Podatek katastralny – co to takiego?

Wśród różnych danin dla właścicieli nieruchomości duże znaczenie może mieć podatek katastralny. Co to jest? To podatek pobierany od wartości katastralnej nieruchomości. Jego ostateczna wysokość jest uzależniona od wartości domu czy mieszkania. Wartość katastralną szacuje się okresowo w procesie powszechnej taksacji. Im cenniejsza nieruchomość, tym więcej podatku przyjdzie Ci zapłacić. 

Definicja podatku katastralnego wskazuje, że najczęściej jest on określany ad valorem, co w tłumaczeniu z języka łacińskiego oznacza "od wartości". 

Ministerstwo finansów podkreśla, że nie pracuje nad wprowadzeniem podatku katastralnego, ale nie wiadomo, jak będzie w przyszłości. Niewykluczone, że tak się stanie. Na razie wprowadzono daninę od nieruchomości komercyjnych, ale nie można go zrównywać z podatkiem katastralnym.

Nie jest tak, że każdy właściciel nieruchomości zapłaci dokładnie tyle samo podatku katastralnego. Ile wyniesie, jeśli zostanie wprowadzony w Polsce? Przy ustalaniu jego wysokości urzędnicy mogą posiłkować się przelicznikami opartymi na ocenie wartości danej nieruchomości. 

Na wskaźniki wartości katastralnej wpływ będą mieć takie czynniki jak:

• położenie nieruchomości,
• przypisany prestiż lokalizacji – bardziej wartościowe są lokale w centrum miast niż na ich obrzeżach,
• wielkość nieruchomości, tj. metraż,
• rozkład pomieszczeń,
• forma zabudowy – użyty materiał budowlany i sposób zabudowy,
• rodzaj budynku – czy jest to dom jednorodzinny, wieżowiec, blok z wielkiej płyty czy może kamienica.

W Polsce dotychczas nie zdecydowano się na wprowadzenie podatku katastralnego od nieruchomości. Pobierana jest inna danina od właścicieli lokali. Niewykluczone jednak, że w przyszłości to się zmieni. Jeśli tak się stanie, można prognozować, że podatek katastralny zapłacą najbardziej zamożni obywatele, a więc ci, którzy są właścicielami więcej niż jednej nieruchomości. Wówczas będą musieli uiszczać daninę w odpowiedniej wysokości lub zastanowić się nad tym, jak ją ominąć. Najlepszym wyjściem będzie przepisanie dodatkowej nieruchomości na inną osobę. 

Główną różnicą, jaka występuje pomiędzy podatkiem katastralnym a podatkiem od nieruchomości, jest baza, od której jest naliczana danina dla fiskusa. Przy podatku katastralnym liczy się wartość nieruchomości, z kolei przy podatku od nieruchomości istotne znaczenie mają maksymalne stawki zawarte w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, które są uzależnione od powierzchni nieruchomości. 

Podatki od nieruchomości zostały zwiększone w 2022 roku. Podniesiono maksymalne stawki podatków i opłat i kształtują się one następująco:

• 0,89 zł za 1 m2 – dla budynków mieszkalnych,
• 25,74 zł za 1 m2 – dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz dla obiektów mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej,
• 12,04 zł za 1 m2 – dla budynków zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu wykwalifikowanym materiałem siewnym,
• 5,25 zł za 1 m2 – dla budynków związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń,
• 8,68 zł za 1 m2 – dla budynków pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej, statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego. 

Podatek katastralny w Europie i na świecie – jak to wygląda?

O ile podatek katastralny w Polsce nie występuje, o tyle inaczej jest w wielu krajach Unii Europejskiej i na świecie. Zamiast daniny od nieruchomości np. w Stanach Zjednoczonych jest pobierany właśnie podatek katastralny. Największe obciążenie ponoszą właściciele najdroższych domów, położonych w najbardziej prestiżowych lokalizacjach.

Na przykład podatek katastralny obowiązuje w Wielkiej Brytanii. Nie płacą go, pomimo posiadania na własność nieruchomości, osoby z niepełnosprawnościami, samotne czy studenci. W Niemczech, Irlandii czy Na Łotwie i Litwie również obowiązuje podatek katastralny. Płacą go głównie właściciele nieruchomości – gruntowych i budowlanych. Nakładany jest on na Łotwie również na rolników.

W każdym z krajów, w jakich pobierany jest od właścicieli nieruchomości podatek katastralny, może obowiązywać inna jego stawka, zwykle od 0,5 do 2 proc. Wyjątkiem od reguły są Francja czy Belgia, gdzie danina ta nie jest pobierana od wartości lokalu czy działki, ale od wysokości dochodu, którą dana nieruchomość mogłaby generować dla swojego właściciela w ciągu roku. 

Na Litwie stawka podatku katastralnego wynosi 1,5 proc. dla nieruchomości gruntowych oraz od 0,3 do 1 proc. dla obiektów budowlanych.