Prof. Adam Glapiński? Nieobecny. W 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 i 2022 roku.
Jak wynika z informacji Wirtualnej Polski, szef Narodowego Banku Polskiego od sześciu lat nie znalazł czasu, żeby pojawić się na kwartalnych spotkaniach Rady Ogólnej Europejskiego Banku Centralnego. Na cztery sesje w ciągu roku prof. Glapiński wysyła - od początku swojego szefowania w NBP - swoich zastępców.
Prezes NBP nie jeździł na spotkania osobiście, nie łączy się również zdalnie - choć od dwóch lat to główna forma prowadzenia sesji. Dlaczego? Narodowy Bank Polski na to pytanie nie odpowiada.
Czym jest w ogóle Rada Ogólna Europejskiego Banku Centralnego? Wchodzą do niej prezes i wiceprezes EBC oraz szefowie krajowych banków centralnych wszystkich 27 państw członkowskich UE. W sumie to 19 krajów strefy euro oraz wszystkie 8 krajów spoza tej strefy. Docelowo Rada Ogólna ma zniknąć, gdy tylko wszystkie kraje będą już miały wspólną walutę.
Istotna uwaga: Rada Ogólna nie jest najważniejszym organem w całej Unii Europejskiej i trzeba to wprost przyznać. Dla każdego z przedstawicieli banków centralnych to okazja, by porozmawiać o problemach gospodarczych UE. I mówią o tym sami uczestnicy, bo to im oddaliśmy głos.
Jak przekonuje Bułgarski Bank Narodowy, dla przedstawicieli krajów spoza strefy euro to najważniejsza platforma wymiany informacji z państwami strefy. Bez wchodzenia w szczegóły - to po prostu okazja do spotkań, wymiany pomysłów i zbierania informacji, jak Europejski Bank Centralny planuje prowadzić politykę monetarną w najbliższych miesiącach.
Ta wpływa na kurs euro, a ten dla Polski jest istotny. Gdy wartość europejskiej waluty maleje, zwykle odbija się to na polskim złotym. Rada Ogólna EBC nie jest jednak nieistotnym organem. Jej waga i zadania zostały opisane w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
- To okazja do spotkania się z innymi szefami UE i przedyskutowania z nimi najnowszych wydarzeń w gospodarce UE, w tym kwestii inflacji i polityki pieniężnej. Ponadto posiedzenia Rady Generalnej są zwykle poprzedzone seminariami eksperckimi, które dają wgląd w szereg istotnych i aktualnych zagadnień - informuje Wirtualną Polskę Czeski Bank Narodowy.
Szef tego banku na spotkaniach pojawia się osobiście. W dalszej części materiału pokazujemy, jak znacznie aktywność prof. Glapińskiego różni się na tym tle.
- Ważne jest, aby rozmawiać bezpośrednio z przedstawicielami innych banków narodowych, by ich po prostu poznać - komentuje z kolei w korespondencji z WP Szwedzki Bank Narodowy.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
W skrócie: inni z tej okazji do zbierania informacji korzystają, prof. Adam Glapiński nie. Żaden z zapytanych przez nas banków centralnych nie uznał, że Rada Ogólna nie jest warta obecności.
Nieobecność prezesa NBP potwierdził Wirtualnej Polsce sam Europejski Bank Centralny. Przedstawiciele unijnej instytucji dopytywani, czy prof. Glapiński nie był ani razu na spotkaniach, odpowiedzieli krótko: "indeed" - "w rzeczy samej".
I tę nieobecność szefa NBP widać.
Dla przykładu na pamiątkowym zdjęciu z czerwca 2018 roku (gdy szefem EBC był jeszcze Włoch Mario Draghi) próżno było szukać prof. Adama Glapińskiego. Nie ma go na zdjęciu, bo i na spotkania się nie wybiera.
Za kadencji nowej szefowej EBC Christine Lagarde pamiątkowych zdjęć na stronach Europejskiego Banku Centralnego brak. Nie ma więc okazji, by zobaczyć kto się pojawił w ciągu trzech ostatnich lat, a kto nie. Jest za to fotorelacja z jednego z posiedzeń. Prezesa NBP brak. Ostatni raz pojawia się w 2015 roku, choć wtedy był to jeszcze prof. Marek Belka, czyli poprzednik Glapińskiego.
