"Branża drzewna mierzy się obecnie z największym spadkiem rentowności – III kw. 2023 r. przyniósł ujemną stopę zysku netto w branży tartacznej, a rentowność sprzedaży grupy producentów wyrobów z drewna spadła do niewidzianego od dawna poziomu 3 proc. Silne spadki rentowności odnotowali producenci masy włóknistej i papieru (wskaźnik rentowności sprzedaży ROS wyniósł 2,6 proc. w III kw. 2023) oraz płyt drewnopochodnych (ROS 1,7 proc. w III kw. 2023 r.), co ma związek z wysoką energochłonnością produkcji" – stwierdzono w raporcie banku PKO BP, poświęconym sytuacji branży drzewnej.
Podkreślono, że wzrosła za to rentowność producentów wyrobów z papieru (wskaźnik rentowności sprzedaży w III kw. 2023 r. wyniósł 10,7 proc.), poprawiła się również średnia zyskowność branży meblarskiej (ROS 5,9 proc. w III kw.).
Najgorzej od 10 lat
"Niepokojący jest jednak malejący odsetek rentownych przedsiębiorstw we wszystkich analizowanych branżach. W branży tartacznej co trzecia firma była w III kw. 2023 r. na minusie – tak duży udział nierentownych jednostek notowano w tej branży ponad 10 lat temu (pomijając pandemiczny I kw. 2020). W przypadku branży meblarskiej wskaźnik ten spadł do 74,1 proc. w III kw. 2023 r. (-4,7 pp r/r), co oznacza, że co czwarty producent mebli odnotował w III kw. br. stratę netto" – wskazano w raporcie.
Zdaniem autorów, to "pokazuje, w zestawieniu ze wzrostem średniej rentowności w branży, jak różna może być sytuacja poszczególnych firm przy niesprzyjającym otoczeniu rynkowym".
W gorszej sytuacji znalazły się firmy mniej wydajne lub mocno eksponowane na rynek niemiecki, który mierzy się obecnie z mocnym ograniczeniem aktywności gospodarczej – dodano.
Autorzy raportu uważają, że marże firm, szczególnie z branży drzewnej i papierniczej, mogą znajdować się "pod presją przez kilka kolejnych kwartałów, co najmniej do II kw. 2024 r.". Ich zdaniem, będzie to wynikiem spodziewanych dalszych spadków cen wyrobów gotowych w tych branżach, "przy ograniczonej możliwości redukcji kosztów, m.in. ze względu na wzrost płacy minimalnej od stycznia 2024 oraz nadal wysokich cen energii". Dodano, że "mocno zorientowanym na eksport" producentom mebli oraz masy włóknistej i papieru nie sprzyja również umocnienie kursu złotego wobec euro.
Warto też przypomnieć, że według danych z października, sektor mierzy się z większą liczbą upadłości, a ostatnie dane mówią o 249 nowych dłużnikach. Kwota zadłużenia branży przez rok wzrosła o 3 proc. do 266 mln zł.
Konsumpcja i poprawa sytuacji
Jednak w branży meblarskiej i papierniczej widać już sygnały poprawy, na którą wskazują rosnące w ostatnich miesiącach wskaźniki wyprzedzające koniunktury, przewyższające średnie wartości w przetwórstwie przemysłowym.
"Odwróceniu negatywnych tendencji będzie sprzyjać spodziewany w 2024 wzrost konsumpcji prywatnej na rynku krajowym, a także, choć w mniejszej skali, na rynkach naszych głównych partnerów eksportowych. Natomiast sentyment w branży drzewnej nadal jest negatywny, co wynika w dużym stopniu z ograniczenia aktywności w budownictwie oraz mniejszego popytu na wyroby branży m.in. ze strony producentów mebli. W naszej ocenie powrót na ścieżkę wzrostu w branży drzewnej nastąpi najwcześniej w II poł. 2024 r." – oceniono w raporcie.
Wśród innych czynników, jakie mogą poprawić sytuację branży, w raporcie PKO BP wymieniono m.in. popyt na stolarkę otworową w związku z pracami termomodernizacyjnymi, czy rosnąca popularność budownictwa drewnianego. Przetwórcom sprzyja również długofalowy trend zastępowania produktów o wysokim śladzie węglowym produktami pochodzenia naturalnego, na czym korzystają również producenci opakowań papierowych.
Popyt na meble oraz wiele wyrobów z drewna w dużym stopniu zależy od sytuacji na rynku mieszkaniowym, która wspierana jest obecnie przez Bezpieczny Kredyt 2 proc. Ewentualne wygaszanie tego programu w połączeniu z niską liczbą rozpoczynanych budów nowych mieszkań w 2022 i 2023 może jednak odbić się negatywnie na krajowym popycie na meble i drewniane elementy wyposażenia mieszkań w perspektywie 2024-2025 – dodano.
Polska jest piątym producentem drewna w UE, po Niemczech, Szwecji, Finlandii i Francji.
"Według FAO w Polsce w 2022 r. pozyskano 45,1 mln m sześc. drewna okrągłego (...), tj. o 4,6 proc. więcej niż w 2021 r. (wg GUS pozyskanie w 2022 r. wyniosło 44,6 mln m sześc.). Zdecydowana większość surowca pozyskiwanego w Polsce zasila potrzeby krajowych przetwórców. Według FAO eksport drewna okrągłego z Polski w 2022 wyniósł 3,8 mln m sześc. (-7,8 proc. r/r), co stanowiło 7,9 proc. krajowej podaży drewna (tj. pozyskania powiększonego o import)" – czytamy.
Polska jest największym eksporterem mebli w UE i drugim, po Niemczech, największym eksporterem wyrobów drzewnych. Rośnie również znaczenie Polski w unijnym eksporcie wyrobów branży papierniczej (6. miejsce w okresie I-III kw. 2023 r.), szczególnie w zakresie produkcji opakowań papierowych (3. miejsce).
