Resort poinformował, że żadne nowe produkty nie zostaną objęte opłatą, a celem zmian jest uproszczenie jej poboru i wprowadzenie ułatwień dla podmiotów prowadzących działalność w zakresie obrotu napojami.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami soki 100 proc. oraz napoje zawierające co najmniej 20 proc. soku i do 5 gramów cukrów w 100 ml nie podlegają opłacie cukrowej – wskazano. Pozostałe napoje zawierające cukry - także naturalne - są objęte tą opłatą.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Zwrócono uwagę, że opłacie "podlega bowiem napój z dodatkiem m.in. cukrów będących monosacharydami lub disacharydami oraz środków spożywczych zawierających te substancje". W opinii ministerstwa dodanie soku owocowego, zawierającego naturalnie występujący cukier, oznacza dodatek środka spożywczego zawierającego cukry i skutkuje - jeśli napój ma do 20 proc. soku bądź powyżej 5 gramów cukrów - objęciem danego napoju opłatą cukrową.
"Bez względu na to, czy sok zawarty w napoju pełni funkcje aromatyczne czy słodzące, wnosi on dodatek cukrów do produktu, o czym świadczy jego obecność w wykazie składników oraz informacja o zawartości cukrów w produkcie" – stwierdzono.
Jednocześnie podkreślono, że napoje zawierające co najmniej 20 proc. soku i powyżej 5 g cukrów (syntetycznych lub naturalnych) są traktowane preferencyjnie. Objęte są wyłącznie opłatą zmienną w wysokości 0,05 zł za każdy gram powyżej 5 g cukru, bez opłaty stałej na poziomie 0,50 zł za 1 litr napoju.
"W rezultacie w przypadku nektaru zawierającego 9 g cukrów opłata wynosi 0,20 zł/1 litr, podczas gdy opłata od napoju z taką samą ilością cukrów, lecz bez dodatku soku, wynosi 0,70 zł/1 litr" – przekazał resort.
Przedsiębiorcy obawiali się, że jest pomysł rozszerzenia kategorii produktów objętych podatkiem. Pod koniec ubiegłego roku komunikat prasowy wydała Konfederacja Lewiatan, która zapewniła, że nie będzie rozszerzenia podatku cukrowego.
Z zadowoleniem przyjmujemy deklarację Ministerstwa Finansów o rezygnacji z rozszerzenia zakresu opodatkowania podatkiem cukrowym. Ten podatek i tak obciąża przedsiębiorców, budzi problemy interpretacyjne oraz ogranicza konkurencyjność firm. Jest to niepotrzebna danina, która pogorszyła warunki funkcjonowania firm oraz spowodowała istotny wzrost cen napojów – przyznał Przemysław Pruszyński, doradca podatkowy, dyrektor departamentu podatkowego Konfederacji Lewiatan, cytowany w komunikacie.
Wątpliwości co do przygotowywanych zmian ma Krajowa Unia Producentów Soków. Stowarzyszenie to przekonuje, że "zaproponowana w projekcie regulacji definicja napoju rozszerza zakres podatku cukrowego na napoje bez dodatku cukru". "Podczas grudniowej konferencji uzgodnieniowej nie spełniono prośby organizacji przemysłu i sadowników o doprecyzowanie definicji napoju w taki sposób, by jednoznacznie wykluczyć opodatkowanie cukru naturalnego zawartego w soku z owoców, innych niż soki 100 proc." - czytamy w komunikacie prasowym KUPS, przesłanym naszej redakcji i opublikowanym również na stronie internetowej stowarzyszenia.
Jak twierdzi KUPS, na przeszkodzie stoi Ministerstwo Zdrowia, które uważa, że "choć cukier występuje naturalnie w soku z owoców czy warzyw będącym składnikiem napoju, to nie jest naturalnie obecny w samym napoju, stworzonym na bazie tego soku. A jeśli tak, to w konsekwencji napoje typu woda + sok (np. 70 proc. soku i 20 proc. wody, bez dodanego cukru, czy substancji słodzących), w ocenie urzędników powinny podlegać opłacie cukrowej".
