"Wywłaszczenia" zelektryzowały Polaków. Ekspert zwraca uwagę na drugi rażący błąd ws. wiatraków

Do Sejmu trafił projekt autorstwa grupy posłów Trzeciej Drogi i Koalicji Obywatelskiej, dotyczący wsparcia odbiorców energii. Propozycja zakłada m.in. liberalizację zasad budowy lądowych elektrowni wiatrowych. Pomysł, a właściwie sposób jego realizacji, wzbudził ogromne kontrowersje. Tak duże, że ekipa Donalda Tuska musiała się z niego tłumaczyć.

Głównym problemem zmian w tzw. ustawie wiatrakowej jest to, że projekt został zgłoszony bez wzięcia pod uwagę społecznego odbioru regulacji, w tym błędnych interpretacji przepisów. Stąd tak skrajne emocje - mówi money.pl Jakub Wiech, ekspert w zakresie energetyki.

Największe obawy wzbudziły przepisy zmieniające ustawę o gospodarce nieruchomościami, a konkretnie art. 6 tej ustawy, definiującego tzw. cele publiczne, których realizacja może pociągać za sobą np. wywłaszczenia. Specjaliści w zakresie prawa energetycznego, czyli np. adwokat Anna Kucińska, wskazują, że zgłoszony przez KO i Trzecią Drogę projekt nie umożliwi wywłaszczania pod budowę wiatraków, gdyż jest to możliwe wyłącznie na podstawie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Projekt nowelizacji ustawy wiatrakowej nie przewiduje wydania takiej decyzji - zauważa Wiech w rozmowie z money.pl.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jak jednak dodaje, opracowujący projekt politycy opozycji powinni przewidzieć to, jak jego treść zostanie zinterpretowana przez opinię publiczną.

- Umieszczenie turbin wiatrowych w katalogu projektów, który związany jest z możliwością wywłaszczenia, to dolanie oliwy do ognia emocji społecznych związanych z transformacją - nawet jeśli analiza przepisów wskazuje, że wywłaszczenie w przypadku wiatraków możliwe nie jest - przekonuje Wiech.

Zabrakło zatem wrażliwości społecznej i odpowiedniej komunikacji. To zaś zostało sprzęgnięte z - moim zdaniem - błędnymi przepisami projektu ustawy, takimi jak np. rażące naruszenie standardów ochrony środowiska poprzez obniżenie minimalnej odległości między wiatrakami a parkami narodowymi do zaledwie 300 metrów - podkreśla ekspert.

- Nie ma żadnej mowy o żadnych wywłaszczeniach pod wiatraki. To jest jedno wielkie kłamstwo, co więcej zapewniamy w tej ustawie pełną procedurę, która chroni interesy mieszkańców przed ewentualnym negatywnym wpływem takich inwestycji - powiedział w czwartek na konferencji prasowej w Sejmie jeden z liderów Koalicji Obywatelskiej Borys Budka.

- Gwarantujemy również, że nikt nie będzie mógł blokować ewentualnie dostępu do takich źródeł energii elektrycznej, ekologicznej, zapewniając, że jeżeli zgodnie z prawem, zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego będzie wydana taka decyzja, to jednocześnie przyłącze może być realizowane w trybie administracyjnym, dlatego, że gdy już legalna zgoda zgodnie z wymogami środowiskowymi będzie wydawana przez odpowiednie organy, wówczas taką inwestycję, można uznać za inwestycję celu publicznego - wskazał poseł KO.

Przedstawiciele nowej sejmowej większości odpierają zarzuty, przekonując, że ustawa w zamyśle jest dobra i o żadnych wywłaszczeniach nie ma w niej mowy.

Trzeba zrobić wszystko, żeby uwolnić proces związany z tym, żeby OZE (odnawialne źródła energii - przyp. red.) i zielona energia rozwijały się, a w Polsce PiS nie pozwalał na to - powiedział szef klubu Lewicy Krzysztof Gawkowski.

Dopytywany przez dziennikarzy, czy powinno odbywać się to nawet kosztem wywłaszczeń, odparł: "Rozmawiamy o różnych koncepcjach dotyczących tego, jakie mają być ostateczne rozwiązania w tej ustawie".

Gawkowski podkreślił, że choć projekt już wpłynął do Sejmu, to jest przed pierwszym czytaniem, które zostało zaplanowane na przyszły tydzień.

Obecnie obowiązujące przepisy - wprowadzone nowelą z marca tego roku - przewidują, że minimalna odległość turbin wiatrowych od zabudowań ma wynosić 700 metrów, a nie jak wcześniej 10-krotność maksymalnej wysokości turbiny (tzw. reguła 10H - przyp. red.).

