W minioną środę w Stalowej Woli podpisano porozumienie między rządem a NSZZ "Solidarność", które dotyczy m.in. emerytur, dofinansowań, wynagrodzeń oraz funkcjonowania związków zawodowych. Teraz do Sejmu wpłynął projekt nowelizacji ustawy o emeryturach pomostowych oraz o niektórych innych ustaw, który realizuje cześć rozwiązań zawartych w porozumieniu. Regulacja została zgłoszona przez grupę posłów PiS, a przedstawicielem wnioskodawców jest Bożena Borys-Szopa.
W projekcie zapisano m.in. uchylenie wygaszającego charakteru emerytur pomostowych. Są to świadczenia okresowe, które przysługują do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Emerytura pomostowa jest skierowana do osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, u których wraz z wiekiem bardzo istotnie zmniejsza się możliwość wykonywania pracy, związana z malejącą wydolnością psychofizyczną pracownika.
Dla kogo emerytura pomostowa?
Według ustawy emerytury pomostowe przysługują tylko tym osobom, które przed 1 stycznia 1999 r. wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. To oznacza, że emerytury pomostowe mają charakter wygasający.
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu, postęp technologiczny, który był zakładany w momencie wprowadzania przepisów ustawy, nie poprawił warunków pracy w stopniu upoważniającym do stwierdzenia, że warunki szkodliwe zostały w całości wyeliminowane. Dlatego uznano, że potrzebne jest zniesienie wymogu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1999 r. jako warunku nabycia prawa do emerytury pomostowej.
Ponadto zmiany wymaga także przewidziana w ustawie o emeryturach pomostowych, instytucja rekompensaty. Rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy o szczególnym charakterze. W projekcie zapisano m.in., że okres takiej pracy musi przypadać przed 1 stycznia 2009 r.
Emerytury pomostowe a prawo
Dodatkowo - jak czytamy w uzasadnieniu - w praktyce stosowania przepisów ustawy o emeryturach pomostowych pojawił się, sygnalizowany przez organizacje związkowe, problem obchodzenia prawa, które reguluje kwestie zawieszania prawa do tego świadczenia.
Zgodnie z ustawą prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Regulacja ta pozwala na zawieszenie prawa do emerytury pomostowej tylko w sytuacji świadczenia przez nich pracy w ramach stosunku pracy.
Organizacje związkowe, jak też sami zatrudnieni wskazywali tymczasem na problem wykonywania pracy kierowców czy motorniczych w komunikacji miejskiej przez osoby pobierające emerytury pomostowe na podstawie umów cywilnoprawnych (np. zlecenia). Zdaniem tych podmiotów zarówno osoby świadczące takie usługi, jak i pracodawcy omijają w ten sposób przepisy o emeryturach pomostowych i odprowadzania składek na FEP (Fundusz Emerytur Pomostowych).
Autorzy projektu podkreślają, że praktyka ta stanowi istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, w związku z wykonywaniem tego rodzaju pracy o szczególnym charakterze przez osoby powyżej 60. roku życia.
Stąd propozycja zmiany przepisów w ten sposób, aby każda forma wykonywania tego rodzaju pracy, bez względu na jej podstawę prawną, powodowała zawieszenie prawa do emerytury pomostowej.
Większe pieniądze na "pomostówki"
Według szacunków wydatki na emerytury pomostowe w 2024 r. wzrosną o 12,6 proc., co daje w kwotach dyskontowanych 220 mln zł. Ta kwota ma systematycznie rosnąć w stosunku do prognozowanych wydatków. Wydatki te będą finansowane z budżetu państwa.
Rząd chce również chronić związkowców.
Dzisiaj pracodawca zwalnia bezprawnie działacza związkowego, sprawa idzie do sądu, toczy się długo, a człowiek zostaje bez środków do życia. Po zmianach pracownik będzie otrzymywał wynagrodzenie do momentu rozstrzygnięcia sądowego tak, żeby nie pozostawał bez środków do życia - tłumaczył w rozmowie z PAP wiceminister rodziny Stanisław Szwed.
PiS chce także podwyższyć z 500 zł do 840 zł roczny limit odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych w roku podatkowym.
Kolejnym rozwiązaniem zawartym w projekcie jest wyłączenie dodatku za szczególne warunki pracy z płacy minimalnej. Koszt wprowadzenia tego rozwiązania to ok. 42 mln zł. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami do ustalania wysokości minimalnego wynagrodzenia nie wlicza się już dodatku za pracę w nadgodzinach, nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej i rentowej, dodatku za pracę w nocy i dodatku stażowego.
