Credit Agricole w poniedziałkowym raporcie pyta, czy nastąpią cięcia wydatków na obronę narodową? Autorzy raportu podkreślają, że projekt ustawy budżetowej na 2024 r. przewiduje znaczący wzrost potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych. Jak pogodzić obietnice złożone przez dzisiejszą opozycję i plany rządu Mateusza Morawieckiego?
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Nowy rząd utnie wydatki na wojsko?
Zdaniem analityków Credit Agricole istnieje wysoka determinacja ze strony opozycji do szybkiej realizacji niektórych obietnic wyborczych, których koszt nie został uwzględniony w projekcie budżetu. Dokument tworzył bowiem odchodzący rząd. Czy realizacja postulatów nowej koalicji nastąpi kosztem zmniejszenia środków na modernizację armii? Celem takiego działania byłoby ograniczenia wzrostu deficytu sektora finansów publicznych w 2024 r.
Wydatki trzeba będzie bowiem zwiększyć. Podkreślana jest potrzeba podwyżek wynagrodzeń dla sfery budżetowej, w tym dla nauczycieli. A także podniesienia kwoty wolnej od podatku. Pierwsza z obietnic może kosztować ok. 12 mld zł, druga należy do najdroższych - jej koszt jest szacowany na 45 mld zł. Kwota wolna wzrosnąć może dopiero od roku 2025 - nowa koalicja zapowiada bowiem, że zmiany w systemie podatkowym będą poprzedzone półrocznym vacatio legis.
Na wydatkach przyszłego rządu zaważy też ewentualne przedłużenie działań osłonowych. Szczególnie w zakresie cen nośników energii oraz przedłużenie obniżonej stawki VAT na żywność. To wszystko sprawia, że pieniędzy na realizację konkretnych obietnic nie będzie dużo.
Raport Credit Agricole wskazuje, że z uwagi na rozdęte potrzeby wydatkowe istnieje ryzyko wzrostu deficytu założonego w projekcie budżetu na 2024 r. Pomóc może zmniejszenie wydatków budżetowych, w tym na obronę narodową. Niemniej jednak, ze względu na obecną sytuację geopolityczną, takie cięcia będą trudne do zrealizowania.
Jak wyglądają wydatki na obronność? Jest problem
Projekt ustawy budżetowej na 2024 r. przewiduje wydatki na obronność w wysokości 118,1 mld zł, co stanowi 3,1 proc. PKB, w tym kwotę rezerwy budżetowej na ten cel. Dodatkowo w budżecie planuje się wykorzystanie środków z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ) w wysokości 39,6 mld zł na modernizację techniczną Sił Zbrojnych. Łączne środki przeznaczone na obronność mogą wynieść 157,7 mld zł, z czego 84,4 mld zł może zostać przeznaczone na modernizację i zakup nowego uzbrojenia.
Raport podkreśla, że nowy rząd może mieć pewną przestrzeń do negocjacji i racjonalizacji wydatków w sferze obronności, zwłaszcza w kontekście umów ramowych na dostawy uzbrojenia. Jednakże uwarunkowania geopolityczne istotnie ograniczą tę swobodę.
Nowy rząd nie może jednak ciąć bez końca. Może bowiem natrafić na poważny problem. Warto pamiętać, że wartość wydatków na obronność nie może być niższa niż 3 proc. PKB zgodnie z ustawą o obronie Ojczyzny.
Te umowy mogą pójść pod nóż
Cięcia w budżecie mogą sprawić, że ramowe umowy zawarte z przemysłem zbrojeniowym ulegną zmianie. Wśród najważniejszych bank wymienia:
- Umowę ramową z Hutą Stalowa Wola S.A. i PGZ S.A. na dostawę ponad 1000 nowych, bojowych wozów piechoty Borsuk oraz ponad 300 wozów specjalistycznych opartych na konstrukcji podwozia Borsuka. Maksymalną wartość tego kontraktu eksperci banku szacują na na 65 mld zł.
- Umowę ramową z Lockheed Martin na dostawę modułu ogniowego, amunicji, pakietu logistycznego, szkoleniowego oraz wsparcia technicznego dla 27 dywizjonów artylerii rakietowej Homar-A (dla których bazą jest amerykański HIMARS). Maksymalną wartość tego kontraktu eksperci CA szacują nna 13 mld USD.
- Umowę ramową z Hyundai Rotem na pozyskanie łącznie 1000 czołgów K2/K2PL Black Panther, z czego zawarte umowy wykonawcze dotyczą 180 czołgów, podczas gdy jak dotąd nie udało się ustalić warunków dostawy 820 czołgów K2PL. Maksymalną wartość tego kontraktu może wynieść 17,5 mld USD.
- Umowę ramową z Hanwha Defense na dostawę 672 armatohaubic samobieżnych (AHS) K9A1/K9PL Thunder, z czego zawarte umowy wykonawcze dotyczą 212 AHS K9A1, podczas gdy jak dotąd nie udało się ustalić warunków dostawy 460 AHS. Maksymalną wartość tego kontraktu bank szacuje na 6 mld USD.
Są i umowy, które dopiero będą negocjowane. Tu wymienić trzeba umowę na zakup systemu kierowania i dowodzenia IBCS (producent Northrop Grumman) dla programów obrony powietrznej Wisła i Narew. Zgodnie z wydaną decyzją, maksymalna wartość tego kontraktu to 4 mld USD. Oraz umowę na zakup 96 śmigłowców uderzeniowych AH-64E Apache Guardian (producent Boeing). Zgodnie z wydaną decyzją maksymalna wartość tego kontraktu to 12 mld USD.
Ile pieniędzy w budżecie będzie musiała znaleźć nowa koalicja rządowa? Biorąc pod uwagę najważniejsze dla opozycji priorytety - wprowadzenie podwyżek dla nauczycieli o 30 proc. oraz podwojenie kwoty wolnej od podatku - wydatki będą duże. Jak wylicza money.pl, realizacja obietnic może kosztować ok. 50 mld zł, których na razie w budżecie nie ma.
