Pensje, emerytury, podatki, świadczenia. Oto, co zmieni się w 2025 roku

Liczne zmiany w prawie wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2025 roku. Po Sylwestrze obudzimy się w nowej rzeczywistości, zarówno prawnej, ale też podatkowej. Poniżej przedstawiamy najistotniejsze zmiany.

Od 1 stycznia minimalne wynagrodzenie pracowników wzrośnie z 4300 zł brutto do 4 666 zł. Według rządowych szacunków podwyżka płacy minimalnej obejmie około 3,2 mln osób. Od Nowego Roku w przypadku umów zlecenie minimalna stawka godzinowa będzie wynosiła 30,50 zł brutto.

Nowa pensja minimalna wyniesie 53,83 proc. prognozowanego na 2025 rok przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. W odróżnieniu do lat ubiegłych, zdominowanych przez wysoką inflację, w najbliższym roku wzrost nastąpi tylko raz, właśnie w styczniu.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Od 1 stycznia będzie można składać do ZUS wnioski o rentę wdowią. Wypłaty mają ruszyć w lipcu. Nowe przepisy oznaczają dla wdów i wdowców możliwość pobierania renty z innym świadczeniem, np. emeryturą. Wypłaty renty wdowiej rozpoczną się 1 lipca 2025 r.

Rentę wdowią mogą otrzymać kobiety mające co najmniej 60 lat i mężczyźni powyżej 65 lat, pozostający do dnia śmierci małżonka we wspólności małżeńskiej, którzy nabyli prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż przed ukończeniem 55 lat (kobiety) i 60 lat (mężczyźni). ZUS wyjaśnia, że osobom z rentą rodzinną prawo do wypłaty świadczeń przysługuje po ostatnim małżonku i wygasa z dniem poprzedzającym zawarcie nowego związku małżeńskiego.

Kasowy PIT to nowa metoda ustalania wysokości przychodu, która wejdzie w życie 1 stycznia. Zgodnie z nią przychód będzie powstawał w momencie faktycznego otrzymania zapłaty za fakturę, a nie samej sprzedaży. Jeśli jednak przedsiębiorca nie otrzyma od kontrahenta należności w ciągu 2 lat od dnia wystawienia faktury, to ostatecznie i tak będzie musiał zapłacić podatek.

Z kasowego PIT będą mogli korzystać przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, których przychód w poprzednim roku nie przekroczył 1 miliona zł – bez względu na wybraną formę opodatkowania. Kasowy PIT jest dobrowolny - sam przedsiębiorca decyduje, czy chce skorzystać z tej formy rozliczania.

W 2025 roku wchodzi w życie pierwsza część zmian w opłacaniu składki zdrowotnej przez przedsiębiorców. Chodzi o wyłączenie z podstawy oskładkowania przychodów i kosztów związanych ze sprzedażą środków trwałych. Jest to rozwiązanie dobrowolne, przedsiębiorcy sami będą mogli zdecydować, czy uwzględnienie przychodów ze sprzedaży środka trwałego, a tym samym i kosztów związanych z jego nabyciem w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów (niezamortyzowanej), w podstawie obliczenia składki zdrowotnej będzie dla nich bardziej korzystne.

Zmiany przewidują też obniżenie minimalnej podstawy wyliczenia składki zdrowotnej. Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych albo podatkiem liniowym płacą składkę zdrowotną w wysokości 9 procent lub 4,9 procent dochodu, ale z zastrzeżeniem, że ich składka nie może być niższa niż 9 procent minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Do tej pory, aby rozstrzygnąć, kiedy mamy do czynienia z konkretnymi obiektami, trzeba było sprawdzić to w ustawie Prawo budowlane. Od 1 stycznia 2025 roku wszystkie obiekty na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości będą zdefiniowane w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Kwestie wysokości podatku od nieruchomości w 2025 roku pozostaną w gestii wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

Od 1 stycznia 2025 r. wszystkie garaże w budynkach mieszkalnych, niezajęte na działalność gospodarczą, będą opodatkowane jednakową stawką podatku. W 2025 r. jej maksymalna wysokość to 1,19 zł za metr kwadratowy. Dla wielu właścicieli mieszkań będzie to odczuwalna obniżka - do tej pory za garaż na wyodrębnionej księdze wieczystej płacono wyższe stawki. Przy braku zmian maksymalna stawka wyniosłaby 11,48 zł za m kw. Zmiany nie dotyczą garaży wolnostojących.

