Unia chce zmian ws. migracji. "Wszystko do stracenia" [OPINIA]

Tekst powstał w ramach projektu WP Opinie. Przedstawiamy w nim zróżnicowane spojrzenia komentatorów i liderów opinii publicznej na kluczowe sprawy społeczne i polityczne.

Brak spawaczy w Estonii. Zbyt mało inżynierów w Niderlandach. Niedobór pracowników budowlanych w Portugalii. W całej UE pracodawcy borykają się z dużymi i utrzymującymi się niedoborami umiejętności i siły roboczej.

Sytuacja ta będzie się tylko pogarszać. Jeśli dobrze to rozegramy, do 2030 r. dzięki europejskiej transformacji ekologicznej powstanie od 1 do 2,5 mln nowych miejsc pracy. Transformacja cyfrowa zaś zwiększy zapotrzebowanie UE zarówno na specjalistów w dziedzinie ICT (technologie informacyjno-komunikacyjne - przyp. red.), jak i na osoby posiadające podstawowe umiejętności cyfrowe. To dobra wiadomość świadcząca o sukcesie naszej strategii przemysłowej. Wysiłki te nie powiodą się jednak, jeśli nie będziemy w stanie zatrudnić pracowników w przedsiębiorstwach będących motorem tego odrodzenia gospodarczego.

Wysiłki na rzecz uzupełnienia rosnących luk na rynku pracy musimy rozpocząć w samej Unii, poprzez wspieranie, aktywizację i przekwalifikowywanie krajowej siły roboczej. Jest to obszar, w którym UE nie szczędzi wysiłków – ani środków finansowych – aby wspierać przede wszystkim wykorzystanie talentów już obecnych w UE. Wszystkie wskaźniki uwidaczniają jednak, że to za mało, by zaspokoić popyt.

Wskaźniki zatrudnienia w UE są na rekordowo wysokim poziomie. W ostatnim dziesięcioleciu wskaźnik wakatów wzrósł jednak dwukrotnie, osiągając w UE w 2022 r. średnio 2,9 proc. W przypadku Austrii odsetek ten jest wysoki – w zeszłym roku pozostało nieobsadzonych prawie 5 proc. miejsc pracy. Oznacza to, że aby Europa pozostała konkurencyjna, będziemy musieli zacząć szukać gdzie indziej, by obsadzić te wakaty.

I tu sięgamy po migrację zarobkową. Musimy zwiększyć wysiłki, aby uczynić z Europy atrakcyjne miejsce docelowe w globalnym wyścigu o talenty. Nowa Zelandia, Australia, Stany Zjednoczone i Kanada wyprzedzają kraje UE jako preferowane miejsca docelowe dla osób poszukujących pracy na całym świecie. I to nie tylko dlatego, że wszystkie te kraje są angielskojęzyczne. Unijne przepisy dotyczące legalnej migracji są zbyt złożone, nieskoordynowane i ukierunkowane wyłącznie na wysoko wykwalifikowanych migrantów.

Prawda jest taka, że obecnie Europa potrzebuje w większym stopniu kierowców samochodów ciężarowych niż techników budowy rakiet. Aby pomóc przyciągnąć talenty do UE, Komisja ustanawia obecnie "unijną pulę talentów" – nowy system kojarzenia pracodawców w UE bezpośrednio z osobami poszukującymi pracy na wszystkich poziomach umiejętności, na całym świecie. Od murarzy i kierowców autobusów po lekarzy i pielęgniarki: wszędzie tam, gdzie występują luki, a podaż w UE nie jest w stanie sprostać zapotrzebowaniu, przyciągnijmy potrzebne nam talenty.

System ten będzie ograniczony do zawodów deficytowych, co oznacza, że rozważamy jedynie zatrudnienie w tych obszarach, w którym unijne przedsiębiorstwa nie mogą znaleźć potrzebnych pracowników na rynku krajowym. Rządy krajowe zadecydują o uczestnictwie w unijnej puli talentów, ale argumenty ekonomiczne "za" są mocne.

Zorganizowany i legalny system migracji zarobkowej, taki jak ten, stanowi również czynnik zniechęcający do nielegalnej migracji i będzie dla UE ważnym narzędziem polityki zagranicznej. Może to wesprzeć naszą współpracę z krajami pochodzenia i tranzytu w celu zmniejszenia liczby przybywających osób o nieuregulowanym statusie i zacieśnić współpracę w zakresie readmisji.

Realistycznie rzecz biorąc, bez pewnego rodzaju ukierunkowanej migracji zarobkowej do UE nie będziemy w stanie sprostać ogromnym ambicjom transformacji ekologicznej i cyfrowej. Nie będziemy również w stanie osiągnąć tak prostej rzeczy, jak zatrudnienie pracowników placówek opiekuńczo-pielęgnacyjnych.

W tej dziedzinie UE ma bardzo wiele do zyskania i wszystko do stracenia.

Margaritis Schinas, grecki polityk, od 2019 r. wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej odpowiedzialny za promowanie europejskiego stylu życia

Od redakcji: 15 listopada KE zaprezentowała pakiet dotyczący mobilności umiejętności i talentów – serię nowych inicjatyw mających zwiększyć atrakcyjność UE dla utalentowanych pracowników spoza Unii oraz ułatwić mobilność wewnątrz niej. Inicjatywy to m.in. nowa unijna pula talentów mająca łączyć pracodawców z UE z poszukującymi pracy osobami z państw trzecich. Przewidziano również środki na rzecz uznawania kwalifikacji i wspierania mobilności osób uczących się. Wniosek Komisji ws. unijnej puli talentów będzie teraz przedmiotem negocjacji między Parlamentem Europejskim a Radą UE.