Konsumenci, którzy spłacili swoje kredyty hipoteczne przed terminem, mogą mieć prawo do częściowego zwrotu prowizji, nawet jeśli została ona opłacona jednorazowo przy zawarciu umowy. Taki wniosek wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który rozstrzygał sprawę konsumentki z Polski, która spłaciła kredyt 19 miesięcy po jego zaciągnięciu, choć umowa przewidywała okres kredytowania na 360 miesięcy. Konsumentka zwróciła się do banku o zwrot prowizji za udzielenie kredytu, proporcjonalny do pozostałego okresu obowiązywania umowy, jednak jej żądanie zostało oddalone.
Sąd rozpatrujący sprawę miał wątpliwości co do interpretacji przepisów dotyczących umów kredytowych, w szczególności w kwestii zwrotu prowizji w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu. Z tego powodu zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy bank ma obowiązek częściowego zwrotu prowizji, gdy kredyt został spłacony przed terminem. W centrum sporu znalazło się to, czy bank odpowiednio poinformował konsumentkę o zależności prowizji od długości trwania umowy.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
TSUE wyjaśnia
Trybunał przypomniał, że zgodnie z prawem unijnym, kredytodawca jest zobowiązany przed zawarciem umowy do udzielenia konsumentowi jasnych informacji o kosztach kredytu, w tym o podziale opłat na powtarzalne i jednorazowe. Jeśli kredytodawca nie dostarczy takich informacji, prowizja powinna być traktowana jako zależna od okresu trwania umowy. Oznacza to, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu, prowizja może podlegać częściowemu zwrotowi.
W omawianym przypadku bank nie przedstawił konsumentce pełnych informacji na temat charakteru prowizji. W efekcie, zgodnie z orzeczeniem Trybunału, prowizja ta może być uznana za koszt, który powinien być obniżony proporcjonalnie do skróconego okresu trwania umowy. Trybunał zaznaczył, że konsument nie powinien być karany za brak informacji, które bank miał obowiązek przekazać.
Co istotne, Trybunał wskazał również, że prawo unijne nie narzuca jednej, konkretnej metody obliczania kwoty zwrotu. Sąd krajowy, rozpatrujący sprawę, powinien wybrać metodę, która zapewni wysoki poziom ochrony konsumentów. W praktyce oznacza to, że sądy w Polsce będą musiały rozważać indywidualnie, jak obliczyć kwotę zwrotu dla konsumentów, którzy dokonali przedterminowej spłaty kredytu.
Decyzja Trybunału Sprawiedliwości może mieć szerokie implikacje dla polskiego rynku kredytowego. Wiele osób, które spłaciły kredyty hipoteczne wcześniej, może teraz domagać się zwrotu części prowizji, zwłaszcza jeśli nie otrzymały od banku pełnych informacji dotyczących zasad naliczania opłat. Sprawa konsumentki otwiera nowe możliwości dla kredytobiorców, którzy nie byli świadomi, że mają prawo do zwrotu niektórych kosztów związanych z kredytem.
Dla banków oznacza to konieczność większej transparentności i dokładniejszego informowania klientów o wszystkich kosztach związanych z kredytem, aby uniknąć potencjalnych roszczeń w przyszłości.