"Pomimo zapewnień Ministerstwa Zdrowia, także po grudniowym spotkaniu konsultacyjnym i wydanym oświadczeniu, że nowelizowana ustawa o opłacie cukrowej nie rozszerza zakresu opodatkowania, nie jest to prawdą" - twierdzi KUPS.
- Dlaczego opodatkowywać mieszankę dwóch składników, gdy każde z osobna nie podlegają podatkowi, jak w przypadku wody i soku? - pyta Julian Pawlak, prezes Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków, cytowany w komunikacie prasowym. - Trudno przystać na przewrotną logikę, w myśl której cukier naturalnie obecny w soku przestaje być uważany za naturalny z chwilą dodania do tego soku wody – dodaje.
O komentarz do stanowiska KUPS poprosiliśmy Ministerstwo Finansów. W przesłanym do naszej redakcji e-mailu resort jeszcze raz zapewnia: "projekt nowelizujący przepisy o opłacie od środków spożywczych nie obejmuje opłatą cukrową żadnych nowych produktów".
"Projekt utrzymuje dotychczasowy zakres przedmiotowy ustawy o zdrowiu publicznym. Zaproponowana w projekcie nowelizacji zmiana definicji 'napoju' nie wpływa na zakres przedmiotowy ustawy i nie wprowadza obciążeń opłatą dla nowych kategorii napojów. Zarówno soki 100 proc., jak i napoje zawierające co najmniej 20 proc. soku i do 5 gramów cukrów w 100 ml nie podlegają i nie będą podlegać opłacie cukrowej" - czytamy w odpowiedzi MF.
"Zgodnie z aktualnymi przepisami opłacie podlega napój z dodatkiem m.in. cukrów prostych takich jak glukoza czy sacharoza oraz środków spożywczych zawierających wspomniane cukry proste. Objęte opłatą są również napoje zawierające cukry naturalne, niebędące sokami 100 proc. Dodanie do napoju soku owocowego, zawierającego naturalnie występujący cukier, oznacza bowiem dodanie środka spożywczego zawierającego cukry i dlatego skutkuje objęciem napoju opłatą" - wyjaśnia resort.
"Stosownie do obowiązujących przepisów, napoje zawierające co najmniej 20 proc. soku i powyżej 5 g cukrów (syntetycznych lub naturalnych) traktowane są preferencyjnie – objęte są wyłącznie opłatą zmienną (0,05 zł za każdy gram powyżej 5 g cukrów), nie są natomiast objęte opłatą stałą (0,50 zł /1 litr napoju). W rezultacie w przypadku nektaru zawierającego 9 g cukrów opłata wynosi 0,20 zł za 1 litr, podczas gdy opłata od napoju z taką samą ilością cukrów, lecz bez dodatku soku, wynosi 0,70 zł za 1 litr" - tłumaczy ministerstwo.
Opłata zależna od zawartości cukru
Temat tzw. podatku cukrowego i powiązanej z nim opłaty od alkoholi w małych butelkach (tzw. małpki) po raz pierwszy pojawiły się pod koniec 2019 r. Prace nad nową daniną rozpoczęły się w 2020 r., ale przyhamowała je pandemia koronawirusa i władza zdecydowała się odroczyć wejście w życie podatku cukrowego do początku 2021 r., w sposób, który wzbudził wątpliwości.
Wysokość opłaty cukrowej jest zależna od zawartości cukru lub innych substancji słodzących w produkcie. Opłata wynosi 50 gr w sytuacji, gdy w 100 ml napoju będzie mniej lub maksymalnie 5 g substancji słodzącej (innej niż cukier). Do tego doliczana jest też opłata zmienna w wysokości 5 gr za każdy gram cukrów powyżej wspomnianego limitu. Ponadto napoje zawierające substancje aktywne - takie jak kofeina czy tauryna - są objęte dodatkową opłatą w wysokości 10 gr (w przeliczeniu na 1 l napoju).
Do sierpnia 2022 r. wpływy z podatku cukrowego do budżetu państwa wyniosły 1,12 mld zł. To o 9,4 proc. więcej w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej.
