1 stycznia 2024 r. weszła w życie ustawa o świadczeniu wspierającym skierowana do osób z niepełnosprawnościami, które ukończyły 18 lat. Aby otrzymać to świadczenie, należy najpierw uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, który określono od 70 do 100 punktów.
Dopiero po otrzymaniu decyzji WZON osoba z niepełnosprawnością będzie mogła złożyć wniosek do ZUS o wypłatę świadczenia.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Świadczenie wspierające. Kiedy złożyć wniosek?
To, kiedy będzie można złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS, będzie zależeć od liczby punktów zawartej w decyzji WZON oraz od tego, czy opiekunowi osoby z niepełnosprawnością przysługuje inne świadczenie.
Świadczenie wspierające jest wprowadzane w trzech etapach. Osoby z 87–100 pkt mogą ubiegać się o nie od 2024 r., osoby z 78–86 pkt – od 2025 r., zaś osoby z 70–77 pkt – od 2026 r.
W innej sytuacji są osoby, które mają co najmniej 70 pkt, ponieważ będą one mogły uzyskać świadczenie wspierające od 2024 r., pod warunkiem, że po 31 grudnia 2023 r. opiekunom tych osób będzie przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna wypłacanego przez organ gminy.
Ile wynosi świadczenie wspierające?
Świadczenie wspierające będzie wynosić od 40 do 220 proc. aktualnej wysokości renty socjalnej (obecnie wynosi ona 1588,44 zł). Oznacza to, że na początku będą to kwoty od ok. 635 zł do blisko 3495 zł, w zależności od poziomu potrzeby wsparcia:
- 95–100 pkt – 220 proc. renty socjalnej (obecnie 3495 zł),
- 90–94 pkt – 180 proc. renty socjalnej (2859 zł),
- 85–89 pkt – 120 proc. renty socjalnej (1906 zł),
- 80–84 pkt – 80 proc. renty socjalnej (1270 zł),
- 75–79 pkt – 60 proc. renty socjalnej (953 zł),
- 70–74 pkt – 40 proc. renty socjalnej (635 zł).
Wysokość świadczenia będzie co roku podlegać waloryzacji, tak jak emerytury i renty.
O świadczenie wspierające mogą starać się osoby, które mają status osoby z niepełnosprawnością potwierdzony w formie: orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu wydanego przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności; orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydanego przez lekarzy orzekających w ZUS; orzeczenia o inwalidztwie wydanego przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.
WZON wyda decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na taki sam okres, na jaki dana osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat.
Po wydaniu decyzji przez WZON osoba uprawniona powinna złożyć wniosek o wypłatę świadczenia do ZUS. Będzie można to zrobić wyłącznie drogą elektroniczną poprzez: Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, portal Emp@tia lub bankowość elektroniczną.
Wniosek do ZUS może również zostać złożony przez pełnomocnika.
Do wniosku o świadczenie wspierające nie trzeba załączać decyzji wydanej przez WZON. Wszystkie dane, które się w niej znajdują, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności (EKSMOoN). System ten prowadzi Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.
ZUS będzie wypłacać świadczenie wspierające przelewem na numer rachunku bankowego w Polsce, który osoba z niepełnosprawnością poda we wniosku. Będzie je otrzymywać łącznie z innymi świadczeniami, np. rentą socjalną czy 500 plus dla osób niesamodzielnych. Świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na dochód, będzie zwolnione z podatku dochodowego i nie będzie mogło zostać zajęte przez komornika.
