"Ulga" czy kłopot? Jak się rozliczyć i nie martwić kontrolą skarbówki?

Wiele osób będzie pewnie mocno zaskoczonych tym, jakie rozliczenie podatkowe za ubiegły rok przygotował im fiskus na platformie e-PIT.

Jeśli nasza sytuacja podatkowa w 2022 r. była skomplikowana, albo jeśli chcemy skorzystać choćby z jednej z ulg i preferencji podatkowej, nie znajdziemy ich wliczonych w e-zeznaniu i musimy skorygować ten dokument.

Oto najpopularniejsze ulgi podatkowe i pułapki, na które można się nadziać stosując je.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

To rozwiązanie jest dużo korzystniejsze podatkowo w porównaniu do lat ubiegłych, bo po pierwsze wprowadzono podwójną kwotę zmniejszającą podatek (dwa razy po 30 tys. zł), a po drugie – zwiększono również do kwoty 16 061,28 zł limit rocznego dochodu dziecka (ulga przysługuje na dziecko do 25. roku życia, o ile się uczy), który umożliwia skorzystanie ze wspólnego rozliczenia.

Gdzie jest więc haczyk? Chodzi o rodziców, którzy rozwiedli się, ale mają ustanowioną przez sąd opiekę naprzemienną nad dzieckiem. – Takie osoby nie mają prawa do skorzystania z ulgi dla rodzica samotnie wychowującego dziecko – przypomina doradca podatkowy z EY, Kuba Lewandowski.

To istotna zmiana, którą wprowadzono przy okazji Polskiego Ładu. Przed nim, rozwiedzeni rodzice – każdy z osobna mógł skorzystać z preferencji podatkowej i rozliczyć się wspólnie z dzieckiem.

Teraz osoby samotnie wychowujące dzieci mają sytuację utrudnioną. Fiskus stoi bowiem na stanowisku, że preferencja ta nie należy się rozwodnikom, którzy – pomimo rozwodu – wychowują dziecko nadal wspólnie, czyli samodzielnie, ale nie samotnie.

Warto wiedzieć, że w razie kontroli skarbowej urzędnicy sprawdzą sentencję orzeczenia sądowego oraz to, kto i w jakiej wysokości pobiera świadczenie 500 plus na dziecko. W przypadku opieki naprzemiennej – należy się ono każdemu rodzicowi, ale tylko do połowy kwoty świadczenia.

To nowa ulga, która obowiązuje od 2022 r. Uprawnia ona rodziców (lub rodzica), opiekunów prawnych co najmniej czwórki dzieci do zwolnienia z opodatkowania rocznego przychodu do wysokości 85 528 zł.

Przy dwojgu rodziców łączny przychód zwolniony z podatku dochodowego wynosi zatem 171 056 zł. Po doliczeniu do tego jeszcze kwoty wolnej od podatku (30 tys. zł na osobę) wspólnie rozliczający się małżonkowie mogą skorzystać nawet ze zwolnienia z podatku zarobków do wysokości 231 056 zł.

Na jakie dzieci jest to ulga? Wszystkie małoletnie oraz pełnoletnie do 25. roku życia – pod warunkiem, że uczą się i których dochód nie jest opodatkowany podatkiem liniowym lub ryczałtem.

Co ważne, aby skorzystać z ulgi dla rodzin wielodzietnych, warunek posiadania czworga dzieci nie musi być spełniony przez cały rok podatkowy.

Jeżeli np. czwarte dziecko urodziło się w grudniu danego roku, to podatnik, składając zeznanie podatkowe za ten rok (mimo że przez cały rok podatkowy nie był rodzicem czworga dzieci), może skorzystać z tej ulgi.

Do ulgi nie można natomiast wliczać dzieci, które orzeczeniem sądu zostały umieszczone w instytucji zapewniającej im całodzienne utrzymanie oraz pełnoletnich dzieci, które uzyskały w roku podatkowym z pracy na etacie dochody powyżej 16 061,28 zł.

Uwaga. Kwota 85 528 zł jest wspólnym limitem w ramach ulg: dla rodzin 4 plus, dla młodych, na powrót i dla pracujących seniorów.

Jeśli więc rodzic lub opiekun prawny korzysta np. z dwóch ulg w tym samym roku podatkowym, to jego przychody podlegają zwolnieniu maksymalnie do wysokości 85 528 zł.

Do rozliczenia ulgi dla rodzin 4 plus służy nowy druk PIT-DZ, który jest dostępny na stronie Ministerstwa Finansów. Należy wskazać w nim liczbę dzieci, ich numery PESEL – a jeśli nie jest to możliwe - to imiona, nazwiska i daty urodzenia czworga dzieci.