Ważną zmianą od stycznia jest wejście w życie obowiązku korzystania z systemu e-doręczeń dla przedsiębiorców oraz dla osób wykonujących zawody zaufania publicznego. Jest to elektroniczna forma przyjmowania listu poleconego za potwierdzeniem odbioru. Zmiana ma na celu usprawnienie komunikacji między administracją publiczną a obywatelami oraz firmami.

Od 1 kwietnia wszystkie firmy wpisane do KRS będą miały obowiązek posiadania adresu do e-doręczeń. Urzędy oraz zawody zaufania publicznego (m.in. adwokaci, radcy prawni, notariusze) wchodzą w nowy system już 1 stycznia. Obowiązek posiadania skrzynki do e-doręczeń będą musieli spełnić wszyscy nowi przedsiębiorcy, już na etapie rejestracji działalności gospodarczej.

Od 2025 roku wprowadzony zostanie obowiązek składania JPK CIT, czyli Jednolitego Pliku Kontrolnego, dla największych firm płacących podatek dochodowy (z przychodem ponad 50 mln euro rocznie, to jest ponad 213 mln zł). To elektroniczna forma prowadzenia i przesyłania ksiąg rachunkowych oraz ewidencji podatkowych do urzędów skarbowych.

Wprowadzenie JPK CIT ma usprawnić możliwości administracji skarbowej w zakresie precyzyjnego wyłaniania podmiotów do kontroli podatkowych.

1 stycznia 2025 roku zaczną obowiązywać przepisy, które pozwolą małym przedsiębiorcom korzystać ze zwolnienia z VAT w różnych państwach Unii Europejskiej. Oznacza to, że firmy zagraniczne będą mogły uzyskać zwolnienie z VAT w Polsce. Z kolei polskie przedsiębiorstwa w innych państwach UE będą mogły skorzystać ze zwolnienia na warunkach podatkowych przewidzianych w tych krajach.

By skorzystać ze zwolnienia z VAT firmy będą musiały: zarejestrować się do zwolnienia w państwie siedziby firmy, nie przekroczyć z rocznego obrotu we wszystkich krajach UE 100 tys. euro (w roku obecnym i poprzednim), a ze sprzedaży w danym kraju nie mogą przekroczyć limitu zwolnienia z VAT (w Polsce jest to 200 tys. zł).

Zgodnie z prognozami Ministerstwa Finansów przyszłoroczna waloryzacja ma wynieść 5,82 proc. To bardziej realistyczny, ale skromniejszy wariant. W drugim, postulowanym przez minister rodziny Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk, emerytury miałyby wzrosnąć o 8,55 proc.

W pewniejszym i bardziej ostrożnym wariancie minimalna emerytura wzrosłaby od marca z 1780 zł brutto do 1884 zł brutto. Przy wyższej waloryzacji świadczenie wyniosłoby 1933 zł. Wyższa waloryzacja przełożyłaby się więc w skali miesiąca realnie na świadczenia wyższe o kilkadziesiąt złotych.

Z początkiem roku zmieniają się kryteria dochodowe w pomocy społecznej. Stawki nie były zmieniane od 2021 roku. Dla osoby samotnie gospodarującej będzie to 1010 złotych (wzrost o 234 zł), a dla osoby w rodzinie - 823 złotych (223 zł).

Zmiana kwot kryteriów dochodowych wpłynie także na podwyższenie kwot świadczeń pieniężnych związanych z ustawą o pomocy społecznej, np.: pomoc pieniężna na usamodzielnienie wzrośnie o 229 zł (do 2066 zł), o tyle samo podwyższony zostanie maksymalny zasiłek stały (do 1229 zł).

