Przychody z umowy o dzieło. Jak je rozliczyć?

Umowa o dzieło to jedna z umów cywilnoprawnych, które podlegają Kodeksowi Cywilnemu. Nazywana jest zamiennie umową rezultatu. Zawierana jest między zamawiającym a przyjmującym zamówienie i określa zakres obowiązków, które powinny zostać wykonane w danym czasie przez tego drugiego, a w konsekwencji dać pożądany efekt materialny lub niematerialny. Może być ona zawarta zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej.

Umowę o dzieło najczęściej podpisują osoby wykonujące tzw. wolne zawody. Charakterystyka ich pracy opiera się na wykonywaniu różnych zadań dla jednego lub więcej zamawiających. Umowa dotyczy zatem dziennikarzy, copywriterów, grafików, fotografów czy blogerów. Zawarcie umowy o dzieło może nastąpić zarówno między przedsiębiorcą a osobą fizyczną, jak i dwoma osobami fizycznymi czy dwoma przedsiębiorcami.

Dzieło, o którym mowa w umowie, to wytwór materialny (który ma dopiero powstać) lub wytwór niematerialny. Rozliczenie umowy o dzieło odbywa się dopiero w momencie, kiedy następuje wykonanie dzieła.

W przypadku umowy o dzieło zamawiający nie ma obowiązku wpłacania składek na rzecz wykonawcy dzieła, który jest osobą fizyczną. Dotyczy to zarówno ubezpieczenia zdrowotnego, jak i składek ZUS. Jeśli przyjmujący zlecenie chce, może ubezpieczyć się samodzielnie. Obowiązkowe jest jednak wpłacanie przez zamawiającego zaliczek na poczet podatku dochodowego. Przychody z umowy o dzieło z definicji prawa podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, czyli według podatku 18 proc. lub 32 proc. po przekroczeniu wyznaczonego progu.

Zaliczki na podatek od umowy o dzieło zlecający odlicza na dwa sposoby. Pierwszy przypadek występuje, gdy wynagrodzenie z racji umowy o dzieło nie przekracza 200 zł, a jej odbiorcą nie jest pracownik. Wtedy zamawiający odprowadza podatek zryczałtowany w wysokości 18 proc. odliczonych od przychodów (z pominięciem odliczenia kosztów jego uzyskania). Taka forma opodatkowania nie wymaga ujęcia w zeznaniu podatkowym, dlatego przyjmujący zamówienie nie otrzyma PIT-11.

Druga sytuacja odnosi się do umowy o dzieło opiewającej na wynagrodzenie wyższe niż 200 zł. Wtedy zamawiający zobowiązany jest do wpłacenia do urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 18 proc. kwoty dochodu uzyskanego przez przyjmującego zlecenie.

Przy umowie o dzieło dochód to różnica przychodu z wyłączeniem odliczeń zwolnionych z opodatkowania i kosztów uzyskania przychodu w postaci zryczałtowanych 20 proc. od przychodu. W przedstawionym przypadku konieczne jest wystawienie przez zamawiającego PIT-11 i przesłanie go do skarbówki oraz wykonawcy dzieła. Ten natomiast musi uzyskane dochody wykazać w deklaracji PIT.

Drukiem właściwym do rozliczenia przychodów z umowy o dzieło przez osobę fizyczną jest PIT-37. Kwota powinna zostać umieszczona w rubryce mówiącej o przychodach uzyskanych z działalności wykonywanej osobiście. Jeśli podatnik podpisał więcej niż jedną umowę o dzieło w ciągu roku podatkowego, powinien wszystkie kwoty zsumować i ująć jako jedną w tejże rubryce.

W sytuacji, gdy doszło w tym czasie do wykonywania obowiązków zawodowych z tytułu stosunku pracy lub służbowego oraz dodatkowo dzieła, przychód z tego pierwszego powinien znaleźć się w rubryce dotyczącej należności ze stosunku pracy, a z drugiego w wierszu wspomnianym wcześniej. Przychody z umowy zlecenia i o dzieło znajdą się w tej samej rubryce, uprzednio zsumowane.

Jeśli między zamawiającym a wykonawcą zlecenia doszło do podpisania umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich, podatnik powinien uzupełnić również rubrykę dotyczącą praw autorskich. Kwotę znaleźć można w formularzu PIT-11 nadesłanym przez płatnika.

Jak już zostało wspomniane, umowa o dzieło może zostać zawiązana między dwoma przedsiębiorcami. Jeśli się tak stanie, model rozliczenia podatkowego będzie inny. Wykonawca dzieła prowadzący własną działalność gospodarczą przede wszystkim zobowiązany jest do złożenia stosownego oświadczenia zamawiającemu, dzięki czemu ten nie będzie musiał odprowadzać należnych fiskusowi zaliczek na podatek dochodowy.

Obowiązek rozliczenia się ze skarbówką ciąży zatem na wykonującym dzieło. Taki podatnik w rozliczeniu ujmuje przychody z tytułu umowy o dzieło w rubryce mówiącej o innych źródłach przychodu. Formularzami właściwymi dla przedsiębiorców są PIT-36 (przy zasadach ogólnych), PIT-36L (przy podatku liniowym) lub PIT-28 (przy ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych). Zeznania podatkowego nie muszą składać osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną według karty podatkowej.

W przypadku, gdy umowa o dzieło zawierana jest przez strony, z których każda to osoba fizyczna nieprowadząca pozarolniczej działalności gospodarczej, rozliczenie podatkowe następuje na jeszcze innych zasadach. Wynagrodzenie wypłacane jest według wartości brutto. Zamawiający nie odprowadza żadnych zaliczek ani składek, ponieważ taki obowiązek spoczywa na wykonującym dzieło. Wpłata należnego urzędowi skarbowemu podatku następuje wraz ze złożeniem przez podatnika formularza PIT.

Przychody z umowy o dzieło podpisanej na wspomnianych zasadach powinny znaleźć się w druku PIT w rubryce dotyczącej innych źródeł dochodu. Należna kwota podatku będzie wynikiem rozliczenia PIT.

Podatnik wykonujący zlecenie z racji umowy o dzieło, będący osobą fizyczną ma prawo zastosować 50 proc. koszty uzyskania przychodu, jeśli umowa zawiera przeniesienie praw autorskich, a wykonywany zawód znajduje się na liście profesji uprawnionych do 50 proc. kosztów autorskich. W przypadku, gdy zawód nie mieści się na tej liście, co do zasady stosuje się 20 proc. koszty uzyskania przychodów.

Od 1 stycznia 2021 roku obowiązkowe jest zarejestrowanie umowy o dzieło przez płatnika składek lub przez osobę fizyczną zawierającą umowę w ZUS-ie. Nie dotyczy to jednak umów podlegających opodatkowaniu, a więc umów:

• zawartych własnym pracownikiem,
• wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy, ale zwartych z innymi podmiotem,
• zawartych z osobami prowadzącymi własną działalność gospodarczą na wykonanie usług, które nie wchodzą w zakres działalności.

Od zawarcia 7 dni podatnik musi poinformować o tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych poprzez wypełnienie formularza RUD. W zgłoszeniu należy zawrzeć dane zlecającego i osoby wykonującej dzieło, datę zawarcia i zakończenia umowy oraz jej przedmiot. Formularz można przekazać w formie elektronicznej.