Pośrednicy z Bułgarii, Rumunii, a nawet Cypru kuszą Białorusinów i Rosjan unijnymi paszportami w bardzo przystępnej cenie 4 tysięcy euro. Ich oferty wyjazdu z biletem tylko w jedną stronę znajdują się w największych rosyjskojęzycznych portalach informacyjnych i turystycznych.
Przykładowo, międzynarodowy fundusz cypryjski – Trust Group – informuje, że państwowe programy migracyjne Rumunii i Bułgarii umożliwiają uzyskanie paszportu europejskiego w uproszczonej procedurze bez obowiązkowego pobytu w krajach docelowych, zdania egzaminu językowego czy zrzeczenia się dotychczasowego obywatelstwa.
Pośrednik zapewnia też, że dzięki jego usługom, można otrzymać unijne obywatelstwo w przyspieszonym trybie. Wystarczy skorzystać z jednej z możliwych opcji: naturalizacji lub powołania się na swoje bułgarskie korzenie. Ten ostatni sposób, według pośredników, jest najłatwiejszym i najszybszym sposobem uzyskania bułgarskiego paszportu.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
"W ramach tego programu obywatelstwo mogą uzyskać osoby, których rodzice (lub jedno z rodziców) są obywatelami Bułgarii; którym udało się udowodnić w sądzie swoje pochodzenie etniczne" – czytamy w ofercie paszportowej.
Nasi prawnicy będą w stanie przygotować wszystkie dokumenty i zażądać dokumentów potwierdzających twoje pochodzenie. Następnie, w ciągu 12 do 15 miesięcy, możesz otrzymać bułgarski paszport. Program nie wymaga ani dobrej znajomości języka bułgarskiego, ani potwierdzenia twojej wypłacalności itp.
"Łączył nas socjalizm"
Rosjan nie trzeba specjalnie przekonywać do bułgarskiego paszportu. "Rosjanie lubią Bułgarię, ponieważ czują się tu bezpiecznie, komfortowo i przytulnie" – oceniła w wywiadzie dla bułgarskiej edycji Deutsche Welle Varya Davidova. Rosjanka, która mieszka w Bułgarii od kilku lat dodała: - Myślę, że Bułgarzy i Rosjanie mają wspólne doświadczenie socjalizmu i to zbliża nas mentalnie, chociaż jesteśmy bardzo różni i nasz socjalizm też był inny.
Dla Rosjan z klasy średniej Bułgaria już od wielu lat jest popularnym miejscem do nabycia drugiego domu. Według ambasadora Bułgarii w Moskwie, dwa lata temu blisko 300 tys. Rosjan posiadało majątek w Bułgarii, co automatycznie uprawnia ich do pozwolenia na pobyt w tym kraju przez 90 dni w roku.
I chociaż ostatnie oficjalne dane bułgarskie dot. liczby zamieszkujących ten kraj Rosjan są z 2020 roku, to widać ewidentnie tendencję wzrostową.
W 2019 r. Bułgarię zamieszkiwało 24 300 Rosjan (stanowili 25 proc. wszystkich obcokrajowców w tym kraju – red.), a 33 524 tys. miało zezwolenia na pobyt. Rok później, już 45 236 Rosjan miało zgodę na pobyt w Bułgarii. Jeśli chodzi zaś o bułgarskie obywatelstwo, to w 2019 r. otrzymało je 217 obywateli, a w 2020 r. – 485.
Jak dowiadujemy się z wielu bułgarskich portali informacyjnych, w Bułgarii trwa handel europejskimi paszportami na szeroką skalę. Dziesiątki tamtejszych firm oferują swoje usługi m.in. Rosjanom w uzyskaniu prawa do pobytu w Bułgarii.
"Wszystko zaczyna się od wizy i ubiegania się o zezwolenie na pobyt długoterminowy, które wydawane jest na okres do 12 miesięcy. Wniosek jest składany i opłacany co roku, a warunki otrzymania zgody są różne, na przykład otwarcie firmy lub reprezentowanie firmy w Bułgarii itp." – czytamy w bułgarskiej edycji Wolnej Europy.
Pośrednicy mogą obchodzić niektóre wymagania, rejestrując np. cudzoziemców w zarządzie już zarejestrowanej spółki. Zakup nieruchomości jest również uważany w Bułgarii za dostateczny powód do wydania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego, ale tylko w przypadku inwestycji powyżej 600 tys. lewów bułgarskich (ok. 1,4 mln zł) można ubiegać się o bułgarskie obywatelstwo.
Co daje Rosjanom bułgarski paszport? M.in. prawo do nieograniczonego formalnie i czasowo pobytu we wszystkich krajach UE, prawo do ruchu bezwizowego ze 170 krajami świata, prawo do nabywania na obszarze UE nieruchomości bez dodatkowych podatków, dostęp od europejskiego systemu socjalnego i emerytalnego, swobodę prowadzenia działalności gospodarczej i ochronę prawną.
