Resort finansów przedstawił propozycję zwiększenia skali podwyżek akcyzy na wyroby tytoniowe. Zgodnie z nowymi planami, stawki akcyzy na papierosy wzrosną o 25 proc. w 2025 roku, 20 proc. w 2026 roku i 15 proc. w 2027 roku. To znacznie więcej niż zakładała tzw. mapa drogowa przyjęta w 2022 roku, która przewidywała coroczny wzrost o 10 proc. w latach 2023-2027.
Jeszcze większe podwyżki czekają inne wyroby tytoniowe. Tytoń do palenia ma podrożeć o 38 proc. w 2025 roku, 30 proc. w 2026 roku i 22 proc. w 2027 roku. Dla wyrobów nowatorskich planowane są podwyżki o 50 proc., 20 proc. i 15 proc. odpowiednio w kolejnych latach. Najbardziej drastyczny wzrost dotknie e-papierosy - aż o 75 proc. w 2025 roku, 50 proc. w 2026 roku i 25 proc. w 2027 roku.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Walka z nadużywaniem alkoholu i papierosów
Podwyżki akcyzy na wyroby tytoniowe są częścią szerszego planu rządu mającego na celu ograniczenie spożycia używek w Polsce. Minister Zdrowia niedawno zapowiedziała kompleksowe działania w walce z nadużywaniem alkoholu i paleniem papierosów. Oprócz zwiększenia akcyzy, plan obejmuje również edukację, promocję zdrowego stylu życia oraz ograniczenie dostępności alkoholu.
Jednym z proponowanych rozwiązań jest zakaz nocnej sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych w godzinach od 22:00 do 6:00. Minister podkreśla, że "stacje benzynowe nie są od sprzedawania alkoholu, tylko benzyny". Resort zdrowia finalizuje prace nad projektem ustawy w tej sprawie.
Warto zauważyć, że mimo planowanych podwyżek akcyzy na wyroby tytoniowe, Ministerstwo Finansów nie przewiduje zmian w zakresie podatku akcyzowego na alkohol. Stawki akcyzy na alkohol mają nadal rosnąć zgodnie z wcześniej przyjętym planem, czyli o 5 proc. rocznie w latach 2023-2027.
Konsekwencje dla konsumentów i rynku
Planowane podwyżki akcyzy niewątpliwie przełożą się na wzrost cen wyrobów tytoniowych dla konsumentów. Obecnie papierosy i alkohol mocny w Polsce należą do najtańszych w całej Europie, co ma się zmienić w najbliższych latach. W Unii Europejskiej najtańsze papierosy można znaleźć w Bułgarii i Polsce. W Bułgarii średnia cena paczki papierosów wynosi około 3,07 euro, a w Polsce około 3,94 euro.
Najdroższe papierosy w Unii Europejskiej można znaleźć w Irlandii, gdzie średnia cena paczki wynosi około 14 euro, we Francji to przykładowo ok. 10 euro. Średnia cena papierosów w UE wynosi około 5-6 euro za paczkę.
Ministerstwo Zdrowia liczy, że zwiększenie cen przyczyni się do "cywilizowania polskiego społeczeństwa w zakresie spożywania alkoholu" i ograniczenia palenia.
Eksperci zwracają jednak uwagę, że drastyczne podwyżki akcyzy mogą mieć również negatywne skutki. Istnieje ryzyko wzrostu szarej strefy i przemytu wyrobów tytoniowych z krajów ościennych. Ponadto, jak przyznają sami przedstawiciele resortu zdrowia, "nie należy się łudzić – ludzie nie przestaną ani pić, ani palić" całkowicie. Dlatego kluczowe będzie połączenie polityki fiskalnej z działaniami edukacyjnymi i profilaktycznymi.
