Kaucja na plastikowe butelki (do 3 litrów) oraz na szklane (do 1,5 litra) będą pobierane od klientów w momencie zakupu. Pieniądze odzyskamy przy zwrocie butelki. Co istotne, nie będziemy potrzebować do zwrotu paragonu.
System natomiast nie obejmie puszek aluminiowych, o co postulowała część branży i organizacje pozarządowe. Wyłączone z niego będą również opakowania szklane jednorazowego użytku, które są zbierane w ramach systemów gminnych.
Przedsiębiorcy stworzą systemy kaucyjne
W przypadku, jeżeli konsument nie odbierze kaucji na butelkę, to pieniądze te zostaną przeznaczone na funkcjonowanie systemu kaucyjnego. Sam system zorganizują podmioty wprowadzające na rynek butelki objęte kaucją. Ich obowiązkiem będzie selektywna zbiórka opakowań, odbieranie ich i transport do producenta lub do zakładu przetwarzania.
Do odbierania butelek objętych systemem kaucyjnym i zwrotu kaucji mają być zobowiązane wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 100 m kw. Mniejsze sklepy będą mogły odbierać butelki i zwracać kaucję dobrowolnie. Wszystkie punkty sprzedaży będą za to pobierać kaucję.
W uzasadnieniu projektu czytamy, że nie ma obowiązku stworzenia jednolitego systemu kaucyjnego obejmującego cały kraj. MKiŚ dopuszcza utworzenie kilku systemów. Uczestniczący w danym systemie będą jednak musieli wybrać spośród siebie "podmiot reprezentujący", a ten do swojej działalności będzie musiał uzyskać zezwolenie od ministra odpowiadającego za klimat.
Nie ma też określonego sposobu organizacji systemu ani wysokości narzuconej kaucji. Jak czytamy, "to w gestii przedsiębiorców pozostanie wybór rozwiązań gwarantujących uzyskanie celu".
Projekt nie określa zasad dotyczących przepływów finansowych czy wysokości kaucji, sposobów na zminimalizowanie oszustw w systemie. Kwestie te będzie ustalał "podmiot reprezentujący", czyli operator systemu. Nie powstało ograniczenie co do liczby utworzonych operatorów systemu. Dużo więc będzie zależało od wprowadzających napoje w opakowaniach. Ważne, czy uzyskają porozumienie, dzięki któremu powstanie jeden operator czy powstanie ich kilku - komentuje w rozmowie z money.pl Andrzej Grzymała, dyrektor zarządzający i wiceprezes zarządu RLG w Polsce.
- W kwestii przedsiębiorców jest wybranie najlepszych efektywnie finansowo i środowiskowo rozwiązań, ale wypracowanie wspólnego stanowiska często jest nie lada wyzwaniem. Kluczowe więc będzie czy system zostanie oparty o scentralizowane rozwiązanie informatyczne, które wesprze zarządzanie wszystkimi procesami. Ułatwi to rozliczenia finansowe, komunikację z infrastrukturą techniczną, logistykę odbiorów, raportowanie, zarządzanie zebranym materiałem, a także analizę i planowanie procesów - dodaje.
Czas na konsultacje
MKiŚ będzie teraz konsultować ostateczny kształt projektu z branżą. Zgodnie z jego zapisami, ustawa ma wejść w życie od 1 stycznia 2023 r.
Ustanowienie ram prawnych jest pierwszym krokiem do wprowadzenia systemu kaucyjnego. Przed nami 30 dni konsultacji, które mogą także wpłynąć na wygląd ostatecznej ustawy. Wprowadzenie systemu zniweluje negatywne oddziaływanie odpadów opakowaniowych objętych jego zakresem na środowisko i pozwoli na ponowne wykorzystanie zebranego materiału - ocenia Andrzej Grzymała.
Zgodnie z unijną dyrektywą w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko do 2025 r. w Polsce należy zapewnić system selektywnego zbierania butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l wraz z ich zakrętkami i wieczkami na poziomie 77 proc. Do 2029 r. system musi "odzyskiwać" 90 proc. opakowań.