Od 2025 r. w Polsce zmienią się zasady segregacji odpadów tekstylnych. Celem zwiększenia poziomu recyklingu oraz zmniejszenia ilości odpadów zmieszanych, stare ubrania, materiały, obrusy, firany, czy obuwie będziemy musieli wyrzucać do Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK).

Gminy będą mogły ukarać mieszkańców, którzy nie dostosują się do nowych przepisów. Tak samo, jak przy braku segragacji innych odpadów.

W życie wejdą też nowe unijne przepisy nakładające na przewoźników drogowych obowiązek instalowania w pojazdach inteligentnych tachografów drugiej generacji. Jest to element pakietu mobilności mającego poprawić warunki pracy kierowców w transporcie międzynarodowym.

Przewoźnicy świadczący usługi przewozów drogowych na terenie UE nie będą jednak karani od 1 stycznia za brak tachografu inteligentnego drugiej generacji. Kraje członkowskie zgodziły się zawiesić kary do końca lutego. Dla przewoźników będą to dwa dodatkowe miesiące "przejściowe", na dostowanie floty.

W Nowy Rok wejdziemy też z ustawą o ochronie ludności i obronie cywilnej. Regulacja umożliwi powstanie systemu ochrony ludności, który w razie wojny będzie mógł się przekształcić w obronę cywilną. Na realizację nowych rozwiązań rząd będzie przeznaczać rocznie nie mniej niż 0,3 proc. PKB.

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę w tej sprawie w grudniu. Dla MSWiA był to długo wyczekiwany projekt, który - w ocenie resortu - rewolucjonizuje system ochrony ludności i obrony cywilnej. Ustawa koncentruje się na bezpieczeństwie obywateli i zdaniem jej autorów - nie wpływa na swobody obywatelskich.

Od 1 stycznia subwencję oświatową zastąpią potrzeby oświatowe. Nowy system finansowania zakłada, że głównym źródłem dochodów samorządów będą dochody podatkowe, a subwencje z budżetu państwa będą miały charakter uzupełniający. Ustawa wprowadziła także pojęcie "potrzeb finansowych jednostki samorządu terytorialnego", które są elementem kalkulacyjnym do ustalenia subwencji z budżetu państwa

Łączna kwota potrzeb oświatowych dla wszystkich samorządów na 2025 r. określona została w ustawie o dochodach JST i wynosi 102,7 mld zł, o ponad 10 mld zł więcej niż subwencja w 2024 roku.

Od 1 stycznia dorosłe osoby z niepełnosprawnością, które uzyskały potrzebę wsparcia na poziomie 78-86 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie wspierające. Aby otrzymać wsparcie należy najpierw zgłosić się do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności.

Według danych ZUS liczba osób, którym wypłacono świadczenie wspierające w okresie od stycznia do listopada 2024 r. wyniosła 70,4 tys., a kwota ich wypłat wyniosła 2,23 mld zł. Ta forma wsparcie istnieje od początku 2024 roku. Aby otrzymać to świadczenie, należy najpierw uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, który określono od 70 do 100 punktów.

Od 1 stycznia wzrosną opłaty za przejazdy autostradami w Czechach i na Słowacji. Za roczną winietę w Czechach kierowcy zapłacą teraz równowartość 400 zł. Winieta jednodniowa będzie kosztować równowartość 35 zł, najpopularniejsza wśród turystów dziesięciodniowa - 40 zł, a miesięczna - 78 zł.

Podwyżka opłat za elektroniczne winiety będzie bardziej dotkliwa dla użytkowników dróg na Słowacji. Roczna winieta podrożała o 30 euro (do 90 euro) i kosztuje teraz równowartość 380 złotych. Cena winiety trzydziestodniowej pozostała na podobnym poziomie, a jednodniowej - wzrosła o niecałe 3 euro.