ZUS prowadzi subkonto dla wszystkich ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. – jeżeli są członkami otwartego funduszu emerytalnego (OFE) oraz dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1968 r., bez względu na fakt, czy należą do OFE, czy nie. Subkonto jest częścią indywidualnego konta każdego ubezpieczonego w ZUS, który choć raz dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń, np. w przypadku podjęcia pierwszej pracy.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Pieniądze z subkonta ZUS. Spadkobiercą nie musi być rodzina
ZUS w informacji przekazanej PAP wyjaśnia, że obecnie na subkonto trafia 7,3 proc. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli ubezpieczony nie przystąpił do OFE lub gdy jest on jego członkiem, ale zdecydował, aby składka była przekazywana wyłącznie na subkonto.
W odróżnieniu od środków zgromadzonych na indywidualnym koncie w ZUS, te znajdujące się na subkoncie (tak samo jak z OFE) podlegają podziałowi m.in. w razie śmierci osoby, do której należy subkonto, ale także w przypadku rozwodu, czy unieważnienia małżeństwa.
Jeśli w chwili śmierci osoba posiadająca subkonto pozostawała w związku małżeńskim, to małżonek zmarłego, w ramach wypłaty transferowej, otrzymuje połowę środków zgromadzonych na subkoncie w ZUS w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej. W tym przypadku nie ma wypłaty gotówkowej. Pozostałe środki (albo wszystkie - w przypadku braku współmałżonka) przekazywane są osobom wskazanym przez zmarłego, a w przypadku ich braku - wchodzą w skład spadku.
Jak wskazuje Zakład, jeśli ubezpieczony posiada subkonto w ZUS i jednocześnie jest członkiem OFE, zasadą jest, że podział i wypłata środków rozpoczyna się w funduszu emerytalnym. OFE dokonuje podziału i wypłaty, a następnie przesyła do Zakładu zawiadomienie. Informuje w nim ZUS o osobach, na rzecz których nastąpił podział środków zgromadzonych na rachunku w OFE i o ich udziale w tych środkach w terminie 14 dni od dnia dokonania podziału. ZUS na realizację tego zadania ma 3 miesiące.
Inaczej proces ten przebiega, jeżeli ubezpieczony posiada tylko subkonto w ZUS. Wówczas, aby uzyskać środki, należy złożyć wniosek do ZUS (USS). Zakład podkreśla, że każdy otrzyma pomoc przy złożeniu takiego wniosku na salach obsługi klienta lub dzwoniąc do Centrum Obsługi Telefonicznej (COT).
Osoby wchodzące na rynek pracy, które nie zawarły umowy z OFE, powinny złożyć do ZUS pisemne oświadczenie o stosunkach majątkowych między ubezpieczonym a jego współmałżonkiem. Mogą również wskazać imiennie jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania środków po ich śmierci (wniosek UWU).
Jeśli tego nie zrobią, to w przypadku śmierci osoby, dla której ZUS prowadzi subkonto, środki wejdą w skład spadku. Jak zaznaczył ZUS, osobą uprawnioną może być nie tylko rodzina ubezpieczonego, ale każda osoba fizyczna np. przyjaciel. Po śmierci ubezpieczonego, na podstawie złożonego wskazania, Zakład zawiadamia osoby uprawnione o możliwości złożenia wniosku o wypłatę środków. Po pieniądze można zgłosić się w nieograniczonym czasie, nie ma tutaj żadnych terminów.
Jeśli ubezpieczony w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego rezygnuje z aktywności zawodowej i przechodzi na emeryturę, to jego środki zgromadzone na subkoncie w ZUS, uwzględniane są w podstawie świadczenia emerytalnego.
W przypadku śmierci emeryta, który nabył prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku 65 lat i posiadał subkonto w ZUS, osobom uposażonym wypłacane jest jednorazowe świadczenie - tzw. wypłata gwarantowana. Osoba uposażona, wskazana przez emeryta, nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta nastąpiła w okresie 3 lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono emeryturę.
Jeżeli emeryt nie wskaże żadnej osoby uposażonej, to oznacza, że jest nią współmałżonek, o ile w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności majątkowej. W pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku.
