Polacy w pułapce czynszowej. Możemy zazdrościć Węgrom czy Czechom

Podczas zainaugurowanego we wtorek XXXIII Forum Ekonomicznego w Karpaczu zaprezentowana została VII edycja raportu SGH i Forum Ekonomicznego.

W raporcie przedstawiono kluczowe problemy i wyzwania stojące przed gospodarkami krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Tegoroczny raport zawiera 11 rozdziałów opracowanych przez ekspertów ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz dodatek specjalny Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI). Porusza kluczowe wątki, takie jak trajektorie rozwojowe gospodarek EŚW, zielona transformacja energetyczna, zmiany w architekturze bezpieczeństwa globalnego wywołane wojną w Ukrainie, nierówności społeczne i ekonomiczne oraz ochrona zdrowia w kontekście rynku pracy.

- Jest to raport wiarygodny, oparty na wiarygodnych informacjach. Przedstawia sytuację w sposób kompleksowy i pokazuje trendy. Jest to w zasadzie jedyny raport, w którym następuje porównanie Polski i krajów Europy Środkowo-Wschodniej z krajami Unii Europejkiej - powiedział podczas prezentacji raportu Piotr Wachowiak, rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Luka czynszowa to odsetek gospodarstw domowych o dochodach zbyt niskich, aby kupić lub wynająć odpowiednie (tj. zaspokające minimalne potrzeby mieszkaniowe) mieszkanie po cenie rynkowej, i równocześnie zbyt wysokich, aby uzyskać mieszkanie dotowane przez państwo - wyjaśniają autorzy raportu w analizie "Luka czynszowa a jakość życia gospodarstw domowych w Europie Środkowo-Wschodniej".

W raporcie czytamy, że wielkość luki czynszowej jest pochodną kilku czynników, m.in. struktury demograficznej gospodarstw domowych, wysokości ich dochodów rozporządzalnych, cen mieszkań, wysokości stawek czynszu najmu, kosztów utrzymania nieruchomości, czy dostępności fizycznej i finansowej mieszkań dotowanych przez państwo.

Najniższa luka czynszowa występuje w Słowenii (13 proc.) i Estonii (17 proc.), czyli najmniejszych i zarazem najbogatszych krajach regionu. Na trzecim miejscu są Czechy i Węgry (20 proc.) - przekonują w swoim najświeższym raporcie opublikowanym na Forum Ekonomicznym w Karpaczu ekonomiści ze Szkoły Głównej Handlowej.

"Niewielka populacja automatycznie ogranicza absolutną skalę zróżnicowania dochodów, a – co za tym idzie – także dostępności finansowej mieszkań. Mniejsze rynki nieruchomości cechują się bowiem większym stopniem homogeniczności, tj. mniejszym zróżnicowaniem cen w skali kraju i mniejszym zróżnicowaniem dostępu do kredytów hipotecznych. Po drugie, średni poziom cen w małych krajach jest w większym stopniu powiązany ze średnim poziomem cen w krajach ościennych, zwłaszcza jeżeli między krajami może następować swobodny przepływ towarów i ludzi, a one same należą do jednego obszaru walutowego" - piszą w swoim najnowszym raporcie eksperci SGH.

Najwyższa luka czynszowa charakteryzuje natomiast największe kraje regionu – Polskę (35 proc.), Rumunię i Bułgarię (po 36 proc.), które są równocześnie jednymi z najbiedniejszych w UE według dochodu nominalnego na mieszkańca. Wyjątkiem od tej reguły jest tylko Łotwa, gdzie luka czynszowa w 2022 r. wyniosła aż 37 proc. - wyliczają autorzy raportu.

Zgodnie z danymi największa luka czynszowa jest w gospodarstwach wielodzietnych i w miastach.

Od miesięcy toczy się spór o to, jak rozwiązań lukę mieszkaniowa w Polsce (nad Wisłą brakuje ok. 2 milionów mieszkań) i nie doprowadzić przy tym do kolejnego skoku cen. O czym szeroko pisaliśmy w money.pl. Wiele na to wskazuje, że Ministerstwo Rozwoju i Technologii ma w końcu gotowy pakiet rozwiązań. Chce zaproponować w nim:

• tanie mieszkania na wynajem,
• wsparcie rodzin o przeciętnych dochodach w kredycie mieszkaniowym,
• zniesienie barier inwestycyjnych,
• uwolnienie gruntów pod zabudowę.

W kwestii "kredytu zero procent" ugrupowanie Szymona Hołowni zajmuje dotychczas stanowisko odmienne od Koalicji Obywatelskiej i PSL. Przypomnijmy, że dopłaty do kredytów były jednym z kluczowych punktów programowych Koalicji Obywatelskiej podczas kampanii wyborczej.

- Są środki na różne formy wsparcia mieszkalnictwa w tym na "kredyt 0 proc.", które z tych sposobów zostaną ostatecznie wybrane, to przed nami -zapewniał niedawno premier Donald Tusk.