Uchodźców z Rosji nie ma
Bułgaria odmawia Rosjanom udzielania azylu politycznego, by nie psuć sobie stosunków z Putinem. Jednym z nielicznych wyjątków, gdzie azyl w końcu Rosjaninowi przyznano, była głośna sprawa Jewgienija Czupowa i jego najbliższych.
Czupow wspierał kandydata na posła Iwana Żdanowa, który jest dyrektorem i głównym prawnikiem Funduszu Antykorupcyjnego (FBK) Aleksieja Nawalnego. Sądy w Bułgarii – gdzie schronił się w 2019 r. wraz z rodziną – uporczywie odmawiały mu statusu uchodźcy aż do ubiegłego roku. W końcu, pod presją mediów i społeczeństwa, rodzina otrzymała gwarancje bezpieczeństwa.
Rosjan, którzy narazili się Putinowi, lub nie chcą po agresji Rosji na Ukrainie mieć nic wspólnego ze swoją dawną ojczyzną, jest bardzo wielu.
Dwa miesiące po inwazji Rosji na Ukrainę uruchomili oni obywatelską inicjatywę Nansen Passports 2.0. Pomysł nawiązuje do paszportów humanitarnych wydawanych uchodźcom rosyjskim, którzy uciekli z kraju po Wielkiej Rewolucji Październikowej.
W załatwianiu tymczasowych dokumentów tożsamości prześladowanym przez Lenina Rosjanom pomagał wówczas norweski polarnik Fritjof Nansen, który był Wysokim Komisarzem ds. Uchodźców ówczesnej Ligi Narodów (ONZ).
Paszport Nansena nabyły setki tysięcy rosyjskich emigrantów, takich jak: pisarz Władimir Nabokow, kompozytor i dyrygent Siergiej Rachmaninow, artysta Ilya Repin czy kompozytor Igor Strawiński.
Paszporty te są uznawane przez ponad 50 krajów na świecie, wydawane są uchodźcom, którzy nie mogą uzyskać zwykłego paszportu.
Dmitrij Goldiz, jeden z Rosjan, który popiera inicjatywę nowych paszportów Nansena, od siedmiu lat mieszka w Bułgarii. W wywiadzie dla Deutsche Welle mówi krótko: "Nie chcemy mieć nic wspólnego z Federacją Rosyjską ani z szalonymi rosyjskimi ludźmi Z". Każdy z nas, budząc się 24 lutego 2022 roku, doświadczył strachu, szoku, wstydu i niekończącego się bólu z powodu uświadomienia sobie tego, co się wydarzyło. Argumenty humanitarne i nasze własne zasady moralne nie pozwoliły większości z nas pozostać obojętnymi wobec tej zbrodni".
Przebywający na Słowacji Rosjanin Jewgienij Bugreev, jest jednym z pierwszych, który wystąpił o paszport Nansena. Twierdzi, że może zostać ukarany przez reżim Putina za swoją postawę obywatelską. Powiedział rosyjskiemu Radiu Wolna Europa, że nie tylko odmówił nazwania inwazji militarnej "specjalną operacją wojskową", ale także pomógł ukraińskim uchodźcom przybywającym na Słowację.
W lutym – jeszcze przed rosyjską inwazją na Ukrainę – bułgarska prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie przyznawania cudzoziemcom, w zamian za inwestycje w Bułgarii, tzw. złotych paszportów. Obejmie ono decyzje wydawane od 2015 r.
Śledczy sprawdzą, czy obywatele Chin i Rosji otrzymywali bułgarskie paszporty z pominięciem prawa. Chodzi o 120 osób z tych państw, którzy mieli – według opozycyjnej partii Ruchu na rzecz Praw i Wolności – bliskie kontakty z bułgarskimi służbami specjalnymi.
Cztery ugrupowania polityczne w bułgarskim parlamencie opowiedziały się już za całkowitą likwidacją tzw. złotych paszportów. Prawdopodobnie więc wkrótce handel europejskim obywatelstwem w Bułgarii przejdzie do historii.
Warto przypomnieć, że miesiąc po ataku Rosji na Ukrainę, Komisja Europejska wydała państwom członkowskim zalecenia, by te nie przyznawały swojego obywatelstwa Rosjanom ani Białorusinom, którzy zostali objęci sankcjami unijnymi.
Apelowała również o cofnięcie obywatelstwa tym obywatelom Rosji i Białorusi, którzy nabyli je poprzez zakup złotych paszportów. KE chce, aby każde państwo członkowskie, które nadal prowadzi programy obywatelstwa dla inwestorów, natychmiast je zakończyło.
Katarzyna Bartman, dziennikarka money.pl