Jesienią ubiegłego roku sekretarz ds. gospodarki w brytyjskim ministerstwie skarbu Wielkiej Brytanii Tulip Siddiq ostrzegała, że 60 proc. skutków gospodarczych brexitu jeszcze się nie zrealizowało.
Siddiq powołała się na prognozy Biura Odpowiedzialności Budżetowej (OBR), zgodnie z którymi w dłuższej perspektywie z powodu brexitu brytyjska gospodarka zmniejszy się o 4 proc. Wymiana handlowa z zagranicą będzie natomiast o 15 proc. mniejsza niż w scenariuszu, w którym Wielka Brytania pozostaje w UE. Także naukowcy z London School of Economics oszacowali, że brexit uderzył obywateli po kieszeni. Same bariery w imporcie żywności z UE spowodowały wzrost rachunków średnio o 250 funtów.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Brexit uderzył w gospodarkę
Referendum dotyczące wyjścia Wielkiej Brytanii z UE przeprowadzono w 2016 r. Blisko 52 proc. głosujących opowiedziała się za opuszczeniem wspólnoty, z czego największymi przeciwnikami UE byli Anglicy i Walijczycy. Szkoci oraz Irlandczycy z północy zagłosowali za pozostaniem w UE.
Formalnie do brexitu doszło 1 lutego 2020 r. Od tego momentu wiele instytucji, w tym rząd, sprawdzają, jak rozwód z Brukselą wpłynął na Wyspy Brytyjskie. Teraz "The Independent" podaje, powołując się na Bloomberg Economics, że brexit doprowadził do strat na poziomie 100 mld funtów rocznie. "Rządowe szacunki wskazują także na istotne koszty rozliczenia z UE, które wynoszą około 30,2 mld funtów" - czytamy.
Brexit uderzył też w handel. Zmniejszył się eksport towarów, na co wpłynęły restrykcje z umowy o handlu i współpracy TCA między UE a Zjednoczonym Królestwem. Dziennik zwraca uwagę, że same zmiany w umowie z 2022 r. doprowadziły do spadku wartości eksportu o 27 mld funtów.
- Wielka Brytania ma teraz znaczące bariery handlowe w stosunku do swoich sąsiadów. To coś, z czym będziemy musieli żyć. Nie będziemy mogli o tym zapomnieć; zawsze będą jakieś problemy - ocenił ekspert ds. handlu David Henig.
Także ekonomista Julian Jessop, który był optymistycznie nastawiony do brexitu, podkreślił, że wyjście z UE uderzyło przede wszystkim w małe firmy.
Wyjście Wielkiej Brytanii z UE miało niewątpliwie negatywny wpływ na gospodarkę, zwłaszcza poprzez ograniczenie handlu, niedobory inwestycji biznesowych i zakłócenia na rynkach pracy - powiedział Jessop, cytowany przez "The Independent".
Natomiast były wicepremier lord Michael Heseltine ocenił, że "brexit to historyczna katastrofa". Jego zdaniem "zniszczono przywództwo Wlk. Brytanii", a sama gospodarka jest w gorszym stanie i "nie ma renomowanego autorytetu, który by temu zaprzeczył".
Brexit przede wszystkim negatywnie wpłynął na trzy sektory: żywności, rolnictwa i rybołówstwa. Według Centrum na rzecz Integracyjnej Polityki Handlowej (CITP), eksport żywności do UE spadł średnio o 2,8 mld funtów w każdym roku od zakończenia okresu przejściowego. Natomiast wyniki sondażu przeprowadzonego przez Arla Foods UK wskazują, że w branży mleczarskiej jeden na 12 rolników musiał zmniejszyć produkcję w 2024 r., a 56 proc. producentów mleka twierdzi, że po brexicie i pandemii Covid-19 trudniej jest rekrutować pracowników.
Ponadto spadł eksport owoców morza o jedną czwartą od 2019 r. - z 454 tys. ton rocznie do 336 tys. ton w 2023 r. Zdaniem "The Independent" to "uderzające statystyki".
Migracja nie osłabła
Zwolennicy brexitu twierdzili, że wyjście z UE ograniczy migrację. Do tego jednak nie doszło - ma być wręcz przeciwnie.
"Brexit przyniósł rekordowy wzrost migracji netto do Wielkiej Brytanii. Nowe regulacje imigracyjne nie zahamowały napływu przybyszów, co stawia pod znakiem zapytania wcześniejsze obietnice (...). Dodatkowo znaczna część społeczeństwa uważa Brexit za pomyłkę - podkreśla "The Independent".
Gazeta dodaje, że co najmniej 3,6 miliona imigrantów przybyło do Wlk. Brytanii między czerwcem 2021 r. a czerwcem 2024 r. Natomiast migracja netto (różnica między liczbą imigrantów, a emigrantów) wyniosła w tym okresie 2,3 mln. W ciągu pierwszych 12 miesięcy obowiązywania przepisów imigracyjnych brexitu (do grudnia 2021 r.) migracja netto wzrosła do 484 tys. To był najwyższy poziom w ciągu ostatniej dekady.
Prawo i regulacje po Brexicie
Opuszczenie UE umożliwiło jednak Brytyjczykom wprowadzenie zmiany w przepisach dotyczących VAT, co przyniosło większą elastyczność w polityce fiskalnej. Nowe regulacje pozwoliły na usunięcie tzw. "podatku od tamponów" czy wprowadzenie VAT na czesne w prywatnych szkołach (edukacja w UE zwolniona jest z podatku VAT). Od 2021 r. produkty higieniczne - podpaski czy tampony - są zwolnione z podatku VAT w wysokości 5 proc.
Nie wszyscy są jednak niezadowoleni. Jacob Rees-Mogg, były minister ds. Możliwości Brexitu i efektywności rządu Zjednoczonego Królestwa ocenił, że to UE "pogrąża się w regulacyjnym bagnie, którego właśnie unikamy".
Do raportu "The Independent" odniósł się też szef polskiego MSZ Radosław Sikorski. W serwisie X napisał, że "Koszt #Polexit byłby oczywiście większy, bo Wielka Brytania była płatnikiem netto".
