Rezydencja podatkowa
W przypadku osób, które uzyskują dochody za granicą, muszą one określić, w jakim kraju mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych (rezydencję podatkową). Dzięki temu można ustalić, czy muszą płacić podatki w Polsce. Jeżeli taka osoba nie jest rezydentem podatkowym w Polsce, rozlicza się z urzędem skarbowym jedynie z tych dochodów, które zostały uzyskane w Polsce. Jest to tzw. ograniczony obowiązek podatkowy.
Jeśli sytuacja dotyczy polskiego rezydenta podatkowego to wszystkie dochody, niezależnie od tego, gdzie zostały uzyskane, powinny być rozliczane w Polsce. Taka osoba podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
Aby być uznawanym za polskiego rezydenta podatkowego trzeba:
- posiadać na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych, lub
- przebywać na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Czym jest podwójne opodatkowanie i kiedy może wystąpić?
Podwójne opodatkowanie ma miejsce wtedy, gdy co najmniej dwa lub więcej krajów ma prawo do opodatkowania dochodu. Ma to miejsce zazwyczaj wtedy, gdy osoba mieszka w jednym kraju, a pracuje w innym lub wtedy, gdy dana osoba została oddelegowana do pracy za granicą na krótki okres.
Kiedy jeszcze może wystąpić podwójne opodatkowanie? Wtedy, gdy osoba mieszka i szuka pracy za granicą, a jej świadczenia dla bezrobotnych zostały przeniesione z kraju pochodzenia. Podwójne opodatkowanie w Polsce i za granicą może mieć miejsce również w sytuacji, gdy na emeryturze osoba mieszka w jednym kraju UE, a emeryturę wypłaca jej inny kraj.
Jak uniknąć podwójnego opodatkowania?
Ze względu na to, że polski rezydent podatkowy osiągający dochody z pracy za granicą musi liczyć się z opodatkowaniem dochodów zarówno w Polsce, jak i w kraju ich uzyskania, istnieje możliwość uniknięcie podwójnego opodatkowania.
Są sytuacje, które uwzględniają wyjątki od tej zasady i wtedy wynagrodzenie za pracę wykonaną w innym państwie może być opodatkowane tylko w Polsce. Aby jednak tak się stało, muszą zostać spełnione równocześnie aż trzy warunki:
- osoba przebywa w drugim państwie nie dłużej niż przez określony czas (najczęściej jest to 183 dni w roku kalendarzowym lub w ciągu kolejnych 12 miesięcy, liczone od dnia przybycia do tego państwa),
- wynagrodzenie jest ponoszone przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca lub siedziby w drugim państwie,
- wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim państwie.
Jeśli którykolwiek z warunków nie jest spełniony, wynagrodzenie może zostać podwójnie opodatkowane. Co zrobić jednak w innej sytuacji?
Polska zawarła umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, aby wypracowany dochód nie był obciążony dwukrotnie. Można uniknąć podwójnego opodatkowania w Polsce dzięki ochronie, którą zapewnia m.in. mechanizm odliczenia kwoty podatku zapłaconego w kraju zatrudnienia od podatku, jaki należy zapłacić w kraju zamieszkania (metoda proporcjonalnego odliczenia).
Odliczenie jest możliwe tylko do wysokości podatku przypadającego na dochód uzyskany w innym państwie. Takie rozwiązanie przewiduje m.in. umowa z Holandią czy Stanami Zjednoczonymi.
Drugim rozwiązaniem jest opodatkowanie dochodu z pracy jedynie w kraju zatrudnienia i zwolnienie z podatku w kraju, w którym znajduje się miejsce zamieszkania (metoda wyłączenia z progresją). Dochód osiągnięty za granicą jest więc wyłączony z podstawy opodatkowania w Polsce, jednak jego wysokość ma wpływ na ustalenie stawki podatku dla pozostałych dochodów, które podlegają opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej.
Metoda wyłączenia z progresją jest o wiele bardziej opłacalna z punktu widzenie podatnika. Taki sposób rozliczenia dotyczy m.in. umowa z Niemcami.
Które rozwiązanie będzie mieć zastosowanie? O tym decydują podpisane przez Polskę z poszczególnymi krajami umowy, dlatego zawsze trzeba sprawdzić, w jaki sposób opodatkowane będą dochody uzyskane poza granicami Polski. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania Polska podpisała z ponad 80 krajami.
Warto zwrócić uwagę na to, że stawki podatkowe mogą być różne w poszczególnych krajach. Jeżeli więc stawka podatkowa w kraju zatrudnienia będzie wyższa, będzie to stawka, którą ostatecznie płaci podatnik, nawet jeśli podatek zapłacony w tym kraju będzie odliczony od podatku w kraju zamieszkania lub podatnik zostanie w nim z niego zwolniony.
Jak rozliczyć dochód zza granicy?
Jeśli dana osoba wie już, jaką metodą rozliczyć dochód uzyskany poza krajem, musi złożyć zeznanie podatkowe (wyjątek stanowi uzyskanie dochodów wyłącznie za granicą, które są zwolnione w Polsce od podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przy metodzie wyłączenia z progresją). Należy złożyć PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/ZG do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania w dniu składania zeznania. Musi być ono złożone w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia.
