Wojna w Ukrainie wywołała duży niepokój wśród Polaków, którzy z przezorności ruszyli na stacje paliw i do banków. Choć już nie ma wielkich kolejek do tankowania, ciągle są limity. Problemy pojawiają się też z dostępem do gotówki.
Mąż potrzebował wybrać pieniądze z bankomatu. Musiał odwiedzić cztery okoliczne maszyny, żeby wypłacić 200 zł na zakupy. Tragedia. I to w dużym mieście, jakim jest Wrocław - relacjonuje jedna z naszych czytelniczek.
Podobnych zgłoszeń dostajemy więcej. Dotyczą zarówno dużych miast, jak i mniejszych miejscowości. Nawet jeśli w bankomacie jest gotówka, to też nie zawsze można wyciągnąć tyle pieniędzy, ile byśmy chcieli. Są limity. Warto jednak podkreślić, że już wcześniej takie istniały. O próbach zakupu auta za gotówkę wybraną z bankomatu można zapomnieć.
Narodowy Bank Polski (NBP) cały czas przekonuje, że gotówki jest pod dostatkiem. Uspokaja także Związek Banków Polskich (ZBP). Tłumaczą, że brak środków w bankomatach może wynikać tylko i wyłącznie z opóźnień w realizacji dostaw, za które odpowiadają odpowiednie firmy obsługujące maszyny.
Z czego dokładnie wynikają te logistyczne problemy, których nie dało się rozwiązać przez tydzień? Zapytaliśmy o to przedstawiciela jednego z czołowych banków działających w Polsce. Nieoficjalnie usłyszeliśmy odpowiedź, że logistyka dostaw gotówki wcale nie jest tak prosta, jak mogłoby się wydawać. Firmy konwojujące gotówkę po prostu nie wyrabiają.
Brakuje specjalistycznych konwojów
Z dnia na dzień zapotrzebowanie na gotówkę wzrosło kilkukrotnie. Mamy towar, ale musimy przygotować dystrybucję. Jest ograniczona liczba firm konwojujących i obsługujących wszystkie banki. Bankowozy mają też ograniczone moce przerobowe, są limity gotówki - tłumaczy nasz rozmówca.
Wskazuje, że to samo dotyczy dostaw pieniędzy do oddziałów banków, w których też jest dużo większe zainteresowanie klientów, a z założenia nie przechowuje się tam większej ilości gotówki. Trzeba to wszystko pogodzić, a w kilka dni nie ma możliwości zwiększyć liczby konwojów.
- Specjalistyczne firmy zajmują się dowozem gotówki do banków i bankomatów. Nie da się od ręki znaleźć odpowiednich kierowców i ochroniarzy, wyszkolić ich i dostosować większej liczby samochodów - tłumaczy bankowiec.
Podkreśla, że dostępne siły są do maksimum wykorzystywane. Zaznacza, że to wszystko techniczne problemy, bo gotówki w bankach nie brakuje.
Brak wyjaśnień
Zwróciliśmy się z pytaniami do właścicieli sieci Euronet i Planet Cash, które obsługują tysiące bankomatów w Polsce. Zapytaliśmy, z czego dokładniej wynikają opóźnienia i jak wygląda w praktyce logistyka.
Jedyne co usłyszeliśmy to zapewnienia, że "podejmowane są wszelkie działania, aby zapewnić ciągłą dostępność gotówki i na bieżąco uzupełniane są banknoty we wszystkich bankomatach".
Nad całym procesem odgórnie czuwa w Polsce NBP. Poprosiliśmy bank o wskazanie głównych problemów z dostarczaniem gotówki, ale do momentu publikacji nie otrzymaliśmy takich wyjaśnień.
Pieniądze w bankomacie. Jak tam trafiają?
NBP udostępnia w internecie uogólnione informacje na temat obiegu gotówki. W specjalnym wideo można się dowiedzieć, że gotówka każdego dnia przemierza niezliczone kilometry między skarbcami a oddziałami banków i bankomatami. "Mała armia ludzi pracuje nad zabezpieczeniem tych transportów".
Nad transportem czuwają m.in. pracownicy nadzoru, którzy mają podgląd GPS na każdy samochód. Dostawy są śledzone. Dzień wcześniej ustalane są zamówienia na gotówkę i wtedy też planowane są składy ekip dowożących pieniądze itp.
Żeby zostać konwojentem, trzeba uzyskać wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony oraz uzyskać legitymację osoby dopuszczonej do posiadania broni. Trzeba też przejść specjalistyczne kursy i zdać odpowiednie egzaminy.
Konwojenci na podstawie specjalnych zleceń dowożą gotówkę. Zgodnie z przepisami nawet nie wiedzą, jaką kwotę wiozą. Samochody do konwojów są także specjalnie przystosowane. Mają m.in. kuloodporne szyby.