Rozliczając ulgę dla rodzin 4 plus, warto pamiętać, że druk ten nie jest sam w sobie zeznaniem o wysokości osiągniętego dochodu. Służy jedynie podaniu danych faktycznych, które potwierdzą nasze prawo do ulgi.

Nie każdy podatnik zobowiązany jest dołączać PIT-DZ do swojego zeznania PIT-37. Jeżeli rozlicza również ulgę prorodzinną na czwórkę dzieci, informację o nich wskazuje w druku PIT-O. Nie musi wiec dodatkowo składać PIT-DZ.

To również nowa ulga, która obowiązuje od 2022 r. Podobnie, jak ulga dla młodych, ulgi dla rodziców 4 plus, uprawnia ona osoby, które osiągnęły wiek emerytalny (kobiety 60 lat, mężczyźni – 65 lat), którzy odłożą decyzję o przejściu na emeryturę lub zawieszą jej wypłacanie, do zwolnienia z opodatkowania rocznego przychodu do wysokości 85 528 zł.

Uwaga. Z ulgi nie mogą skorzystać emeryci, którzy nabyli prawo do świadczeń przed ukończeniem wskazanego wyżej wieku, zatem funkcjonariusze służb mundurowych, górnicy czy hutnicy.

Z zerowego PIT-u dla seniora nie skorzystają również seniorzy uzyskujący przychody np. z umowy o dzieło, praw autorskich, najmu, zasiłku chorobowego.

Co ważne, samo niepobieranie świadczenia z ZUS nie jest wystarczające. W przypadku seniorów prowadzących własną działalność gospodarczą ulga będzie przysługiwała tylko, o ile będą oni odprowadzać wszystkie składki do ZUS, w tym dobrowolną w ich przypadku składkę rentowo-emerytalną.

Zdaniem wielu ekspertów wciąż bardziej opłacalne jest więc jednoczesne pobieranie emerytury i opłacanie podatku wynikającego z zatrudnienia, niż korzystanie z tej ulgi. Zerowy PIT dla seniora nie zwalnia go z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki zdrowotnej.

- Należy dokładnie przeliczyć, czy stosowanie tej ulgi jest dla seniora opłacalne. Przy wysokich świadczeniach emerytalnych z ZUS może okazać się, że ulga, czyli przysłowiowa "skórka" nie jest warta "wyprawki" – ostrzega doradca podatkowy EY.

To bardzo popularna wśród Polaków ulga. Służy do rozliczenia wydatków poniesionych na docieplenie domu, w tym na fotowoltaikę.

Mogą z niej skorzystać wyłącznie właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych (wolnostojących, bliźniaków), ale już nie mieszkań w bloku.

Każdemu uprawnionemu przysługuje limit do 53 tys. zł brutto (czyli już z wliczonym VAT), przy czym kwoty te w przypadku np. dwojga współwłaścicieli przysługują każdemu ze współwłaścicieli osobno.

Odliczenia dokonać można w pełnej kwocie wydatku (tyle ile wydajesz – tyle odliczasz od dochodu), obejmuje ono wydatki na zakup materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, które zostanie zakończone w okresie trzech kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. To bardzo ważne.

- Trzeba ukończyć całe przedsięwzięcie związane z termomodernizacją domu w ciągu trzech lat (np. rozpoczęcie – pierwszy wydatek – maj 2022 r. – zakończenie nie później niż 31 grudnia 2025 r.). W przeciwnym razie cała ulga przepada – przypomina Kuba Lewandowski.

Co ważne, wydatki te muszą być poniesione już po zakończeniu budowy i oddaniu domu do użytkowania, a nie wcześniej. Ponadto dofinansowanie z różnych programów pomocowych typu np. program "Czyste powietrze", pomniejsza limit 53 tys. zł. To również należy uwzględnić w zeznaniu podatkowym.

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę? W przypadku nowej ulgi na powrót, można ją stosować przez trzy lata podatkowe. - Jeśli więc wróciliśmy do kraju dopiero pod koniec 2022 r. i mamy stosunkowo niski przychód do opodatkowania, warto zacząć stosować tę ulgę na powrót dopiero od kolejnego roku podatkowego. Zyskamy tym jeden dodatkowy rok ulgi – radzi doradca podatkowy.

Katarzyna Bartman, dziennikarz money.pl

Jeśli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami ekonomicznymi i biznesowymi, skorzystaj z naszego Chatbota, klikając tutaj.