Do końca 2019 roku w imieniu prof. Glapińskiego na spotkaniach EBC pojawiał się Piotr Wiesiołek, były już pierwszy zastępca prezesa NBP, a od 2020 roku to zadanie Marty Kightley, obecnej pierwszej zastępczyni prezesa. Wysyłanie na te spotkania zastępców nie jest jednak powszechną praktyką w innych krajach.
I tu kolejne ważne zastrzeżenie: zastępstwa są możliwe.
W artykule 3 Regulaminu Rady Ogólnej możemy przeczytać, że "jeżeli członek Rady Ogólnej nie może uczestniczyć w posiedzeniu, to może wyznaczyć zastępcę, który będzie uczestniczył w posiedzeniu i głosował w jego imieniu".
Zapytaliśmy o obecność na Radzie Ogólnej Europejskiego Banku Centralnego przedstawicieli krajów spoza strefy euro. Pytanie było proste: czy jeżdżą na Radę Ogólną EBC, czy też nie i korzystają z zastępstw?
Dlaczego wybraliśmy właśnie tę grupę? Na wypadek, gdyby Narodowy Bank Polski utrzymywał, że spotkania Rady Ogólnej to zabawa wyłącznie dla członków strefy euro.
Szwedzi, Czesi i Bułgarzy potwierdzają: szefowie banków centralnych jeżdżą regularnie, zwykle robią to osobiście, zastępstwa są wyjątkiem. Zwłaszcza w ostatnim czasie jeżdżą, bo od 2020 roku Rada Ogólna EBC spotykała się za pośrednictwem łączenia wideo. By posłuchać, jak inne kraje walczą z inflacją, nie trzeba było nawet podróżować z Polski.
Bułgaria i Narodowy Bank Bułgarii:
- Przewodniczący pojawia się na spotkaniach rady ogólnej osobiście. W ciągu ostatnich 5 lat był na 21 sesjach.
Czechy i Narodowy Bank Czeski:
- Jeżeli tylko sesja jest w trybie stacjonarnym, szef banku jest na niej osobiście. Robi to też, od kiedy wydarzenie jest prowadzone w trybie online. W latach 2018-2022 pojawił się na 16 posiedzeniach.
Szwecja i Bank Szwedzki Riksbank:
- 23 spotkania w ciągu ostatnich 6 lat, tylko jedno opuszczone. Na następnym - grudniowym - też już będzie.
A warto przy okazji dodać, ile szef NBP zarabia. W 2021 roku dostał za swoją pracę dokładnie 1 mln 115 tys. 739 zł brutto. Przy czym Narodowy Bank Polski informuje, że takie wynagrodzenie to około 25 proc. (dane za 2020 rok) średniej wynagrodzeń prezesów banków komercyjnych.
Dlaczego prezes unika osobistych wizyt na Radzie Ogólnej EBC?
Tego Narodowy Bank Polski nie wyjaśnia. Na nasze pytania przekazane 22 listopada bank nie odpowiedział do czasu publikacji tego tekstu.
Sporo wyjaśniają jednak słowa samego prof. Adama Glapińskiego.
- Dopóki jestem prezesem Narodowego Banku Polskiego, Polska do strefy euro nie wejdzie - stwierdził w połowie tego roku. Na kolejnych konferencjach prasowych po posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej wspólną walutę wiązał wprost z Donaldem Tuskiem ("chce obalić rząd i wepchnąć nas do strefy euro").
Na pytania nie odpowiedział Narodowy Bank Polski, ale temat nie pozostał odpowiedzi. Uzasadnienie dla prof. Glapińskiego znalazł Damian Diaz - dziennikarz TVP. Wątek nieobecności prof. Glapińskiego na europejskich spotkaniach znalazł się w głównym wydaniu "Wiadomości" z 30 listopada. W materiale "Spadek inflacji w listopadzie" pojawił się nie tylko wątek inflacji.
Odnalazł się za to zarzut przygotowania gruntu pod wprowadzenie europejskiej waluty.
- Mam wrażenie, że w części mediów obowiązuje zasada "dajcie mi coś na Glapińskiego". Po co? Po to, żeby przygotowywać grunt pod wprowadzenie euro w Polsce - twierdzi ekspert, którego TVP cytuje w materiale.
Najwyraźniej szef NBP do strefy euro nie zamierza wpychać ani siebie, ani Polski.
Mateusz Ratajczak, dziennikarz WP Magazynu
