgodnie z ustawą, całość kosztów ponosi dłużnik. Koszty komornicze przedstawiają się następująco:

• 10 proc. wartości wyegzekwowanego świadczenia,
• 5 proc., jeżeli czynności egzekucyjne zostały umorzone na wniosek wierzyciela,
• 3 proc., jeżeli dłużnik ureguluje dług w ciągu miesiąca od dnia otrzymania zawiadomienia. 

Ponadto postępowanie komornicze wiąże się z również dodatkowymi wydatkami:

• opłata za wcześniejszą spłatę – zwrot 50 proc. kosztów,
• opłata za doręczenie pisma przez komornika – 40 zł,
• opłata za poszukiwanie majątku – 100 zł,
• wniosek o wszczęcie egzekucji wydania rzeczy ruchomej – 400 zł,
• wniosek o wprowadzenie zarządcy w posiadanie majątku – 400 zł,
• opłata za sporządzenie protokołu faktycznego – 400 zł,
• wniosek o wprowadzenie syndyka masy upadłości – 400 zł,
• wniosek o sporządzenie spisu inwentarza – 400 zł,
• wniosek o zabezpieczenie spadku – 400 zł,
• opłata za utrudnianie czynności komorniczych – 1000 zł,
• opłata od wniosku o przeprowadzenie licytacji – 1000 zł

Warto wiedzieć, że w niektórych sytuacjach kosztami może zostać obarczony wierzyciel. Będzie mieć to miejsce wtedy, kiedy wierzyciel złoży bezpodstawy wniosek, złoży wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego i nie wykaże, że było to związane z zawarciem z dłużnikiem ugody lub, gdy postępowanie zostanie umorzone z powodu bezczynności wierzyciela.

Wierzyciel w niektórych przypadkach może wybrać dowolny organ egzekucyjny. Najlepiej jednak jeżeli wybierze on komornika z rewiru, czyli z miejsca, w którym znajduje się miejsce zamieszkania dłużnika. Sprawę może też poprowadzić komornik z innego rewiru. Wówczas trzeba liczyć się z tym, że koszt takiego komornika może być droższy, ponieważ wierzyciel może zostać obciążony opłatami za koszt transportu, zakwaterowanie czy wyżywienie funkcjonariusza spoza rewiru. 

Ponadto wierzyciel nie zawsze ma możliwość wyboru komornika. Nie wybierze on go w sprawach o:

• egzekucję z nieruchomości,
• wydanie nieruchomości,
• wprowadzenie w posiadanie nieruchomości,
• opróżnienie pomieszczeń (w tym lokali mieszkalnych z osób, lub rzeczy),
• w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio.

Przed wybraniem komornika natomiast warto zwrócić szczególną uwagę na jego skuteczność w poprzednim roku. W tym celu można sprawdzić ilość zarejestrowanych spraw, ich zakres oraz szybkość podejmowanych działań. Sprawdzając te informacje, będziemy mogli mniej więcej zobaczyć, jak szybko dany komornik jest w stanie przeprowadzić postępowanie. Oczywiście warto pamiętać, że czas i skuteczność egzekucji zależne będą również od konkretnej sprawy.