W uzasadnieniu do projektu opozycji napisano, że "proponuje się, by miejsce budowy elektrowni wiatrowej uzależnić od mocy hałasu, jaki emitują".

W przypadku nowocześniejszych urządzeń o niskim natężeniu hałasu ich lokalizacja będzie mogła nastąpić w bliższym otoczeniu zabudowy mieszkaniowej. Wiatraki cichsze będą mogły stanąć bliżej, natomiast te głośniejsze powinny być lokowane znacznie dalej od zabudowań, tak aby nie powodować uciążliwości - wyjaśniono.

W uzasadnieniu czytamy też, że w projekcie przyjęto "graniczną minimalną odległość lokalizowania nowych elektrowni wiatrowych od obszarów podlegających ochronie akustycznej o wartości 300 m nawet w przypadku turbin wiatrowych cichszych niż 100 dBA (jednostka natężenia dźwięku - przyp. red.) z uwagi na wielkość tych konstrukcji".

Projekt zakłada również zamrożenie cen prądu, gazu i ciepła dla gospodarstw domowych i podmiotów wrażliwych do końca czerwca przyszłego roku. Niezmienione mają pozostać zarówno obecne limity zużycia, jak i grupy objęte ochroną. Pieniądze na finansowanie wsparcia mają pochodzić m.in. z Funduszu COVID-19, który będzie zasilany z gazowej składki na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny za 2022 r. Według portalu wysokienapiecie.pl operacja zostanie sfinansowana na koszt Orlenu.

Do projektu posłów KO i Trzeciej Drogi krytycznie odnieśli się w mediach społecznościowych politycy PiS, w których ocenie realizacja pomysłu opozycji wiąże się z wywłaszczeniami pod budowę farm wiatrowych.

"Miał być popcorn i jest! Tylko zajadają się nim lobbyści! W Polsce padł dziś rekord świata! Tym razem nie ma się jednak z czego cieszyć, bo to światowy rekord w aferach! Afera Wiatrakowa wybuchła zanim podjęli próbę stworzenia rządu. Bez konsultacji, bez analiz, bez przygotowania politycy PO i Polska 2050 chcą ustawić wielkie turbiny przy domach Polaków. Kto straci? Polacy! Kto skorzysta? Lobbyści!" - napisał premier Mateusz Morawiecki na Facebooku.

"Czy w ten sposób Platforma spłaca dług wobec swoich patronów? Afera wiatrakowa to dowód na to, czyje interesy w rzeczywistości reprezentuje Koalicja Oszustów" - napisał na platformie X rzecznik PiS Rafał Bochenek.

Były szef kancelarii premiera Morawieckiego Michał Dworczyk również wskazał, że "projekt ustawy wiatrakowej autorstwa Polski 2050 zakłada m.in. przymusowe wywłaszczenia pod budowę farm wiatrowych, a przy tym dopuszcza możliwość stawiania wiatraków w odległości nawet 300 metrów od prywatnych posesji!". "Fatalne, szkodliwe dla Polaków zapisy. Dobre zapewne dla biznesu, przede wszystkim tego z zagranicy" - zaznaczył.

Do sprawy odniósł też były wicepremier, minister aktywów państwowych Jacek Sasin. "Nie dość, że większość sejmowa swymi bezmyślnymi pomysłami na mrożenie cen energii topi Orlen na miliardy złotych. I osłabia tym bezpieczeństwo Polski. Jest coś jeszcze. W projekcie ekipy Tuska i przyległości nie ma mrożenia cen energii dla małych i średnich firm. Tak, to ta sama ekipa, która w kampanii reklamowała się jako głos małego i średniego biznesu. Amatorzy od frazesów w kampanii" - podkreślił.

Wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta zwrócił uwagę, że "miała być przejrzysta legislacja, konsultacje, brak wrzutek, a pierwszą ważną ustawą gospodarczą, którą koalicja Tuska składa w Sejmie, jest ustawa wiatrakowa połączona z konfiskatą zarobków Orlenu". "Wiatraki będzie można budować 300 m od waszego domu. Jeśli wam się to nie będzie podobało albo jeśli jakiś inwestor, zapewne zagraniczny, zakocha się w waszej działce, będziecie mogli zostać wywłaszczeni, by sobie postawił tam wiatraki" - napisał.

"Prezydent Andrzej Duda będzie postawiony przed szantażem. Jeśli nie zgodzi się, koalicja Tuska oskarży go, że nie chce mrożenia cen prądu. Co istotne, rząd tydzień temu złożył ustawę o mrożeniu cen prądu, jednak bez takich wrzutek, zatem intencja koalicji Tuska jest oczywista" - podkreślił.

Paweł Gospodarczyk, dziennikarz money.pl