Rekompensaty dotyczą osób, które przed II wojną światową posiadały nieruchomości na terenach, które po wojnie przestały należeć do Polski, a także ich spadkobierców. Ustawa z 2005 roku reguluje zasady przyznawania odszkodowania, które wynosi 20 proc. wartości pozostawionego mienia.
Prawo do rekompensaty przysługuje właścicielom nieruchomości, którzy 1 września 1939 r. byli obywatelami Polski i mieszkali na Kresach Wschodnich, a także ich spadkobiercom, o ile posiadają polskie obywatelstwo.
Podkreślmy, że termin składania wniosków upłynął 31 grudnia 2008 r. Jednak osoby, które wcześniej uzyskały decyzję potwierdzającą prawo do rekompensaty, ale jeszcze go nie zrealizowały, powinny zgłosić się do wojewody w celu wpisania wybranej formy realizacji do rejestru. Według danych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które uzyskał money.pl, w urzędach wojewódzkich pozostało do rozpatrzenia ogółem 28 580 wniosków.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Dlaczego te wnioski oczekują na rozstrzygnięcie? Jak wynika z ustaleń money.pl, wiele z wniosków zostało złożonych w latach 90., następnie wnioskodawcy zmarli, a nie ustalono spadkobierców. Ponadto niekiedy nie ma możliwości lub woli udziału potencjalnych spadkobierców - czytamy w odpowiedzi.
Oto, jakie dokumenty są potrzebne
Niektóre postępowania zostały także zawieszone na prośbę wnioskodawców, w celu skompletowania dokumentów. Wnioskodawcy muszą przedstawić dokumenty potwierdzające:
- Fakt pozostawienia nieruchomości – np. opis mienia, orzeczenie Państwowego Urzędu Repatriacyjnego.
- Obywatelstwo polskie właściciela nieruchomości w 1939 roku – np. karta ewakuacyjna.
- Miejsce zamieszkania właściciela i spadkobierców – zaświadczenia z urzędów gmin.
- Obywatelstwo polskie wnioskodawcy – dowód osobisty, paszport, poświadczenie obywatelstwa polskiego.
- Stan realizacji rekompensaty – oświadczenie o ewentualnym wcześniejszym wykorzystaniu prawa do rekompensaty.
Ponadto po pozytywnej weryfikacji wniosku należało dostarczyć:
- Oświadczenie o wybranej formie rekompensaty.
- Operat szacunkowy określający wartość pozostawionej nieruchomości.
- W przypadku częściowej realizacji przed 1998 r. – operat szacunkowy dotyczący nieruchomości nabytej w ramach tej realizacji.
Jeśli wniosek był niekompletny, wojewoda wzywał wnioskodawcę do uzupełnienia braków w ciągu 6 miesięcy. Jednak postępowania można wstrzymać w celu skompletowania dokumentów np. w archiwach państwowych.
Tyle można otrzymać
Według danych MSWiA, do końca grudnia 2024 r. wypłacono ogółem 84 tys. 956 rekompensat za tzw. mienie zabużańskie, na łączną kwotę ponad 5 135 273 276 zł. To oznacza, że średnia wypłata wyniosła ok. 60 tys. zł.
Bank Gospodarstwa Krajowego realizuje przelewy na podstawie danych przekazywanych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Od momentu wdrożenia systemu informatycznego proces znacznie przyspieszył - dane uprawnionych są przesyłane do BGK jeszcze w tym samym miesiącu, w którym trafiły do rejestru centralnego - czytamy na stronie MSWiA.
