Od 1 stycznia 2022 r. zmieniają się zasady rozliczania składek zdrowotnych. Jako że znika możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku, przedsiębiorcy opłacający składki za samych siebie nie będą mogli ich odliczyć od podatku.
Jak informowało Ministerstwo Finansów, ta zasada będzie dotyczyć także składki zdrowotnej za grudzień 2021 r., która – zgodnie z obecnymi przepisami – powinna zostać opłacona do 5 stycznia w przypadku jednostek budżetowych, do 10 stycznia w przypadku składek płaconych przez przedsiębiorcę za siebie oraz do 15 stycznia w przypadku pozostałych płatników.
MF: składkę będzie można odliczyć
Ale jak wynika z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania zadane przez PAP, sytuacja będzie wyglądać inaczej, jeśli składka za grudzień zostanie zapłacona w grudniu.
"Przedsiębiorca, który zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, opłaci w grudniu 2021 r. składkę za grudzień 2021 r., może tę składkę odliczyć od podatku dochodowego za 2021 r., na zasadach określonych w art. 27b ustawy PIT" – napisano w odpowiedzi MF.
Art. 27b w obowiązującym jeszcze brzmieniu mówi właśnie o odliczeniu składki zdrowotnej od podatku.
W pytaniach przesłanych przez PAP do MF padło także pytanie o możliwość odliczenia od podatku składek nadpłaconych w roku 2021 już na rok 2022. Jak wskazano w odpowiedzi MF, odliczenie od podatku dochodowego kwoty "wpłaconej w grudniu 2021 r. na poczet składek w roku 2022 również należy rozpatrywać w kontekście zgodności takiej wpłaty z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych".
"Z informacji przekazanych przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej "ustawą systemową", określają obowiązki płatników składek, w tym zasady opłacania należności z tytułu składek. Na podstawie art. 47 ust. 1 ustawy systemowej, płatnik składek jest zobowiązany składać komplet dokumentów rozliczeniowych oraz opłacać należne składki w określonych ustawowo terminach. Są to terminy maksymalne, których dotrzymanie gwarantuje brak odsetek za zwłokę" – wskazano w odpowiedzi MF.
Zwrócono w niej uwagę, że przepisy nie zabraniają opłacenia składek w wyprzedzeniem, a więc np. zapłacenia tych za grudzień 2021 jeszcze w grudniu 2021 r. MF dodało, że jest często stosowana praktyka szczególnie przez jednostki budżetowe, które chcą zamknąć bilans księgowy roku.
Według wyjaśnień MF ważne jest, aby płatnik składek, dokonując wpłaty, uwzględnił wszystkie należne składki, do których opłacania jest zobowiązany, tj. na wszystkie ubezpieczenia i fundusze, a nie tylko na samo ubezpieczenie zdrowotne. Wynika to z art. 47 ust. 4 ustawy systemowej.
Ale tutaj także jest dopuszczalne złożenie dokumentów rozliczeniowych już po opłaceniu składek, "jednak nie później niż w ustawowym terminie obowiązującym danego płatnika, tj. w przypadku składania dokumentów za grudzień 2021 r. odpowiednio najpóźniej do 5, 10 lub 15 stycznia 2022 r.".
"Rozliczenie wpłaty na koncie płatnika składek nastąpi na podstawie złożonych przez płatnika dokumentów rozliczeniowych za grudzień, jednak pod warunkiem, że nie występowały nieopłacone należności za okresy wcześniejsze niż ten miesiąc. W takim przypadku w pierwszej kolejności z wpłaty zostaną rozliczone wcześniejsze należności, a różnica w składkach za grudzień br. będzie musiała zostać dopłacona. W przypadku braku zaległości, wpłata dokonana w grudniu br. rozliczy się po zaksięgowaniu deklaracji rozliczeniowej za grudzień 2021 r. na należności wynikające z tej deklaracji na koncie płatnika i na kontach ubezpieczonych na podstawie imiennych raportów" – stwierdzono w odpowiedzi MF.
Czytaj także: Polski Ład. Tak się zmienią progi podatkowe
Częściowe rozliczenie składki
Wynika z niej również, że kwestię odliczeń nadpłaconych składek zdrowotnych mogą skomplikować jeszcze inne składki na ubezpieczenie społeczne.
"Jeżeli płatnik ma obowiązek rozliczania i opłacania składek także na ubezpieczenia społeczne i inne fundusze, to dokonanie wpłaty w kwocie odpowiadającej wyłącznie składce na ubezpieczenie zdrowotne (lub jej wielokrotności) nie będzie jednoznaczne z jej rozliczeniem w całości. Zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2017 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ZUS jest zobowiązany rozdzielać dokonaną przez płatnika składek wpłatę na należności z tytułu składek proporcjonalnie na poszczególne fundusze. Zatem wpłata taka zostanie podzielona, a w konsekwencji składka na ubezpieczenie zdrowotne może zostać rozliczona tylko częściowo" – stwierdzono w wyjaśnieniu Ministerstwa Finansów.
Tym samym więc – według MF – w przypadku wpłaty w kwocie odpowiadającej wielokrotności kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne na poczet kilku kolejnych miesięcy zostanie ona rozliczona proporcjonalnie na wszystkie fundusze, zgodnie z bieżącą deklaracją rozliczeniową złożoną przez płatnika. Jeżeli po rozliczeniu na koncie pozostanie nadpłata, wówczas zostanie ona rozliczona proporcjonalnie zgodnie z deklaracją rozliczeniową dotyczącą kolejnego miesiąca - wynika z wyjaśnień MF.
Ministerstwo Finansów w swojej odpowiedzi odniosło się również do sytuacji, w której przedsiębiorca dokonuje nadpłaty składek za pracowników.
"Na przedsiębiorcach zatrudniających pracowników spoczywa obowiązek obliczania, potrącania z dochodów ubezpieczonych, rozliczania oraz opłacania należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy (art. 46 ust. 1 ustawy systemowej). Z art. 84 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wynika, że składki na ubezpieczenie zdrowotne są finansowane w całości ze środków ubezpieczonych. Oznacza to, że płatnik składek musi potrącić je z dochodów pracowników (art. 85 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Aby dokonać takiego potrącenia, w pierwszej kolejności musi naliczyć i wypłacić lub postawić do dyspozycji należne wynagrodzenia (przychody). Zatem opłacenie składek akonto przyszłych miesięcy 2022 r. wiązałoby się z obowiązkiem naliczenia i wypłacenia wynagrodzeń za te miesiące" – napisano w wyjaśnieniach przesłanych PAP.
