Na pierwszy rzut oka propozycja liniowego podatku o stawce z pierwszego progu podatkowego wydaje się bardzo atrakcyjna. Warto jednak na spokojnie przeanalizować własną „podatkową” sytuację, by pochopny wybór nowego rozwiązania nie okazał się mniej opłacalny niż znane nam dotąd opodatkowanie wg skali podatkowej.
Przedsiębiorca rozważający możliwość zastosowania wobec dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej podatku o stałej stawce powinien oprzeć swoją analizę m.in. na takich przesłankach:* · Oczekiwana wysokość dochodów w roku podatkowym*
Podatek liniowy jest korzystniejszy dla podatników, którzy uzyskują dochody właściwe dla drugiego i trzeciego progu podatkowego. W przypadku niskich dochodów korzystanie z liniowego podatku może być nieopłacalne, a to m.in. w związku z utratą prawa do odliczenia kwoty wolnej od podatku.* · Korzystanie na zasadzie praw nabytych z ulg i odliczeń od podatku*
Podatnicy, którzy w dalszym ciągu korzystają w ramach praw nabytych z ulg i odliczeń podatkowych – w przypadku przejścia na podatek liniowy – tracą automatycznie prawo do dalszych odliczeń.* · Ulgi i odliczanie nadal obowiązujące*
Również w przypadku nadal obowiązujących ulg i odliczeń (choć ich katalog w bieżącym roku uległ znacznemu uszczupleniu) – podatnik wybierający opodatkowanie liniowym PIT nie ma możliwości ich stosowania.* · Wspólne rozliczanie z małżonkiem lub małoletnim dzieckiem*
Ważny element w naszej analizie; wspólne opodatkowanie może bowiem znacznie obniżyć obciążenia fiskalne rozliczających się w ten sposób podatników. Element ten należy uwzględnić przy podejmowaniu decyzji o przejściu na omawiany sposób rozliczeń, gdyż w tym przypadku nie ma możliwości korzystania z łącznego opodatkowania.
Wymienione powyżej przesłanki stanowią jedynie wstęp do szczegółowej analizy. Indywidualna sytuacja podatnika będzie bazą do dokonania konkretnego porównania opłacalności poszczególnych form opodatkowania. Warto pokusić się o taką analizę by dokonać właściwego pod względem minimalizowania obciążeń podatkowych wyboru formy opodatkowania.
Poniżej przedstawiamy podstawowe zasady związane z liniowym PIT.
*1. Oświadczenie o wyborze formy opodatkowania – do 20 stycznia *
Zgodnie z art. 9a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, by skorzystać z możliwości opodatkowania podatkiem linowym w 2004 roku zainteresowani podatnicy powinni do dnia 20 stycznia br. złożyć na piśmie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego stosowne oświadczenie.
Jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego – oświadczenie o wyborze omawianego sposobu opodatkowania składa do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.
Dokonany w ten sposób wybór opodatkowania przedłuża się automatycznie na lata następne, chyba że podatnik, w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania lub złoży w tym terminie pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.
2. Działalność na rzecz byłego pracodawcy
Przy wyborze liniowego 19 % podatku należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy wśród nabywców towarów bądź usług nie znajduje się były pracodawca.
Zgodnie bowiem z nowymi przepisami w przypadku, gdy podatnik, który wybrał liniowy PIT, uzyska z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub w formie spółki niemającej osobowości prawnej przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników:
· wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
· wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym
– w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w omawiany sposób i jest obowiązany do złożenia właściwych deklaracji o wysokości dochodu osiągniętego od początku roku i wpłacenia zaliczek obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.
3. Wyłączenie możliwość łącznego opodatkowania
Łączne opodatkowanie małżonków oraz preferencyjne opodatkowanie osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c (opodatkowanie liniowym PIT).
4. Zakaz łączenia dochodów
Przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej osiąganych przez podatników opodatkowanych podatkiem liniowym nie łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali podatkowej oraz podatkiem od dochodów z papierów wartościowych.
W związku z tym podatnik, który wybrał liniowy PIT i jednocześnie uzyskuje np. dochody opodatkowane na zasadach ogólnych – będzie musiał złożyć dwa odrębne zeznania roczne.
5. Można odliczać składki na ZUS oraz ubezpieczenie zdrowotne
Podstawę obliczenia podatku można pomniejszać o składki na ubezpieczenie społeczne, których wysokość ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie.
Składki na ZUS podlegają odliczeniu od dochodu, o ile nie zostały:
· zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub
· odliczone od dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych, lub
· odliczone od przychodów na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Podatek dochodowy obliczony zgodnie z zasadami zawartymi w art. 30c (podatek liniowy) ulega obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.
6. Zakaz odliczania kwoty wolnej od podatku
W przypadku liniowego opodatkowania podatnik traci prawo do obniżenia naliczonego podatku o kwotę wolną o podatku. W ten sposób opodatkowana jest już pierwsza złotówka zarobiona przez podatnika w danym roku podatkowym.
7. Zakaz korzystania z ulg i odliczeń
Przedsiębiorca, który wybierze liniowy PIT utraci prawo do odliczania od opodatkowanego w ten sposób dochodu lub podatku ulg i odliczeń - zarówno tych obecnie obowiązujących jak i do których nabył prawo w latach ubiegłych.